Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. mówić
1. wyartykułować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- wymówić głoskę, słowo, sylabę, wyraz
- wymówić poprawnie, prawidłowo
- nie móc, nie potrafić, nie umieć wymówić
Cytaty
|
Diana przyniosła z łazienki jego biały płaszcz kąpielowy, lecz Niemiec machnął ręką: niech zostanie. Nie potrafił poprawnie wymówić słowa „Szczecin”, więc powiedział, że następnym razem Diana pokaże mu town. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
|
Nawet zdziwiła się, bo Kalinowski powiedział po polsku dziękuję, i spytał ją o imię. - Inspektor wymówił polskie słowo całkiem poprawnie. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wymówię |
wymówimy |
|||
| 2 os. |
wymówisz |
wymówicie |
|||
| 3 os. |
wymówi |
wymówią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłem +(e)m wymówił |
wymówiłam +(e)m wymówiła |
wymówiłom +(e)m wymówiło |
wymówiliśmy +(e)śmy wymówili |
wymówiłyśmy +(e)śmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłeś +(e)ś wymówił |
wymówiłaś +(e)ś wymówiła |
wymówiłoś +(e)ś wymówiło |
wymówiliście +(e)ście wymówili |
wymówiłyście +(e)ście wymówiły |
| 3 os. |
wymówił |
wymówiła |
wymówiło |
wymówili |
wymówiły |
bezosobnik: wymówiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wymówmy |
|
| 2 os. |
wymów |
wymówcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłbym bym wymówił |
wymówiłabym bym wymówiła |
wymówiłobym bym wymówiło |
wymówilibyśmy byśmy wymówili |
wymówiłybyśmy byśmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłbyś byś wymówił |
wymówiłabyś byś wymówiła |
wymówiłobyś byś wymówiło |
wymówilibyście byście wymówili |
wymówiłybyście byście wymówiły |
| 3 os. |
wymówiłby by wymówił |
wymówiłaby by wymówiła |
wymówiłoby by wymówiło |
wymówiliby by wymówili |
wymówiłyby by wymówiły |
bezosobnik: wymówiono by
bezokolicznik: wymówić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wymówiwszy
gerundium: wymówienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wymówienie |
wymówienia |
| D. | wymówienia |
wymówień |
| C. | wymówieniu |
wymówieniom |
| B. | wymówienie |
wymówienia |
| N. | wymówieniem |
wymówieniami |
| Ms. | wymówieniu |
wymówieniach |
| W. | wymówienie |
wymówienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wymówiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wymówiony |
wymówiony |
wymówiony |
wymówione |
wymówiona |
| D. | wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionej |
| C. | wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionej |
| B. | wymówionego |
wymówionego |
wymówiony |
wymówione |
wymówioną |
| N. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówioną |
| Ms. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wymówieni |
wymówieni |
wymówione |
wymówione |
| D. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
| C. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
| B. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówione |
| N. | wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
| Ms. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
odpowiednik aspektowy: wymawiać
Składnia
|
+ | wymówić | + |
CO
|
2. wyrazić słowami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- wymówić imię, nazwisko, przekleństwo, zaklęcie,życzenie
Cytaty
|
Lękano się wymówić słowa dżuma. Nawet wymówić! Bo panowało przekonanie, że to wystarczyło, aby sprowadzić zarazę. źródło: NKJP: Ryszard Kapuścinski: Lapidaria IV-VI, 2008 |
|
|
Cyrian wymówił kolejne zaklęcie. Spodziewał się, że obłok zniknie, ale on zaczął przybierać różne kształty. źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wymówię |
wymówimy |
|||
| 2 os. |
wymówisz |
wymówicie |
|||
| 3 os. |
wymówi |
wymówią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłem +(e)m wymówił |
wymówiłam +(e)m wymówiła |
wymówiłom +(e)m wymówiło |
wymówiliśmy +(e)śmy wymówili |
wymówiłyśmy +(e)śmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłeś +(e)ś wymówił |
wymówiłaś +(e)ś wymówiła |
wymówiłoś +(e)ś wymówiło |
wymówiliście +(e)ście wymówili |
wymówiłyście +(e)ście wymówiły |
| 3 os. |
wymówił |
wymówiła |
wymówiło |
wymówili |
wymówiły |
bezosobnik: wymówiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wymówmy |
|
| 2 os. |
wymów |
wymówcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłbym bym wymówił |
wymówiłabym bym wymówiła |
wymówiłobym bym wymówiło |
wymówilibyśmy byśmy wymówili |
wymówiłybyśmy byśmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłbyś byś wymówił |
wymówiłabyś byś wymówiła |
wymówiłobyś byś wymówiło |
wymówilibyście byście wymówili |
wymówiłybyście byście wymówiły |
| 3 os. |
wymówiłby by wymówił |
wymówiłaby by wymówiła |
wymówiłoby by wymówiło |
wymówiliby by wymówili |
wymówiłyby by wymówiły |
bezosobnik: wymówiono by
