UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tknąć

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *tъknǫti 'dotknąć, trącić, poruszyć, stuknąć; wbić, wepchnąć'

Por. tkać , tykać (jedzenie)

1. czyjeś dziecko

Definicja

skrzywdzić kogoś albo naruszyć coś

Noty o użyciu

Zwykle neg.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

	Dziecka twego nikt nie tknie, jest w dobrym miejscu. źródło: NKJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1986
	[...] jeśli tkną ciebie, albo twoją rodzinę, nie dożyją do rana. źródło: NKJP: Miałem swojego gangstera, Gazeta Wyborcza, 1994-08-18
	Ty! Drugi raz mi podpadasz. Tknąłeś mojego kolegę ze szkoły podstawowej. Jak będzie trzeba, to go sam skarcę, ale ty trzymaj łapy przy sobie. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk, Biały kruk, 1996
	Wszystko pochodzi ze starych stodół, które miały już iść na opał. Robak zeżarł biel, ale nie tknął rdzenia, nasączonego żywicą. źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Reportaż, Gazeta Wyborcza, 1993-09-24
	Nie tknięty wojną park w zburzonym mieście jest bogaty w ogromne polany, cieniste aleje. źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tknę	tkniemy
2 os.	tkniesz	tkniecie
3 os.	tknie	tkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłem +(e)m tknął	tknęłam +(e)m tknęła	tknęłom +(e)m tknęło	tknęliśmy +(e)śmy tknęli	tknęłyśmy +(e)śmy tknęły
2 os.	tknąłeś +(e)ś tknął	tknęłaś +(e)ś tknęła	tknęłoś +(e)ś tknęło	tknęliście +(e)ście tknęli	tknęłyście +(e)ście tknęły
3 os.	tknął	tknęła	tknęło	tknęli	tknęły

bezosobnik: tknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tknijmy
2 os.	tknij	tknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłbym bym tknął	tknęłabym bym tknęła	tknęłobym bym tknęło	tknęlibyśmy byśmy tknęli	tknęłybyśmy byśmy tknęły
2 os.	tknąłbyś byś tknął	tknęłabyś byś tknęła	tknęłobyś byś tknęło	tknęlibyście byście tknęli	tknęłybyście byście tknęły
3 os.	tknąłby by tknął	tknęłaby by tknęła	tknęłoby by tknęło	tknęliby by tknęli	tknęłyby by tknęły

bezosobnik: tknięto by

bezokolicznik: tknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tknąwszy

gerundium: tknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tknięcie	tknięcia
D.	tknięcia	tknięć
C.	tknięciu	tknięciom
B.	tknięcie	tknięcia
N.	tknięciem	tknięciami
Ms.	tknięciu	tknięciach
W.	tknięcie	tknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: tknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tknięty	tknięty	tknięty	tknięte	tknięta
D.	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętej
C.	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętej
B.	tkniętego	tkniętego	tknięty	tknięte	tkniętą
N.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętą
Ms.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tknięci	tknięci	tknięte	tknięte
D.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych
C.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym
B.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tknięte
N.	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi
Ms.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych

odpowiednik aspektowy: tykać

Składnia

tknąć

KOGO/CO

2. jedzenie

Definicja

wziąć coś lub użyć czegoś

Noty o użyciu

Zwykle neg.

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

nie tknąć jedzenia, pieniędzy

Cytaty

Przygotowałam mu śniadanie jak zwykle, ale on ani nie tknął.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1986

Nie dotykam maszyn, nigdy nie tknąłem komputera.

źródło: NKJP: Koncert na kino i orkiestrę, Ozon, 2005, nr 9

Na początku w Głogowie szło jak wszędzie [...]. Nikt przed nikim by się nie przyznał, że jego dziecko gdzieś tam tknęło narkotyk.

źródło: NKJP: Małgorzata Najgrodzka: Powrót z U, Gazeta Wyborcza, 1992-09-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tknę	tkniemy
2 os.	tkniesz	tkniecie
3 os.	tknie	tkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłem +(e)m tknął	tknęłam +(e)m tknęła	tknęłom +(e)m tknęło	tknęliśmy +(e)śmy tknęli	tknęłyśmy +(e)śmy tknęły
2 os.	tknąłeś +(e)ś tknął	tknęłaś +(e)ś tknęła	tknęłoś +(e)ś tknęło	tknęliście +(e)ście tknęli	tknęłyście +(e)ście tknęły
3 os.	tknął	tknęła	tknęło	tknęli	tknęły

bezosobnik: tknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tknijmy
2 os.	tknij	tknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłbym bym tknął	tknęłabym bym tknęła	tknęłobym bym tknęło	tknęlibyśmy byśmy tknęli	tknęłybyśmy byśmy tknęły
2 os.	tknąłbyś byś tknął	tknęłabyś byś tknęła	tknęłobyś byś tknęło	tknęlibyście byście tknęli	tknęłybyście byście tknęły
3 os.	tknąłby by tknął	tknęłaby by tknęła	tknęłoby by tknęło	tknęliby by tknęli	tknęłyby by tknęły

