UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wrzeszczeć

Chronologizacja

1420, SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wrzeszczę	wrzeszczymy
2 os.	wrzeszczysz	wrzeszczycie
3 os.	wrzeszczy	wrzeszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wrzeszczałem +(e)m wrzeszczał	wrzeszczałam +(e)m wrzeszczała	wrzeszczałom +(e)m wrzeszczało	wrzeszczeliśmy +(e)śmy wrzeszczeli	wrzeszczałyśmy +(e)śmy wrzeszczały
2 os.	wrzeszczałeś +(e)ś wrzeszczał	wrzeszczałaś +(e)ś wrzeszczała	wrzeszczałoś +(e)ś wrzeszczało	wrzeszczeliście +(e)ście wrzeszczeli	wrzeszczałyście +(e)ście wrzeszczały
3 os.	wrzeszczał	wrzeszczała	wrzeszczało	wrzeszczeli	wrzeszczały

bezosobnik: wrzeszczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wrzeszczał będę wrzeszczeć	będę wrzeszczała będę wrzeszczeć	będę wrzeszczało będę wrzeszczeć	będziemy wrzeszczeli będziemy wrzeszczeć	będziemy wrzeszczały będziemy wrzeszczeć
2 os.	będziesz wrzeszczał będziesz wrzeszczeć	będziesz wrzeszczała będziesz wrzeszczeć	będziesz wrzeszczało będziesz wrzeszczeć	będziecie wrzeszczeli będziecie wrzeszczeć	będziecie wrzeszczały będziecie wrzeszczeć
3 os.	będzie wrzeszczał będzie wrzeszczeć	będzie wrzeszczała będzie wrzeszczeć	będzie wrzeszczało będzie wrzeszczeć	będą wrzeszczeli będą wrzeszczeć	będą wrzeszczały będą wrzeszczeć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wrzeszczałbym bym wrzeszczał	wrzeszczałabym bym wrzeszczała	wrzeszczałobym bym wrzeszczało	wrzeszczelibyśmy byśmy wrzeszczeli	wrzeszczałybyśmy byśmy wrzeszczały
2 os.	wrzeszczałbyś byś wrzeszczał	wrzeszczałabyś byś wrzeszczała	wrzeszczałobyś byś wrzeszczało	wrzeszczelibyście byście wrzeszczeli	wrzeszczałybyście byście wrzeszczały
3 os.	wrzeszczałby by wrzeszczał	wrzeszczałaby by wrzeszczała	wrzeszczałoby by wrzeszczało	wrzeszczeliby by wrzeszczeli	wrzeszczałyby by wrzeszczały

bezosobnik: wrzeszczano by

bezokolicznik: wrzeszczeć

imiesłów przysłówkowy współczesny: wrzeszcząc

gerundium: wrzeszczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wrzeszczenie	wrzeszczenia
D.	wrzeszczenia	wrzeszczeń
C.	wrzeszczeniu	wrzeszczeniom
B.	wrzeszczenie	wrzeszczenia
N.	wrzeszczeniem	wrzeszczeniami
Ms.	wrzeszczeniu	wrzeszczeniach
W.	wrzeszczenie	wrzeszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wrzeszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wrzeszczący	wrzeszczący	wrzeszczący	wrzeszczące	wrzeszcząca
D.	wrzeszczącego	wrzeszczącego	wrzeszczącego	wrzeszczącego	wrzeszczącej
C.	wrzeszczącemu	wrzeszczącemu	wrzeszczącemu	wrzeszczącemu	wrzeszczącej
B.	wrzeszczącego	wrzeszczącego	wrzeszczący	wrzeszczące	wrzeszczącą
N.	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącą
Ms.	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wrzeszczący	wrzeszczący	wrzeszczące	wrzeszczące
D.	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczących
C.	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym	wrzeszczącym
B.	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczące
N.	wrzeszczącymi	wrzeszczącymi	wrzeszczącymi	wrzeszczącymi
Ms.	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczących	wrzeszczących

odpowiednik aspektowy: wrzasnąć

Pochodzenie

psł. *vrěščati, (dial.) *verščati

1. ze złością

Definicja

wyrażając swoje myśli, krzyczeć głośno i ze złością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

krzyczeć

Połączenia

wrzeszczeć do słuchawki
wrzeszczeć co sił; na całe gardło; ciągle, okropnie, strasznie

Cytaty

Rozwalę to wszystko – wrzeszczał mężczyzna. Potem wszystko potoczyło się, jak w filmie.

źródło: NKJP: Maria Klimczyk: Bo odcięli im prąd..., Dziennik Zachodni, 2005-11-2

Tego dnia groził dziecku jednego z oskarżonych, wcześniej pobił swoją konkubinę, wrzeszczał, że wszystkich pozabija.