bezokolicznik: wymówić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wymówiwszy
gerundium: wymówienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wymówienie |
wymówienia |
| D. | wymówienia |
wymówień |
| C. | wymówieniu |
wymówieniom |
| B. | wymówienie |
wymówienia |
| N. | wymówieniem |
wymówieniami |
| Ms. | wymówieniu |
wymówieniach |
| W. | wymówienie |
wymówienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wymówiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wymówiony |
wymówiony |
wymówiony |
wymówione |
wymówiona |
| D. | wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionej |
| C. | wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionej |
| B. | wymówionego |
wymówionego |
wymówiony |
wymówione |
wymówioną |
| N. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówioną |
| Ms. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wymówieni |
wymówieni |
wymówione |
wymówione |
| D. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
| C. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
| B. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówione |
| N. | wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
| Ms. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
odpowiednik aspektowy: wymawiać
Składnia
|
|
+ | wymówić | + |
CO
|
3. zerwać umowę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- wymówić mieszkanie, pracę; umowę; kredyt; służbę
Cytaty
|
Po pierwsze, zaproponowała, aby młodzi po ślubie zamieszkali na piętrze jej domu, po drugie, po ślubie przepisze dom na Adelę, będzie im gotowała i pomagała w potrzebie; z półrocznym wyprzedzeniem wymówi lokatorom mieszkanie. źródło: NKJP: Kazimierz Kutz; Piąta strona świata, 2010 |
|
|
Zastanawiano się, czy miasto nie wymówi dzierżawy pomieszczeń specjalistom, gdyż nie jest zobowiązane do działań mających usprawnić tę formę opieki zdrowotnej. źródło: NKJP: (jeż):, Powtórne głosowanie, Dziennik Malborski, 2011 |
|
|
Jeśli zdecydujesz się urodzić, wymówię ci mieszkanie. Nie zamierzam być niańką. Mam swoje życie i plany. A poza tym, jak skończysz studia? źródło: NKJP: Anna Onichimowska: Trzecie oko, 2009 |
|
|
– Wymówili nam pracę z dnia na dzień – mówi Leszek Wawrów – i zdziwili się, że my, „basy”, ich nie zatrzymujemy i przyjmujemy to normalnie. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wymówię |
wymówimy |
|||
| 2 os. |
wymówisz |
wymówicie |
|||
| 3 os. |
wymówi |
wymówią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłem +(e)m wymówił |
wymówiłam +(e)m wymówiła |
wymówiłom +(e)m wymówiło |
wymówiliśmy +(e)śmy wymówili |
wymówiłyśmy +(e)śmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłeś +(e)ś wymówił |
wymówiłaś +(e)ś wymówiła |
wymówiłoś +(e)ś wymówiło |
wymówiliście +(e)ście wymówili |
wymówiłyście +(e)ście wymówiły |
| 3 os. |
wymówił |
wymówiła |
wymówiło |
wymówili |
wymówiły |
bezosobnik: wymówiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wymówmy |
|
| 2 os. |
wymów |
wymówcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wymówiłbym bym wymówił |
wymówiłabym bym wymówiła |
wymówiłobym bym wymówiło |
wymówilibyśmy byśmy wymówili |
wymówiłybyśmy byśmy wymówiły |
| 2 os. |
wymówiłbyś byś wymówił |
wymówiłabyś byś wymówiła |
wymówiłobyś byś wymówiło |
wymówilibyście byście wymówili |
wymówiłybyście byście wymówiły |
| 3 os. |
wymówiłby by wymówił |
wymówiłaby by wymówiła |
wymówiłoby by wymówiło |
wymówiliby by wymówili |
wymówiłyby by wymówiły |
bezosobnik: wymówiono by
bezokolicznik: wymówić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wymówiwszy
gerundium: wymówienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wymówienie |
wymówienia |
| D. | wymówienia |
wymówień |
| C. | wymówieniu |
wymówieniom |
| B. | wymówienie |
wymówienia |
| N. | wymówieniem |
wymówieniami |
| Ms. | wymówieniu |
wymówieniach |
| W. | wymówienie |
wymówienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wymówiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wymówiony |
wymówiony |
wymówiony |
wymówione |
wymówiona |
| D. | wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionego |
wymówionej |
| C. | wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionemu |
wymówionej |
| B. | wymówionego |
wymówionego |
wymówiony |
wymówione |
wymówioną |
| N. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówioną |
| Ms. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wymówieni |
wymówieni |
wymówione |
wymówione |
| D. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
| C. | wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
wymówionym |
| B. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówione |
| N. | wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
wymówionymi |
| Ms. | wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
wymówionych |
odpowiednik aspektowy: wymawiać
Składnia
| Rzosobowy | + | wymówić | + |
CO
|