UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pęcznieć

Chronologizacja

1534, Bańk

Pochodzenie

psł. *pǫčnǫti 'zacząć się nadymać, wzdymać, nabrzmiewać'

Prawdopodobnie z pierwotnego *pęcznąć z psł. *pǫčnǫti; wtórna postać pęcznieć analogicznie do gęstnieć, rzednieć

1. od wilgoci

Definicja

zwiększać swoją objętość, wypełniając się cieczą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nabrzmiewać

Połączenia

błonnik, fasola, groch, ziarno pęcznieje; nasiona pęcznieją
pęcznieć od wilgoci, od wody
pęcznieć przed kiełkowaniem
pęcznieć w wodzie, w żołądku
pęcznieć i kiełkować, pęcznieć i powiększać się

Cytaty

	Błonnik pęcznieje w żołądku, dając uczucie sytości, a także wiąże tłuszcze. źródło: NKJP: Cosmodieta, Cosmopolitan, 2001, nr 03
	Góra ziemi zaczęła pęcznieć od wody jak gąbka, pękać i osuwać się. źródło: NKJP: Anna Szulc: Narodowy placek, Polityka, 2002, nr 2345
	Małżeństwo Helena i Seweryn Krzemieniewscy [...] wsławili się pionierskimi pracami nad oddychaniem nasion (wykazali wpływ potasu na proces kiełkowania i stwierdzili, że wartość oddychania wzrasta od chwili pęcznienia nasion). źródło: NKJP: Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952, 2002
	Węże i pająki aż pęczniały od jadu. źródło: NKJP: Mieczysław Czuma: Kanikuła albo Psia Gwiazda, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-08-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pęcznieję	pęczniejemy
2 os.	pęczniejesz	pęczniejecie
3 os.	pęcznieje	pęcznieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałem +(e)m pęczniał	pęczniałam +(e)m pęczniała	pęczniałom +(e)m pęczniało	pęcznieliśmy +(e)śmy pęcznieli	pęczniałyśmy +(e)śmy pęczniały
2 os.	pęczniałeś +(e)ś pęczniał	pęczniałaś +(e)ś pęczniała	pęczniałoś +(e)ś pęczniało	pęcznieliście +(e)ście pęcznieli	pęczniałyście +(e)ście pęczniały
3 os.	pęczniał	pęczniała	pęczniało	pęcznieli	pęczniały

bezosobnik: pęczniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pęczniał będę pęcznieć	będę pęczniała będę pęcznieć	będę pęczniało będę pęcznieć	będziemy pęcznieli będziemy pęcznieć	będziemy pęczniały będziemy pęcznieć
2 os.	będziesz pęczniał będziesz pęcznieć	będziesz pęczniała będziesz pęcznieć	będziesz pęczniało będziesz pęcznieć	będziecie pęcznieli będziecie pęcznieć	będziecie pęczniały będziecie pęcznieć
3 os.	będzie pęczniał będzie pęcznieć	będzie pęczniała będzie pęcznieć	będzie pęczniało będzie pęcznieć	będą pęcznieli będą pęcznieć	będą pęczniały będą pęcznieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pęczniejmy
2 os.	pęczniej	pęczniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałbym bym pęczniał	pęczniałabym bym pęczniała	pęczniałobym bym pęczniało	pęcznielibyśmy byśmy pęcznieli	pęczniałybyśmy byśmy pęczniały
2 os.	pęczniałbyś byś pęczniał	pęczniałabyś byś pęczniała	pęczniałobyś byś pęczniało	pęcznielibyście byście pęcznieli	pęczniałybyście byście pęczniały
3 os.	pęczniałby by pęczniał	pęczniałaby by pęczniała	pęczniałoby by pęczniało	pęcznieliby by pęcznieli	pęczniałyby by pęczniały

bezosobnik: pęczniano by

bezokolicznik: pęcznieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: pęczniejąc

gerundium: pęcznienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęcznienie	pęcznienia
D.	pęcznienia	pęcznień
C.	pęcznieniu	pęcznieniom
B.	pęcznienie	pęcznienia
N.	pęcznieniem	pęcznieniami
Ms.	pęcznieniu	pęcznieniach
W.	pęcznienie	pęcznienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pęczniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejąca
D.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącej
C.	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącej
B.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejącą
N.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącą
Ms.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejące
D.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących
C.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym
B.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejące
N.	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi
Ms.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących

odpowiednik aspektowy: napęcznieć

Składnia

Rz_nieżywotny

pęcznieć

(od CZEGO)

2. od zakupów

Definicja

mieścić w środku coraz więcej rzeczy, zwiększając swoją objętość

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wypełniać się

Połączenia

kartoteka, notes, portfel, teczka pęcznieje; akta pęcznieją
pęcznieć od gotówki, od notatek, od zakupów
rozrastać się i pęcznieć

