UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

biologia

Chronologizacja

1823, Dziennik Wileński, nr 12, polona.pl

Pochodzenie

internac.

ang. biology

fr. biologie

niem. Biologie

gr. bíos 'życie' + gr. lógos 'mowa; słowo'

1.a nauka

Definicja

nauka badająca organizmy żywe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt

Połączenia

  • nowoczesna, współczesna biologia; biologia doświadczalna, eksperymentalna; molekularna
  • biologia komórki, nowotworów, roślin
  • biologia i medycyna, biologia i psychologia
  • osiągnięcia, postępy biologii

Cytaty

Nawet biologia okazała się w wieku dwudziestym nauką grożącą zatratą dawnego modelu człowieczeństwa.

źródło: NKJP: Helena Zaworska: Rodzić po ludzku? Czym grozi moda na naturalne rodzenie i przedłużone karmienie piersią?, 1999

Nowatorska technika, wykorzystująca najnowsze zdobycze biologii molekularnej i biotechnologii, została już przetestowana na zwierzętach.

źródło: NKJP: Kości z probówki, Dziennik Polski, 2000-07-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b kierunek

Definicja

kierunek studiów zajmujący się biologią jako nauką

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Instytut Biologii Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi UŁ.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Połączenia

  • absolwent, student, studentka biologii
  • studiować, ukończyć, wybrać biologię

Cytaty

W roku 1993 przeprowadziliśmy rekrutację [...] na pierwszy rok studiów licencjackich, na kierunek biologia.

źródło: NKJP: Józef Banaszak: Czas nie przeszedł obok: wspomnienia przyrodnika, 2008

Edukacyjne zajęcia prowadzi Paweł Banaszak, student biologii i absolwent krzywińskiego gimnazjum.

źródło: NKJP: JPK: Z ziemi leszczyskiej, Gazeta Poznańska, 2006-07-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

Inne uwagi

Zwykle lp

1.c wydział

Definicja

administracyjnie wydzielona jednostka wyższej uczelni, w której wykładana jest biologia jako kierunek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Połączenia

  • krakowska, poznańska, warszawska... biologia
  • dziekan, pracownik, prodziekan; budynek biologii
  • dostać się, zdać/zdawać na biologię

Cytaty

Państwowa Inspekcja Pracy już 12 lat temu wydała decyzję o natychmiastowym zamknięciu jednego z budynków biologii przy Krakowskim Przedmieściu [...].

źródło: NKJP: Jacek Hugo-bader: Biolog kroi żabę, Gazeta Wyborcza, 1994-10-29

W świetle danych za rok 1998 najwyższe notowania w zakresie nauk ścisłych osiągnęła krakowska biologia [...].

źródło: NKJP: Władysław Marek Kolasa: Władysław Marek Kolasa, Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

1.d przedmiot

Definicja

przedmiot w szkole poświęcony nauczaniu biologii jako nauki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Połączenia

  • biologia i geografia, biologia i w-f; fizyka i biologia
  • nauczyciel, nauczycielka; lekcje biologii
  • zeszyt do biologii

Cytaty

Biologia jako przedmiot obowiązkowy może być zdawana na poziomie podstawowym (PP) lub rozszerzonym (PR).

źródło: NKJP: Dorota Jesionek: Dwa poziomy, Dziennik Bałtycki, 2004-11-30

Z niesmakiem patrzyłam na starszawą nauczycielkę biologii mocującą się z nastoletnim drabem, przyłapanym na obscenicznym gadaniu.

źródło: NKJP: Bogusława Jędrasik: Gorączka. Opowiadania wyuzdane, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

Inne uwagi

Zwykle lp

1.e lekcja

Definicja

lekcja poświęcona nauczaniu biologii jako przedmiotu szkolnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Cytaty

Pani profesor zrezygnowała z pocieszania i ciężko wzdychając, kontynuowała lekcję. Minęło ponad dwadzieścia lat, tamta biologia na zawsze utkwiła w pamięci Karoliny.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

A teraz pędem do szkoły. Gabrysiu, poucz się jeszcze w samochodzie na biologię.

źródło: NKJP: Jacek Sobczyński: Oglądając muzykę, Esensja, 2008-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

2. proces

Definicja

ogół procesów przyrodniczych decydujących o funkcjonowaniu organizmów żywych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt

Połączenia

  • prawa, siła biologii
  • biologia zwyciężyła

Cytaty

[...] później sprawę załatwi już biologia, owo codzienne, bezpowrotne umieranie iluś tam dziesiątek tysięcy komórek mózgowych [...].

źródło: NKJP: Rafał A Ziemkiewicz: Żywina, 2008

Trzeba panować nad biologią. To daje człowiekowi sapiens przewagę nad zwierzęciem.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. biologia
biologie
D. biologii
biologii
neut
biologij
char
C. biologii
biologiom
B. biologię
biologie
N. biologią
biologiami
Ms. biologii
biologiach
W. biologio
biologie

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj