UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

groźny

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. groźny
groźny
groźny
groźne
groźna
D. groźnego
groźnego
groźnego
groźnego
groźnej
C. groźnemu
groźnemu
groźnemu
groźnemu
groźnej
B. groźnego
groźnego
groźny
groźne
groźną
N. groźnym
groźnym
groźnym
groźnym
groźną
Ms. groźnym
groźnym
groźnym
groźnym
groźnej
W. groźny
groźny
groźny
groźne
groźna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. groźni
groźni
groźne
groźne
D. groźnych
groźnych
groźnych
groźnych
C. groźnym
groźnym
groźnym
groźnym
B. groźnych
groźnych
groźnych
groźne
N. groźnymi
groźnymi
groźnymi
groźnymi
Ms. groźnych
groźnych
groźnych
groźnych
W. groźni
groźni
groźne
groźne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. groźniejszy
groźniejszy
groźniejszy
groźniejsze
groźniejsza
D. groźniejszego
groźniejszego
groźniejszego
groźniejszego
groźniejszej
C. groźniejszemu
groźniejszemu
groźniejszemu
groźniejszemu
groźniejszej
B. groźniejszego
groźniejszego
groźniejszy
groźniejsze
groźniejszą
N. groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
groźniejszą
Ms. groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
groźniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. groźniejsi
groźniejsi
groźniejsze
groźniejsze
D. groźniejszych
groźniejszych
groźniejszych
groźniejszych
C. groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
groźniejszym
B. groźniejszych
groźniejszych
groźniejszych
groźniejsze
N. groźniejszymi
groźniejszymi
groźniejszymi
groźniejszymi
Ms. groźniejszych
groźniejszych
groźniejszych
groźniejszych

Pochodzenie

Zob. groza

1. niebezpieczny

Definicja

zagrażający naszemu bezpieczeństwu, zdrowiu lub życiu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • groźny bandyta, kryminalista, przestępca, wróg; drapieżnik, owad, pajęczak, pasożyt, pies; pożar, karambol, wypadek, żywioł; groźna bakteria, broń, choroba, epidemia, kontuzja, przygoda, trucizna, substancja; rzeka, sytuacja; bestia, rasa; groźne morze; groźne powikłania
  • groźny dla alergików, dla dzieci, dla ludzi, dla otoczenia, dla państwa, dla społeczeństwa, dla środowiska, dla zdrowia, dla życia; groźny w skutkach

Cytaty

Specjalna grupa operacyjna z Bydgoszczy i łódzcy policjanci poszukują na terenie Łodzi groźnego przestępcy , podejrzanego o porwanie 19-letniej mieszkanki Włocławka.

źródło: NKJP: (MAJ): Śmigłowiec z Bydgoszczy szukał porywacza Nocny nalot w Łagiewnikach, Dziennik Łódzki, 2002-10-26

Groźny pożar wybuchł w kamienicy przy placu Jakuba Wejhera w Wejherowie. Cztery osoby, podtrute dymem i czadem, zostały odwiezione karetkami do szpitala.

źródło: NKJP: Joanna Kielas: Cztery osoby zatrute dymem, Dziennik Bałtycki, 2006-03-18

Okazało się, że obrażenia nie były tak groźne, jak się wydawało na pierwszy rzut oka. Najważniejsze, że chłopak uniknął wstrząśnienia mózgu.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

W Polsce do najgroźniejszego w skutkach skażenia doszło w lipcu 1955 roku. Morze wyrzuciło na plażę w Darłówku bombę lotniczą z iperytem.

źródło: NKJP: Józef Krzyk, Katarzyna Skrzydłowska: Z gliną jak z miną, Gazeta Wyborcza, 1997-01-20

Wbrew ogólnemu mniemaniu nie wszystkie rekiny są groźne dla człowieka. Największe z nich [...] żywią się jedynie planktonem.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Składnia

bez ograniczeń + groźny +
dla KOGO/CZEGO
szyk: neutralny

2. straszny

Definicja

budzący lęk

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • groźny Bóg, cień, demon, smok, stwór; konkurent, przeciwnik, rywal; głos, mina, wygląd, wyraz twarzy; groźna chmura, cisza; postawa, twarz; groźne bóstwo; spojrzenie; groźne błyski

Cytaty

Całe miasto wyległo na brzeg witać groźnego władcę, niedawnego wroga, nielitościwego uśmierzyciela buntowników.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

A już w piłkę to wcale nie wolno było grać, bo mogła się przecież stłuc szyba. Szybu pilnował bardzo groźny pan dozorca. On też przeważnie nazywał dzieci „łobuzami”.

źródło: NKJP: Monika Rakusa: Baśnie dla Antosia, 2010

Zasada jest prosta: im groźniejszy przeciwnik, tym więcej musisz o nim wiedzieć.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Przy wyjeździe mierzy w nas ustawiona na straży miasta lufa czołgu, pomalowana na kolory ochronne rzeźba, widmowa, groźniejsza od pierwowzoru, niezniszczalna.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

3. grożący

Definicja

wyrażający groźbę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • groźna obietnica; groźne ostrzeżenie; groźne okrzyki, pomruki

Cytaty

Rzucił na Harklana gniewne spojrzenie, w którym czaiła się groźna obietnica rychłej zemsty.

źródło: NKJP: Linda Evans, David Weber: Wrota Piekieł, Esensja, 2008-02

Dwa woły, którymi przeorywał ziemię, rozrąbał na kawałki i rozesłał do wszystkich plemion z groźnym ostrzeżeniem, że los wołów spotka każdego, kto nie weźmie udziału w świętej wojnie.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Po drodze nie zauważyłem nic, co by wskazywało na jakąś „ruchawkę” czy podniecenie. [...] Za Opatówkiem jednak wyskoczyło z rowu kilku uzbrojonych w karabiny żołnierzy, by zatrzymać samochód groźnym okrzykiem: „Stój, bo będziemy strzelać”.

źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Requiem dla ziemiaństwa, 2003

[Książę] Brwi miał ściągnięte, a oblicze jego gorzało z trudem hamowaną złością. [...] Na jego widok pomorscy wojownicy wydali groźny pomruk i najeżyli włócznie.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 13.12.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj