UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

temperament

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

fr. tempérament

1. melancholijny

Definicja

cechy zachowania jakiejś osoby, które objawiają się siłą, szybkością i czasem trwania jej reakcji na różne sytuacje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka

Połączenia

choleryczny, melancholijny; młodzieńczy; latynoski, niemiecki, polski, południowy temperament; temperament narodowy; różne temperamenty
temperament człowieka; dziecka; artysty, autora; zawodników
odziedziczyć jakiś temperament

Cytaty

	Przepraszam pana bardzo, że się tak uniosłem. Ja mam taki choleryczny temperament. Mówię takie rzeczy, a potem żałuję. źródło: NKJP: Jacek Santorski: Jak żyć żeby nie zwariować, 2003
	W rodzinie mówi się, że Krystyna odziedziczyła temperament po dziadku Stefanie Bogusławskim. źródło: NKJP: Jacek Hugo-bader: Krystyna Starczewska, Gazeta Wyborcza, 1999-08-28
	Taki był Artur Rubinstein. Ekstrawertyk z temperamentu, nazywany królem życia, uwielbiał błyszczeć i ujmować, występy publiczne były jego żywiołem. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Na czym kto gra, Polityka, 2003-05-03
	Jak wszyscy ludzie na świecie, także osoby z zespołem Downa różnią się między sobą. Mają odmienne temperamenty, osobowości, uzdolnienia i zamiłowania. źródło: NKJP: Anna Sobolewska: Cela: odpowiedź na zespół Downa, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	temperament	temperamenty
D.	temperamentu	temperamentów
C.	temperamentowi	temperamentom
B.	temperament	temperamenty
N.	temperamentem	temperamentami
Ms.	temperamencie	temperamentach
W.	temperamencie	temperamenty

Inne uwagi

Zwykle lp

2. wybujały

Definicja

żywe i gwałtowne usposobienie człowieka, który jest zdecydowany i pełen energii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

bujny, duży, gorący, gwałtowny, krewki, nadmierny, niebywały, nieokiełznany, niepohamowany, nieprzeciętny, niezwykły, ognisty, ogromny, płomienny, silny, wielki, wybuchowy, wybujały, żywiołowy, żywy temperament
dziewczyna, kobieta z temperamentem
pełen; pozbawiony temperamentu
temperament poniósł/ponosi kogoś
mieć temperament

Cytaty

	Młody mężczyzna o bujnym temperamencie musiał się ustatkować, a małżeństwo z ładną dziewczyną wywodzącą się ze szlachecko-ziemiańskiego rodu miało ową stabilizację przyspieszyć. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Polityk musi mówić z temperamentem. źródło: NKJP: Izabela Czuban: Kapciowy z siekierą, Gazeta Wrocławska, 2001-12-07
	[...] niedawno zakochał się w Polce, pięknej dziewczynie z temperamentem. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007
	Traktuję tatę jak bratnią duszę. Rozumiemy się w pół słowa. [...] Oboje też boimy się mamy. Bo mama ma temperament. Jeśli coś powie, lepiej się jej nie sprzeciwiać. źródło: NKJP: Ryszarda Socha: Z różnych korzeni, Polityka, 2007-12-27
	Z relacji wynika, że panią profesor poniósł temperament i nazwała kolegę [...] ubekiem. źródło: NKJP: Joanna Solska: Blondynka z latynoskim temperamentem, Polityka, 2005-11-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	temperament	temperamenty
D.	temperamentu	temperamentów
C.	temperamentowi	temperamentom
B.	temperament	temperamenty
N.	temperamentem	temperamentami
Ms.	temperamencie	temperamentach
W.	temperamencie	temperamenty

Inne uwagi

Zwykle lp

3. artystyczny

Definicja

predyspozycja do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka

Połączenia

artystyczny; polityczny, sportowy; erotyczny seksualny temperament; temperament polemiczny

Cytaty

Dotychczas sądziłem, że wartość publicystyki mierzy się nade wszystko temperamentem polemicznym autora [...].

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Ostatni felieton, Polityka, 2000-05-27

Podopieczni pana Kosińskiego przejawiają bowiem duży artystyczny temperament, przedstawiając w tej - niełatwej przecież technice - nie tylko tradycyjne tematy ludowe, ale również pejzaże, martwe natury, kwiaty.

źródło: NKJP: (aza): Uniwersytecka wystawa, Tygodnik Podhalański, 1999

Niektórzy psychologowie religii twierdzą, iż źródłem religijności jest wrodzony temperament. Mówiąc o instynkcie lub temperamencie religijnym, trzeba również wspomnieć o uczuciach, jakie towarzyszą człowiekowi wobec Boga.

źródło: NKJP: Janusz Mastalski: Zarys teorii wychowania, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	temperament	temperamenty
D.	temperamentu	temperamentów
C.	temperamentowi	temperamentom
B.	temperament	temperamenty
N.	temperamentem	temperamentami
Ms.	temperamencie	temperamentach
W.	temperamencie	temperamenty

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2018