Cytaty

	Teczka stale pęczniała, co najmniej raz na miesiąc wyrzucałem jej zawartość, bo nie byłem w stanie wykorzystać tego materiału. źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996
	Gdy przebierałem się w domu w nowy garnitur [...], wróciła z miasta Melania. Jak zwykle, jej torba pęczniała od zakupów. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	Zapełniły się więzienia bohaterskimi żołnierzami podziemia, pęczniały teczki akt skazywanych na śmierć lub kary długoletniego więzienia. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.03.2001
	Zielona księga pamiątkowa pęczniała od zdjęć z kolejnych imprez, gazetowych notatek i wpisów słuchaczy. źródło: NKJP: (ALG): Dziennik Polski - Proszowice, 2001-01-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pęcznieję	pęczniejemy
2 os.	pęczniejesz	pęczniejecie
3 os.	pęcznieje	pęcznieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałem +(e)m pęczniał	pęczniałam +(e)m pęczniała	pęczniałom +(e)m pęczniało	pęcznieliśmy +(e)śmy pęcznieli	pęczniałyśmy +(e)śmy pęczniały
2 os.	pęczniałeś +(e)ś pęczniał	pęczniałaś +(e)ś pęczniała	pęczniałoś +(e)ś pęczniało	pęcznieliście +(e)ście pęcznieli	pęczniałyście +(e)ście pęczniały
3 os.	pęczniał	pęczniała	pęczniało	pęcznieli	pęczniały

bezosobnik: pęczniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pęczniał będę pęcznieć	będę pęczniała będę pęcznieć	będę pęczniało będę pęcznieć	będziemy pęcznieli będziemy pęcznieć	będziemy pęczniały będziemy pęcznieć
2 os.	będziesz pęczniał będziesz pęcznieć	będziesz pęczniała będziesz pęcznieć	będziesz pęczniało będziesz pęcznieć	będziecie pęcznieli będziecie pęcznieć	będziecie pęczniały będziecie pęcznieć
3 os.	będzie pęczniał będzie pęcznieć	będzie pęczniała będzie pęcznieć	będzie pęczniało będzie pęcznieć	będą pęcznieli będą pęcznieć	będą pęczniały będą pęcznieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pęczniejmy
2 os.	pęczniej	pęczniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałbym bym pęczniał	pęczniałabym bym pęczniała	pęczniałobym bym pęczniało	pęcznielibyśmy byśmy pęcznieli	pęczniałybyśmy byśmy pęczniały
2 os.	pęczniałbyś byś pęczniał	pęczniałabyś byś pęczniała	pęczniałobyś byś pęczniało	pęcznielibyście byście pęcznieli	pęczniałybyście byście pęczniały
3 os.	pęczniałby by pęczniał	pęczniałaby by pęczniała	pęczniałoby by pęczniało	pęcznieliby by pęcznieli	pęczniałyby by pęczniały

bezosobnik: pęczniano by

bezokolicznik: pęcznieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: pęczniejąc

gerundium: pęcznienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęcznienie	pęcznienia
D.	pęcznienia	pęcznień
C.	pęcznieniu	pęcznieniom
B.	pęcznienie	pęcznienia
N.	pęcznieniem	pęcznieniami
Ms.	pęcznieniu	pęcznieniach
W.	pęcznienie	pęcznienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pęczniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejąca
D.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącej
C.	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącej
B.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejącą
N.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącą
Ms.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejące
D.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących
C.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym
B.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejące
N.	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi
Ms.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących

odpowiednik aspektowy: napęcznieć

Składnia

Rz_nieżywotny

pęcznieć

(od CZEGO)

3.a z dumy

Definicja

coraz intensywniej odczuwać określone uczucie lub stan

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przepełniać

Połączenia

pęcznieć z dumy, z radości, z wściekłości, z zadowolenia, ze złości

Cytaty

Fakt, że ktoś o tym pamięta, był odkryciem, przywracającym poczucie ludzkiej godności. Sławik pęczniał z radości.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Widziałem, jak tępy ból zastygły w jej oczach rozlatuje się na strzępy, rozsadzony trwożliwą, lecz pęczniejącą gwałtownie nadzieją.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pęcznieję	pęczniejemy
2 os.	pęczniejesz	pęczniejecie
3 os.	pęcznieje	pęcznieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałem +(e)m pęczniał	pęczniałam +(e)m pęczniała	pęczniałom +(e)m pęczniało	pęcznieliśmy +(e)śmy pęcznieli	pęczniałyśmy +(e)śmy pęczniały
2 os.	pęczniałeś +(e)ś pęczniał	pęczniałaś +(e)ś pęczniała	pęczniałoś +(e)ś pęczniało	pęcznieliście +(e)ście pęcznieli	pęczniałyście +(e)ście pęczniały
3 os.	pęczniał	pęczniała	pęczniało	pęcznieli	pęczniały

