UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wieścić

Chronologizacja

XIX w., Bor

Pochodzenie

psł. *věstiti, *věščǫ (< *věsťǫ) 'przekazywać wieść, wiadomość, ogłaszać, oznajmiać'

Zob. wieść I

1. przyszłość

Definicja

książk.

przepowiadać przyszłe wydarzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wieszczyć

Połączenia

kapłanka, Kasandra, prorok wieści
wieścić apokalipsę, koniec świata, przyszłość, sąd ostateczny, zagładę

Cytaty

	W Polsce jest około 300 tys. sekt. Zdaniem Nowaka najgroźniejsze są te, które wieszczą koniec świata. Potrafią bowiem nakłonić swoich członków do oddania całego majątku, samobójstw i zamachów terrorystycznych. źródło: NKJP: Katarzyna Borowska: Sekty na uniwersytetach, Agencja Prasowa Polskapresse, 2004-10-28
	Wielki historyk, przybywając do Dodony w połowie V wieku przed Chr., zastał tu [...] trzy wieszczące kapłanki: Promeneję, Timarete i Nikandre. źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008
	Powszechnie wieszczono wówczas Papieżowi, że w Denver poniesie klęskę, że będą puste trybuny i potężne kontrmanifestacje. źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat, 1997
	Kamienie na Pustyni Om uniosą się w górę, a grad kamienny upadnie na pałac i pokryje go warstwą sięgającą nieba - wieścił śpiewnie z modlitewnym zapamiętaniem. źródło: KWSJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy om Opowieść hipotetyczna, 1974

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wieszczę	wieścimy
2 os.	wieścisz	wieścicie
3 os.	wieści	wieszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wieściłem +(e)m wieścił	wieściłam +(e)m wieściła	wieściłom +(e)m wieściło	wieściliśmy +(e)śmy wieścili	wieściłyśmy +(e)śmy wieściły
2 os.	wieściłeś +(e)ś wieścił	wieściłaś +(e)ś wieściła	wieściłoś +(e)ś wieściło	wieściliście +(e)ście wieścili	wieściłyście +(e)ście wieściły
3 os.	wieścił	wieściła	wieściło	wieścili	wieściły

bezosobnik: wieszczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wieścił będę wieścić	będę wieściła będę wieścić	będę wieściło będę wieścić	będziemy wieścili będziemy wieścić	będziemy wieściły będziemy wieścić
2 os.	będziesz wieścił będziesz wieścić	będziesz wieściła będziesz wieścić	będziesz wieściło będziesz wieścić	będziecie wieścili będziecie wieścić	będziecie wieściły będziecie wieścić
3 os.	będzie wieścił będzie wieścić	będzie wieściła będzie wieścić	będzie wieściło będzie wieścić	będą wieścili będą wieścić	będą wieściły będą wieścić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wieśćmy
2 os.	wieść	wieśćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wieściłbym bym wieścił	wieściłabym bym wieściła	wieściłobym bym wieściło	wieścilibyśmy byśmy wieścili	wieściłybyśmy byśmy wieściły
2 os.	wieściłbyś byś wieścił	wieściłabyś byś wieściła	wieściłobyś byś wieściło	wieścilibyście byście wieścili	wieściłybyście byście wieściły
3 os.	wieściłby by wieścił	wieściłaby by wieściła	wieściłoby by wieściło	wieściliby by wieścili	wieściłyby by wieściły

bezosobnik: wieszczono by

bezokolicznik: wieścić

imiesłów przysłówkowy współczesny: wieszcząc

gerundium: wieszczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wieszczenie	wieszczenia
D.	wieszczenia	wieszczeń
C.	wieszczeniu	wieszczeniom
B.	wieszczenie	wieszczenia
N.	wieszczeniem	wieszczeniami
Ms.	wieszczeniu	wieszczeniach
W.	wieszczenie	wieszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wieszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wieszczący	wieszczący	wieszczący	wieszczące	wieszcząca
D.	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącej
C.	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącej
B.	wieszczącego	wieszczącego	wieszczący	wieszczące	wieszczącą
N.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącą
Ms.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wieszczący	wieszczący	wieszczące	wieszczące
D.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczących
C.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym
B.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczące
N.	wieszczącymi	wieszczącymi	wieszczącymi	wieszczącymi
Ms.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wieszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wieszczony	wieszczony	wieszczony	wieszczone	wieszczona
D.	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonej
C.	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonej
B.	wieszczonego	wieszczonego	wieszczony	wieszczone	wieszczoną
N.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczoną
Ms.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wieszczeni	wieszczeni	wieszczone	wieszczone
D.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych
C.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym
B.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczone
N.	wieszczonymi	wieszczonymi	wieszczonymi	wieszczonymi
Ms.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych

odpowiednik aspektowy: wywieścić

Składnia

Rz_osobowy	+	wieścić	+	CO
Rz_osobowy	+	wieścić	+	KOMU + że ZDANIE
Rz_osobowy	+	wieścić	+	MOWA WPROST

2. burzę

Definicja

książk.

być zapowiedzią, czegoś, co nastąpi

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wieszczyć

Połączenia

kometa, pojawienie się czegoś, wiatr wieści; bijące dzwony wieszczą
wieścić burzę, klęskę, nadchodzący koniec, nadejście czegoś, nieszczęście, rychłą śmierć, upadek, zwycięstwo
znaki wieszczące

Cytaty

Jechał z odpowiednią obstawą, z zakutymi w stal żołnierzami. Warkot motorów wieścił ich przejazd.

źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007

Zwycięstwo Armii Czerwonej pod Stalingradem wieściło znamienny przełom w przebiegu II wojny światowej.

źródło: NKJP: Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich, 1993

Dudnienie bębna [...] słychać było wyraźniej niż kiedykolwiek. Odgłos ten, niby złowieszczy pomruk demonów, tchnął nielitościwą wymową, nabierał nieomylnego znaczenia. Wieścił śmierć.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wieszczę	wieścimy
2 os.	wieścisz	wieścicie
3 os.	wieści	wieszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wieściłem +(e)m wieścił	wieściłam +(e)m wieściła	wieściłom +(e)m wieściło	wieściliśmy +(e)śmy wieścili	wieściłyśmy +(e)śmy wieściły
2 os.	wieściłeś +(e)ś wieścił	wieściłaś +(e)ś wieściła	wieściłoś +(e)ś wieściło	wieściliście +(e)ście wieścili	wieściłyście +(e)ście wieściły
3 os.	wieścił	wieściła	wieściło	wieścili	wieściły

bezosobnik: wieszczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wieścił będę wieścić	będę wieściła będę wieścić	będę wieściło będę wieścić	będziemy wieścili będziemy wieścić	będziemy wieściły będziemy wieścić
2 os.	będziesz wieścił będziesz wieścić	będziesz wieściła będziesz wieścić	będziesz wieściło będziesz wieścić	będziecie wieścili będziecie wieścić	będziecie wieściły będziecie wieścić
3 os.	będzie wieścił będzie wieścić	będzie wieściła będzie wieścić	będzie wieściło będzie wieścić	będą wieścili będą wieścić	będą wieściły będą wieścić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wieśćmy
2 os.	wieść	wieśćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wieściłbym bym wieścił	wieściłabym bym wieściła	wieściłobym bym wieściło	wieścilibyśmy byśmy wieścili	wieściłybyśmy byśmy wieściły
2 os.	wieściłbyś byś wieścił	wieściłabyś byś wieściła	wieściłobyś byś wieściło	wieścilibyście byście wieścili	wieściłybyście byście wieściły
3 os.	wieściłby by wieścił	wieściłaby by wieściła	wieściłoby by wieściło	wieściliby by wieścili	wieściłyby by wieściły

bezosobnik: wieszczono by

bezokolicznik: wieścić

imiesłów przysłówkowy współczesny: wieszcząc

gerundium: wieszczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wieszczenie	wieszczenia
D.	wieszczenia	wieszczeń
C.	wieszczeniu	wieszczeniom
B.	wieszczenie	wieszczenia
N.	wieszczeniem	wieszczeniami
Ms.	wieszczeniu	wieszczeniach
W.	wieszczenie	wieszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wieszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wieszczący	wieszczący	wieszczący	wieszczące	wieszcząca
D.	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącego	wieszczącej
C.	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącemu	wieszczącej
B.	wieszczącego	wieszczącego	wieszczący	wieszczące	wieszczącą
N.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącą
Ms.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wieszczący	wieszczący	wieszczące	wieszczące
D.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczących
C.	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym	wieszczącym
B.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczące
N.	wieszczącymi	wieszczącymi	wieszczącymi	wieszczącymi
Ms.	wieszczących	wieszczących	wieszczących	wieszczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wieszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wieszczony	wieszczony	wieszczony	wieszczone	wieszczona
D.	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonego	wieszczonej
C.	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonemu	wieszczonej
B.	wieszczonego	wieszczonego	wieszczony	wieszczone	wieszczoną
N.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczoną
Ms.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wieszczeni	wieszczeni	wieszczone	wieszczone
D.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych
C.	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym	wieszczonym
B.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczone
N.	wieszczonymi	wieszczonymi	wieszczonymi	wieszczonymi
Ms.	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych	wieszczonych

Składnia

Rz_nieżywotny

wieścić

Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2014