UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powiać

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. wiać

1. o wietrze

Definicja

wywołać ruch powietrza, zwykle silny i szybki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wionąć

Połączenia

halny, wiaterek, wiatr, wietrzyk powiał; bryza powiała
nagle powiał
powiać od wschodu, od zachodu
powiać z południa, z północy...; z jakąś prędkością

Cytaty

Zachodni wiatr powieje z prędkością do 20 – 30 km/h.

źródło: NKJP: Na południu przelotny śnieg, na pozostałym obszarze chmury i słońce, Gazeta Pomorska, 2010-01-29

Gdy powiał wiatr od strony doliny Hi-nnom, ludzie w Jerozolimie prawie tracili oddech.

źródło: NKJP: (xx): Był sobie człowiek, czyli jak nasi przodkowie radzili sobie z odpadami, Dziennik Zachodni, 2011-02-23

Okropny zaduch powiał z mrocznej czeluści. - Statek handlarzy niewolników! - cicho krzyknął Wilmowski (...)

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powieję	powiejemy
2 os.	powiejesz	powiejecie
3 os.	powieje	powieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałem +(e)m powiał	powiałam +(e)m powiała	powiałom +(e)m powiało	powialiśmy powieliśmy +(e)śmy powiali +(e)śmy powieli	powiałyśmy +(e)śmy powiały
2 os.	powiałeś +(e)ś powiał	powiałaś +(e)ś powiała	powiałoś +(e)ś powiało	powialiście powieliście +(e)ście powiali +(e)ście powieli	powiałyście +(e)ście powiały
3 os.	powiał	powiała	powiało	powiali powieli	powiały

bezosobnik: powiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powiejmy
2 os.	powiej	powiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałbym bym powiał	powiałabym bym powiała	powiałobym bym powiało	powialibyśmy powielibyśmy byśmy powiali byśmy powieli	powiałybyśmy byśmy powiały
2 os.	powiałbyś byś powiał	powiałabyś byś powiała	powiałobyś byś powiało	powialibyście powielibyście byście powiali byście powieli	powiałybyście byście powiały
3 os.	powiałby by powiał	powiałaby by powiała	powiałoby by powiało	powialiby powieliby by powiali by powieli	powiałyby by powiały

bezosobnik: powiano by

bezokolicznik: powiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powiawszy

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

odpowiedniki aspektowe: wiać , powiewać

Składnia

powiać

(SKĄD) + (KTÓRĘDY)

2. przez jakiś czas

Definicja

o wietrze: wiać przez pewien czas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Połączenia

wiatr powiał
powiał i przestał

Cytaty

Teraz wieje 11m/s, ale w najbliższych godzinach zacznie się wzmagać - wyjaśnia pracownik Obserwatorium na Kasprowym Wierchu. - Powieje do jutra, a potem nastąpi zmiana pogody.

źródło: NKJP: (HAK), Wakacyjny halny, Gazeta Krakowska, 2003-08-30

W pewnym momencie podczas powrotu powiał lekki szkwał, ale to tylko zwiększyło przewagę kilku lekkich łódek, które zdążyły wrócić do wietrznej strefy po minięciu półmetka.

źródło: NKJP: (rap), Cisza na jeziorze, Gazeta Krakowska, 2001-08-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powieję	powiejemy
2 os.	powiejesz	powiejecie
3 os.	powieje	powieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałem +(e)m powiał	powiałam +(e)m powiała	powiałom +(e)m powiało	powialiśmy powieliśmy +(e)śmy powiali +(e)śmy powieli	powiałyśmy +(e)śmy powiały
2 os.	powiałeś +(e)ś powiał	powiałaś +(e)ś powiała	powiałoś +(e)ś powiało	powialiście powieliście +(e)ście powiali +(e)ście powieli	powiałyście +(e)ście powiały
3 os.	powiał	powiała	powiało	powiali powieli	powiały

bezosobnik: powiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powiejmy
2 os.	powiej	powiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałbym bym powiał	powiałabym bym powiała	powiałobym bym powiało	powialibyśmy powielibyśmy byśmy powiali byśmy powieli	powiałybyśmy byśmy powiały
2 os.	powiałbyś byś powiał	powiałabyś byś powiała	powiałobyś byś powiało	powialibyście powielibyście byście powiali byście powieli	powiałybyście byście powiały
3 os.	powiałby by powiał	powiałaby by powiała	powiałoby by powiało	powialiby powieliby by powiali by powieli	powiałyby by powiały

bezosobnik: powiano by

bezokolicznik: powiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powiawszy

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

3. o fladze

Definicja

załopotać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Ówczesny minister obrony ZSRR [...] powiedział - trzeba go zacytować, bo warto sobie przypomnieć te czasy - że „gdziekolwiek i kiedykolwiek powieje sztandar walki o wolność i niepodległość przeciwko imperializmowi, tam narody mogą liczyć na naszą pomoc”

źródło: NKJP: Leopold Unger, Dzieje agonii, Gazeta Wyborcza, 1992-05-06

Powiały białe flagi, na które nie chcieliśmy patrzeć - dziwna zabawa się skończyła.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy

Po długich latach kajdan, bólu i męczeństwa nadszedł wreszcie dzień, w którym powiały nam nad głowami nasze narodowe chorągwie z naszym drogim Orłem Białym, który był zawsze, jest i będzie symbolem miłości, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.

źródło: NKJP: Katarzyna Janowska, Laur za całokształt z wątkiem patriotycznym, Polityka, 2005-11-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powieję	powiejemy
2 os.	powiejesz	powiejecie
3 os.	powieje	powieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałem +(e)m powiał	powiałam +(e)m powiała	powiałom +(e)m powiało	powialiśmy powieliśmy +(e)śmy powiali +(e)śmy powieli	powiałyśmy +(e)śmy powiały
2 os.	powiałeś +(e)ś powiał	powiałaś +(e)ś powiała	powiałoś +(e)ś powiało	powialiście powieliście +(e)ście powiali +(e)ście powieli	powiałyście +(e)ście powiały
3 os.	powiał	powiała	powiało	powiali powieli	powiały

bezosobnik: powiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powiejmy
2 os.	powiej	powiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałbym bym powiał	powiałabym bym powiała	powiałobym bym powiało	powialibyśmy powielibyśmy byśmy powiali byśmy powieli	powiałybyśmy byśmy powiały
2 os.	powiałbyś byś powiał	powiałabyś byś powiała	powiałobyś byś powiało	powialibyście powielibyście byście powiali byście powieli	powiałybyście byście powiały
3 os.	powiałby by powiał	powiałaby by powiała	powiałoby by powiało	powialiby powieliby by powiali by powieli	powiałyby by powiały

bezosobnik: powiano by

bezokolicznik: powiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powiawszy

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

odpowiednik aspektowy: powiewać

4. ręką

Definicja

pomachać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

powiać dłonią, ręką

Cytaty

Jurek się obejrzał, zobaczył widownię, teatralnym gestem gladiatora powiał ręką dziewczętom, podciągnął spodnie [...] i ruszył jak burza na wroga.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975

Z ekranu powiała ku nim dłonią dziewczyna, mknęła na wodnych nartach, znacząc dwa pieniste ślady.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powieję	powiejemy
2 os.	powiejesz	powiejecie
3 os.	powieje	powieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałem +(e)m powiał	powiałam +(e)m powiała	powiałom +(e)m powiało	powialiśmy powieliśmy +(e)śmy powiali +(e)śmy powieli	powiałyśmy +(e)śmy powiały
2 os.	powiałeś +(e)ś powiał	powiałaś +(e)ś powiała	powiałoś +(e)ś powiało	powialiście powieliście +(e)ście powiali +(e)ście powieli	powiałyście +(e)ście powiały
3 os.	powiał	powiała	powiało	powiali powieli	powiały

bezosobnik: powiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powiejmy
2 os.	powiej	powiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałbym bym powiał	powiałabym bym powiała	powiałobym bym powiało	powialibyśmy powielibyśmy byśmy powiali byśmy powieli	powiałybyśmy byśmy powiały
2 os.	powiałbyś byś powiał	powiałabyś byś powiała	powiałobyś byś powiało	powialibyście powielibyście byście powiali byście powieli	powiałybyście byście powiały
3 os.	powiałby by powiał	powiałaby by powiała	powiałoby by powiało	powialiby powieliby by powiali by powieli	powiałyby by powiały

bezosobnik: powiano by

bezokolicznik: powiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powiawszy

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

odpowiednik aspektowy: powiewać

Składnia

powiać

CZYM + KOMU

5. chłodem

Definicja

dać się odczuć w jakimś miejscu wskutek ruchu powietrza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wionąć

Połączenia

powiało chłodem, mrozem, zimnem; ciepłem; spalenizną, świeżością, wilgocią; zapachem

Cytaty

	Bez namysłu pchnął drzwi, które ustąpiły z niewielkim oporem. Z mrocznego korytarza powiało chłodem. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga I cz 2, 2005
	Campilli sięgnął po chusteczkę jaśniejącą w kieszeni marynarki. Otarł twarz. Od chusteczki powiało lawendą. źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960
	Nad miastem zapadał już mrok jesienny. Ze wschodu i północy powiało mrozem, śniegiem i deszczem. źródło: NKJP: Mieczysław Jalowiecki, Na skraju imperium, 2005
	Po słonecznym, prawie upalnym dniu powiał chłód od szczytów. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powieję	powiejemy
2 os.	powiejesz	powiejecie
3 os.	powieje	powieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałem +(e)m powiał	powiałam +(e)m powiała	powiałom +(e)m powiało	powialiśmy powieliśmy +(e)śmy powiali +(e)śmy powieli	powiałyśmy +(e)śmy powiały
2 os.	powiałeś +(e)ś powiał	powiałaś +(e)ś powiała	powiałoś +(e)ś powiało	powialiście powieliście +(e)ście powiali +(e)ście powieli	powiałyście +(e)ście powiały
3 os.	powiał	powiała	powiało	powiali powieli	powiały

bezosobnik: powiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powiejmy
2 os.	powiej	powiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powiałbym bym powiał	powiałabym bym powiała	powiałobym bym powiało	powialibyśmy powielibyśmy byśmy powiali byśmy powieli	powiałybyśmy byśmy powiały
2 os.	powiałbyś byś powiał	powiałabyś byś powiała	powiałobyś byś powiało	powialibyście powielibyście byście powiali byście powieli	powiałybyście byście powiały
3 os.	powiałby by powiał	powiałaby by powiała	powiałoby by powiało	powialiby powieliby by powiali by powieli	powiałyby by powiały

bezosobnik: powiano by

bezokolicznik: powiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powiawszy

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

odpowiednik aspektowy: powiewać

Składnia

	+	powiać	+	(SKĄD)
	+	powiać	+	CZYM + (SKĄD)

6. nudą

Definicja

dać się gdzieś odczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wionąć

Połączenia

powiało nudą, grozą, smutkiem; niepokojem, optymizmem, sensacją, wolnością; wielkim światem, Europą
powiało z boiska, z ekranu

Cytaty

Z boiska znów powiało nudą i dopiero kilka minut przed zakończeniem pierwszej połowy chwile niepokoju przeżyli Polacy.

źródło: NKJP: (LEM): Fińska łaźnia, Gazeta Poznańska, 2006-09-04

[...] nie mogli przebić się w PC, więc przeszli do RdR, a teraz są w ROP. Jeśli wejdą do Sejmu, powieje grozą. Zobaczymy potworny zakalec.

źródło: NKJP: Wojciech Załuska: Polityka na ostrzu noża, Gazeta Wyborcza, 1996-05-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	powieje

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			powiało

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			powiałoby by powiało

bezokolicznik: powiać

gerundium: powianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powianie	powiania
D.	powiania	powiań
C.	powianiu	powianiom
B.	powianie	powiania
N.	powianiem	powianiami
Ms.	powianiu	powianiach
W.	powianie	powiania

odpowiednik aspektowy: wiać

Składnia

powiać

CZYM + (SKĄD)

Frazeologizmy

inny wiatr powiał

Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2014