źródło: NKJP: Dorota Kowalska: Sprawiedliwość bezradnych, Dziennik Zachodni, 2009-06-26

[...] deputowani z Niemiec i Francji wrzeszczeli wrogie Polsce hasła.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

+	wrzeszczeć	+	że ZDANIE
+	wrzeszczeć	+	MOWA WPROST
+	wrzeszczeć	+	CO

2. z bólu

Definicja

krzyczeć głośno z bólu, ze strachu lub pod wpływem innych silnych emocji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

krzyczeć

Połączenia

tłum wrzeszczy; dzieci wrzeszczą;
wrzeszczeć z bólu, z przerażenia, z radości, z rozpaczy, ze strachu, z uciechy, z wściekłości, ze złości
wrzeszczeć histerycznie, przeraźliwie, rozpaczliwie, wniebogłosy
wrzeszczeć jak opętaniec, jak opętany

Cytaty

	- Do tej pory miałam opory w okazywaniu swoich emocji. Teraz wrzeszczę i walę pięścią z całej siły. źródło: NKJP: Magdalena Grochowalska: Moc jest z tobą..., Express Ilustrowany, 2004-02-21
	Odciążeni knechci uciekali tak chyżo, że doganiali konnych i pancernych. Nie mogący nadążyć wyli i wrzeszczeli w panice. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Przez całą noc nad placem rozbrzmiewał odgłos modlitw, śpiewu i płaczu dzieci. Kobiety odmawiały modły za zmarłych. Dzieci przyciskały dłonie do krwawiących ran i wrzeszczały z bólu. źródło: NKJP: Anne Barrowclough: Trwa walka z czasem o uratowanie tysięcy ludzi, Dziennik Zachodni, 2010-01-1
	Dom na skarpie nad rzeką, po drugiej stronie elektrownia z „rekwizytami” do wytwarzania prądu, i ta zapora wodna, co piętrzyła tony wody spadające wodospadem - miejsce kąpieli i zabaw wrzeszczących z radości dzieci. źródło: NKJP: Wanda Rogalewska: Mój Dom Rodzinny - POLSKA, Akant, 2009-10

Składnia

wrzeszczeć

z CZEGO

3. o niemowlęciu

Definicja

pot.

głośno płakać, dając znać o swoich potrzebach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

krzyczeć

Połączenia

bachor, niemowlę wrzeszczy

Cytaty

No, bo wychowywanie dziecka polega na 'jakichś cudach', czyli zgadywaniu, o co wrzeszczącemu dzieciakowi chodzi, a jak się 'jakiś cud' nie zdarzy i rodzic nie zrozumie, o co dzieciakowi chodzi, to klapa w d....

źródło: NKJP: Usenet -- pl.soc.dzieci, 2006-09-25

Byłam nieprzytomna, maleństwo wrzeszczało cały czas, nikt się nie pojawił, żeby sprawdzić, czy ze mną wszystko w porządku po tych krawieckich zabiegach.

źródło: NKJP: Re: czy ktoras z was rodzila na inflackiej (wwa)? Usenet -- pl.soc.dzieci, 2004-11-09

4. na kogoś

Definicja

upominać kogoś, głośno i ze złością krzycząc do niego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

krzyczeć

Połączenia

wrzeszczeć na ludzi, na podwładnych
przestać, zacząć wrzeszczeć
wrzeszczeć i kląć, wrzeszczeć i przeklinać

Cytaty

	Ja nie prosiłem, nie obiecywałem, mówiłem prawdę prosto w twarz, wrzeszczałem na naród, a nawet przeklinałem... - I to ludziom się nie podobało. źródło: NKJP: Henryk Piec: Mam rację, Dziennik Bałtycki, 2000-10-10
	Nagranie z meczu w Szczecinie, gdy wrzeszczał pan na nich w szatni cieszy się niesłabnącą popularnością. - Wtedy nie wiedziałem, że kamery to filmują. Czasami człowiek reaguje spontanicznie, musi się rozładować. źródło: NKJP: Przemysław Franczak: Usłyszycie mój krzyk, Gazeta Krakowska, 2005-02-17
	- Zasada był wściekły. Wrzeszczał na mnie, że jestem nieodpowiedzialny, że mogłem przekreślić wysiłek całego zespołu źródło: NKJP: Ostatni taki rekord, Dziennik Polski, 2008-06-13
	Nie wszystkie kobiety w okresie klimakterium przeistaczają się w zrzędliwe babska, które bez powodu wrzeszczą na mężów i wnuki. źródło: NKJP: D: Kobiety żyją dłużej, Gazeta Poznańska, 2004-06-01
	– Żeby je uderzył, to nie widziałem i nie słyszałem, aby ktoś coś takiego widział – zastrzega jeden z sąsiadów. – Ale wrzeszczy po nich, że naokoło wszyscy słyszą. A to jeszcze takimi słowami, że mózg staje – dodaje jego żona. źródło: NKJP: Mirosław Łukaszuk: Świat według Jana, Dziennik Zachodni, 2006-09-01

Składnia

	+	wrzeszczeć	+	na KOGO
	+	wrzeszczeć	+	po KIM

5. o zwierzętach

Definicja

wydawać bardzo głośne, krzykliwe dźwięki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

małpy, papugi, ptaki wrzeszczą

Cytaty

Żar leje się z nieba, komary tną, muchy natrętnie obsiadają spocone karki i twarze piechurów. Wrzeszczą cykady.

źródło: NKJP: Olga Dębicka: Gdzie anioł mówi „dobruju noczju”, Dziennik Bałtycki, 1999-08-11

Wrzeszczące ptaki atakowały pazurami ludzi, mocarnymi dziobami rozłupywały deski, którymi zestrachani mieszkańcy zabezpieczyli okna. Napięcie było straszne, ale dla widzów zrozumiałe.

źródło: NKJP: Grypa ptasich móżdżków, Dziennik Polski, 2006-03-03

Pomimo utrudzenia całodziennym przedzieraniem się przez góry Chiapas, następnego dnia zbudziłem się wcześnie rano. Duża w tym zasługa kogutów wrzeszczących na całe gardło w samym centrum Ocosingo, gdzie zatrzymałem się na nocleg.

źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007

Data ostatniej modyfikacji: 19.01.2024