bezosobnik: pęczniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pęczniał będę pęcznieć	będę pęczniała będę pęcznieć	będę pęczniało będę pęcznieć	będziemy pęcznieli będziemy pęcznieć	będziemy pęczniały będziemy pęcznieć
2 os.	będziesz pęczniał będziesz pęcznieć	będziesz pęczniała będziesz pęcznieć	będziesz pęczniało będziesz pęcznieć	będziecie pęcznieli będziecie pęcznieć	będziecie pęczniały będziecie pęcznieć
3 os.	będzie pęczniał będzie pęcznieć	będzie pęczniała będzie pęcznieć	będzie pęczniało będzie pęcznieć	będą pęcznieli będą pęcznieć	będą pęczniały będą pęcznieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pęczniejmy
2 os.	pęczniej	pęczniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałbym bym pęczniał	pęczniałabym bym pęczniała	pęczniałobym bym pęczniało	pęcznielibyśmy byśmy pęcznieli	pęczniałybyśmy byśmy pęczniały
2 os.	pęczniałbyś byś pęczniał	pęczniałabyś byś pęczniała	pęczniałobyś byś pęczniało	pęcznielibyście byście pęcznieli	pęczniałybyście byście pęczniały
3 os.	pęczniałby by pęczniał	pęczniałaby by pęczniała	pęczniałoby by pęczniało	pęcznieliby by pęcznieli	pęczniałyby by pęczniały

bezosobnik: pęczniano by

bezokolicznik: pęcznieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: pęczniejąc

gerundium: pęcznienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęcznienie	pęcznienia
D.	pęcznienia	pęcznień
C.	pęcznieniu	pęcznieniom
B.	pęcznienie	pęcznienia
N.	pęcznieniem	pęcznieniami
Ms.	pęcznieniu	pęcznieniach
W.	pęcznienie	pęcznienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pęczniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejąca
D.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącej
C.	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącej
B.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejącą
N.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącą
Ms.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejące
D.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących
C.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym
B.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejące
N.	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi
Ms.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących

Składnia

Rz_osobowy	+	pęcznieć	+	(z CZEGO)
	+	pęcznieć	+	CZYM

3.b o dumie

Definicja

być odczuwanym przez kogoś coraz intensywniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przepełniać

Połączenia

wściekłość, złość pęcznieje w kimś

Cytaty

Uczucie pęczniało we mnie jak fasola w garnku.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Wściekłość, pęczniejąca w nim wraz z każdym uderzeniem serca i odkładana na później, eksplodowała nagle z całą siłą.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pęcznieję	pęczniejemy
2 os.	pęczniejesz	pęczniejecie
3 os.	pęcznieje	pęcznieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałem +(e)m pęczniał	pęczniałam +(e)m pęczniała	pęczniałom +(e)m pęczniało	pęcznieliśmy +(e)śmy pęcznieli	pęczniałyśmy +(e)śmy pęczniały
2 os.	pęczniałeś +(e)ś pęczniał	pęczniałaś +(e)ś pęczniała	pęczniałoś +(e)ś pęczniało	pęcznieliście +(e)ście pęcznieli	pęczniałyście +(e)ście pęczniały
3 os.	pęczniał	pęczniała	pęczniało	pęcznieli	pęczniały

bezosobnik: pęczniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pęczniał będę pęcznieć	będę pęczniała będę pęcznieć	będę pęczniało będę pęcznieć	będziemy pęcznieli będziemy pęcznieć	będziemy pęczniały będziemy pęcznieć
2 os.	będziesz pęczniał będziesz pęcznieć	będziesz pęczniała będziesz pęcznieć	będziesz pęczniało będziesz pęcznieć	będziecie pęcznieli będziecie pęcznieć	będziecie pęczniały będziecie pęcznieć
3 os.	będzie pęczniał będzie pęcznieć	będzie pęczniała będzie pęcznieć	będzie pęczniało będzie pęcznieć	będą pęcznieli będą pęcznieć	będą pęczniały będą pęcznieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pęczniejmy
2 os.	pęczniej	pęczniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pęczniałbym bym pęczniał	pęczniałabym bym pęczniała	pęczniałobym bym pęczniało	pęcznielibyśmy byśmy pęcznieli	pęczniałybyśmy byśmy pęczniały
2 os.	pęczniałbyś byś pęczniał	pęczniałabyś byś pęczniała	pęczniałobyś byś pęczniało	pęcznielibyście byście pęcznieli	pęczniałybyście byście pęczniały
3 os.	pęczniałby by pęczniał	pęczniałaby by pęczniała	pęczniałoby by pęczniało	pęcznieliby by pęcznieli	pęczniałyby by pęczniały

bezosobnik: pęczniano by

bezokolicznik: pęcznieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: pęczniejąc

gerundium: pęcznienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęcznienie	pęcznienia
D.	pęcznienia	pęcznień
C.	pęcznieniu	pęcznieniom
B.	pęcznienie	pęcznienia
N.	pęcznieniem	pęcznieniami
Ms.	pęcznieniu	pęcznieniach
W.	pęcznienie	pęcznienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pęczniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejąca
D.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejącej
C.	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącemu	pęczniejącej
B.	pęczniejącego	pęczniejącego	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejącą
N.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącą
Ms.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pęczniejący	pęczniejący	pęczniejące	pęczniejące
D.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących
C.	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym	pęczniejącym
B.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejące
N.	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi	pęczniejącymi
Ms.	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących	pęczniejących

Składnia

pęcznieć

w KIM

Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2014