UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapowiedzieć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapowiem
 zapowiemy
2 os. zapowiesz
 zapowiecie
3 os. zapowie
 zapowiedzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapowiedziałem
+(e)m zapowiedział
 zapowiedziałam
+(e)m zapowiedziała
 zapowiedziałom
+(e)m zapowiedziało
 zapowiedzieliśmy
+(e)śmy zapowiedzieli
 zapowiedziałyśmy
+(e)śmy zapowiedziały
2 os. zapowiedziałeś
+(e)ś zapowiedział
 zapowiedziałaś
+(e)ś zapowiedziała
 zapowiedziałoś
+(e)ś zapowiedziało
 zapowiedzieliście
+(e)ście zapowiedzieli
 zapowiedziałyście
+(e)ście zapowiedziały
3 os. zapowiedział
 zapowiedziała
 zapowiedziało
 zapowiedzieli
 zapowiedziały

bezosobnik: zapowiedziano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapowiedzmy
2 os. zapowiedz
 zapowiedzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapowiedziałbym
bym zapowiedział
 zapowiedziałabym
bym zapowiedziała
 zapowiedziałobym
bym zapowiedziało
 zapowiedzielibyśmy
byśmy zapowiedzieli
 zapowiedziałybyśmy
byśmy zapowiedziały
2 os. zapowiedziałbyś
byś zapowiedział
 zapowiedziałabyś
byś zapowiedziała
 zapowiedziałobyś
byś zapowiedziało
 zapowiedzielibyście
byście zapowiedzieli
 zapowiedziałybyście
byście zapowiedziały
3 os. zapowiedziałby
by zapowiedział
 zapowiedziałaby
by zapowiedziała
 zapowiedziałoby
by zapowiedziało
 zapowiedzieliby
by zapowiedzieli
 zapowiedziałyby
by zapowiedziały

bezosobnik: zapowiedziano by

bezokolicznik: zapowiedzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapowiedziawszy

gerundium: zapowiedzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zapowiedziany

odpowiednik aspektowy: zapowiadać

Pochodzenie

psł. *za-pověděti 'oznajmić; nakazać, rozkazać'

Por. st.pol. zapowiadać / zapowiedać 'zabraniać, zakazywać; odmawiać; sprzeciwiać się', 'ogłaszać, oznajmiać'

1. zakomunikować

Definicja

poinformować odpowiednio wcześniej o tym, co ma nastąpić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • burmistrz, dyrektor, marszałek, minister, premier, prezydent, starosta; rząd zapowiedział coś; dyrekcja, firma, policja, prokuratura, spółka; Komisja Europejska; Polska zapowiedziała; władze, związki zawodowe; Stany Zjednoczone zapowiedziały
  • zapowiedzieć klasówkę, sprawdzian; wizytę; kontrolę; apelację, interwencję; dymisję, rezygnację, zwolnienia; strajk; deszcz, pogodę; pociąg, samolot; obecność, przyjazd, (swój) udział; gości

Cytaty

Prezes zapowiedział także niespodziankę, o której nie wspominało zaproszenie, mianowicie gratyfikację pieniężną [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Niech pan jedzie! - Ale z góry mówię, że zawiozę tylko do mostu. - A jeśli zapłacę podwójnie? - Kochana, nawet za tysiąc funtów nie zaryzykuję. Za dużo taksówkarzy stamtąd nie wróciło. Jak zapowiedział, tak zrobił. Gdzieś na przedmieściu, nieopodal przystani barek rzecznych, kazał wysiąść.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Zapowiedziałem kucharzowi, że jeśli jeszcze raz dostaniemy jakąś potrawkę ze szczurzych ogonów, to oskalpuję go żywcem.

źródło: NKJP: Linda Evans, David Weber: Wrota Piekieł, Esensja, 2008-02

W połowie czerwca zapowiedział Pan: „do końca miesiąca powiem, czy chcę stanąć na czele partii, która wyłoni się z AWS”. Czerwiec właśnie minął...

źródło: NKJP: Wojciech Załuska: Rozmowa z Markiem Kempskim, liderem „S” i AWS, Gazeta Wyborcza, 1997-07-01

Proszę umówić się z dyrektorem telefonicznie. Spoczęliśmy więc na krzesełkach: - Nie wyjdziemy, dopóki nie zobaczymy dyrektora. Umówić się możemy teraz. Upór popłaca. Urzędniczka poszła nas zapowiedzieć [...].

źródło: NKJP: Ewa Chocha; Współpraca Zbigniew Sulewski: UMARŁ ZA HETMAN, Gazeta Wyborcza, 1993-08-16

Składnia

Rzosobowy + zapowiedzieć +
CO/KOGO
Rzosobowy + zapowiedzieć +
że ZDANIE
Rzosobowy + zapowiedzieć +
MOWA WPROST

2. okazać się oznaką

Definicja

okazać się oznaką czegoś, co ma lub miało nastąpić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

Cytaty

Podobnie jak w zamierzchłych czasach gołębica zapowiedziała koniec potopu – znaku gniewu Bożego – tak teraz Duch Święty niby gołębica zstępuje na Ciebie, zapowiadając koniec wygnania i wrogości, koniec panowania grzechu i groźby wiecznego potępienia – zatonięcia w falach zła i śmierci.

źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne. Tom 3, 1999

Tak dobrego meczu w Poznaniu jeszcze nie było. Prawdziwy show zapowiedziały już pierwsze 2 minuty.

źródło: NKJP: KOSZYKÓWKA - EUROPEJSKIE PUCHARY, Gazeta Wyborcza, 1992-12-10

Życzę państwu dobrej nocy, na koniec jeszcze raz mistrz i jego gitara w utworze Tupelo. Delikatne uderzenia w struny zapowiedziały ostatnią, mroczną opowieść słynnego bluesmana.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007

Składnia

bez ograniczeń + zapowiedzieć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 05.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN