Chronologizacja
1. ryby
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany też liczbie pojedynczej w znaczeniu ogółu łusek na ciele, np. Gdy zbliża się niebezpieczeństwo, głośno uderzają [bobry] pokrytym łuską ogonem w błotnisty brzeg.
Pochodzenie
psł. *luska 'zewnętrzna osłona nasion, owoców, jaj, ciała ryb, łuska, łupina, skorupa'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne
Połączenia
- rybia, smocza; srebrna, złota łuska; duże łuski
- łuska ryby; łuski włosów
- łuski i płetwy
- (ciało) pokryte łuskami
- łuski migoczą
Cytaty
|
Oni zeszli środkowym, prowadzącym na wysepkę, i znaleźli się między budami. Uliczki były śliskie od rybiej łuski, stragany cuchnęły. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
|
Z dumą uniósł za ogon okonia o czerwonych płetwach i burej łusce, aby wszyscy się przyjrzeli, jaka dorodna sztuka. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
Oczy żółwia mają powieki, ucho niewidoczne na zewnątrz, skóra na ruchomych częściach ciała pokryta łuskami. źródło: NKJP: Jarosław Marek Rymkiewicz: Kinderszenen, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łuska |
łuski |
|
| D. | łuski |
łusek |
|
| C. | łusce |
łuskom |
|
| B. | łuskę |
łuski |
|
| N. | łuską |
łuskami |
|
| Ms. | łusce |
łuskach |
|
| W. | łusko |
łuski |
2. słonecznika
Definicja
Pochodzenie
psł. *luska 'zewnętrzna osłona nasion, owoców, jaj, ciała ryb, łuska, łupina, skorupa'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- duże łuski; łuska gryczana
- łuska szyszki; łuski cebuli
Cytaty
|
Łuska gryczana to twarda i równocześnie elastyczna okrywa ziarna gryki, która kształtem przypomina piramidę. źródło: NKJP: (jed): Na dobry sen, Express Ilustrowany, 2002-08-30 |
|
|
Podwinięte brzegi łusek szyszki to jedna z lepszych cech identyfikacyjnych modrzewia japońskiego. źródło: NKJP: Jerzy Wójcik, Szymon Wójcik: Modrzew Japoński, Las Polski, 2009-03-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łuska |
łuski |
|
| D. | łuski |
łusek |
|
| C. | łusce |
łuskom |
|
| B. | łuskę |
łuski |
|
| N. | łuską |
łuskami |
|
| Ms. | łusce |
łuskach |
|
| W. | łusko |
łuski |
3. broni
Definicja
Pochodzenie
psł. *luska 'zewnętrzna osłona nasion, owoców, jaj, ciała ryb, łuska, łupina, skorupa'
Kalka z niem. Hülse 'metalowa osłona pocisku'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Połączenia
- wystrzelona łuska; łuska karabinowa; łuski armatnie
- łuski pocisków
- łuska od naboju
- znaleźć łuski
Cytaty
|
- Czy wiecie, że podczas rewizji w waszym mieszkaniu znaleziono w kieszeni waszego garnituru wystrzeloną łuskę z Colta, kaliber 11,43. źródło: NKJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 2005 |
|
|
Rowerzysta zapala papierosa zapalniczką zrobioną z łuski po naboju karabinowym. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004 |
|
|
Po wojnie mieszkańcy z tych innych ulic przychodzili na spacer w aleję i zbierali na pamiątkę karabinowe łuski. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łuska |
łuski |
|
| D. | łuski |
łusek |
|
| C. | łusce |
łuskom |
|
| B. | łuskę |
łuski |
|
| N. | łuską |
łuskami |
|
| Ms. | łusce |
łuskach |
|
| W. | łusko |
łuski |
4. zbroi
Definicja
Pochodzenie
psł. *luska 'zewnętrzna osłona nasion, owoców, jaj, ciała ryb, łuska, łupina, skorupa'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Cytaty
|
Obok niego zobaczyła pusty kadłub zbroi. Była niekompletna, brakowało przedniej części, napierśnika pokrytego złotą łuską i hełmu. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009 |
|
|
Karaceny polskie wykonywano ze skóry jeleniej albo łosiej. Do takiego podłoża przytwierdzano metalowe łuski, w zależności od wielkości jednym, dwoma lub trzema nitami każdą. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łuska |
łuski |
|
| D. | łuski |
łusek |
|
| C. | łusce |
łuskom |
|
| B. | łuskę |
łuski |
|
| N. | łuską |
łuskami |
|
| Ms. | łusce |
łuskach |
|
| W. | łusko |
łuski |