bezosobnik: tknięto by

bezokolicznik: tknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tknąwszy

gerundium: tknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tknięcie	tknięcia
D.	tknięcia	tknięć
C.	tknięciu	tknięciom
B.	tknięcie	tknięcia
N.	tknięciem	tknięciami
Ms.	tknięciu	tknięciach
W.	tknięcie	tknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: tknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tknięty	tknięty	tknięty	tknięte	tknięta
D.	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętej
C.	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętej
B.	tkniętego	tkniętego	tknięty	tknięte	tkniętą
N.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętą
Ms.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tknięci	tknięci	tknięte	tknięte
D.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych
C.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym
B.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tknięte
N.	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi
Ms.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych

odpowiednik aspektowy: tykać

Składnia

Rz_żywotny

tknąć

3. tknięty przeczuciem

Definicja

pod wpływem impulsu lub instynktownie pomyśleć o czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

coś, przeczucie tknęło kogoś
nagle, raptem tknęło kogoś

Cytaty

	Helenę tknęło złe przeczucie. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki, Bohiń, 1987
	Coś mnie w pewnym momencie tknęło i zapytałem, czy na ich terenie nie zaginęła ostatnio jakaś młodziutka, ładna dziewczyna. źródło: NKJP: Jeremi Kostecki: Kandydatki na modelki, Detektyw, 1999, nr 3
	Serpente [...] uśmiechnął się, choć stary nie mógł już widzieć tego uśmiechu. [...] Nagle, myślą tknięty, zerwał się i pobiegł za odchodzącym. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Serpente w raju, 2001
	Przed wymarszem na Fredrę tknęło mnie, że przeoczyłem nazwiska murarzy z „Zemsty”. źródło: NKJP: Irena Morawska: Pięć procent szczęścia, Gazeta Wyborcza, 1992-09-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tknę	tkniemy
2 os.	tkniesz	tkniecie
3 os.	tknie	tkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłem +(e)m tknął	tknęłam +(e)m tknęła	tknęłom +(e)m tknęło	tknęliśmy +(e)śmy tknęli	tknęłyśmy +(e)śmy tknęły
2 os.	tknąłeś +(e)ś tknął	tknęłaś +(e)ś tknęła	tknęłoś +(e)ś tknęło	tknęliście +(e)ście tknęli	tknęłyście +(e)ście tknęły
3 os.	tknął	tknęła	tknęło	tknęli	tknęły

bezosobnik: tknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tknijmy
2 os.	tknij	tknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłbym bym tknął	tknęłabym bym tknęła	tknęłobym bym tknęło	tknęlibyśmy byśmy tknęli	tknęłybyśmy byśmy tknęły
2 os.	tknąłbyś byś tknął	tknęłabyś byś tknęła	tknęłobyś byś tknęło	tknęlibyście byście tknęli	tknęłybyście byście tknęły
3 os.	tknąłby by tknął	tknęłaby by tknęła	tknęłoby by tknęło	tknęliby by tknęli	tknęłyby by tknęły

bezosobnik: tknięto by

bezokolicznik: tknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tknąwszy

gerundium: tknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tknięcie	tknięcia
D.	tknięcia	tknięć
C.	tknięciu	tknięciom
B.	tknięcie	tknięcia
N.	tknięciem	tknięciami
Ms.	tknięciu	tknięciach
W.	tknięcie	tknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: tknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tknięty	tknięty	tknięty	tknięte	tknięta
D.	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętej
C.	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętej
B.	tkniętego	tkniętego	tknięty	tknięte	tkniętą
N.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętą
Ms.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tknięci	tknięci	tknięte	tknięte
D.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych
C.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym
B.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tknięte
N.	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi
Ms.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych

Składnia

Rz_nieżywotny	+	tknąć	+	KOGO
(to), że ZDANIE	+	tknąć	+	KOGO

4. tknięty apopleksją

Definicja

książk.

doświadczyć kogoś negatywnie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Zakończył tę ochrypłą orację przeciągłym szastnięciem - nie wiem, czy to był ukłon, czy też nogi miał tknięte paraliżem.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1961

Najwyższym bóstwem fenickim był El. Był to bóg krwiożerczy, jakby tknięty szałem niszczenia, a jednocześnie dobrotliwy i miłosierny.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1963

Teraz ujrzałem mężczyznę w sile wieku [...], o szerokich barach, byczym karku i potężnej, muskularnej sylwetce. Nie tknęła go jeszcze starość.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tknę	tkniemy
2 os.	tkniesz	tkniecie
3 os.	tknie	tkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłem +(e)m tknął	tknęłam +(e)m tknęła	tknęłom +(e)m tknęło	tknęliśmy +(e)śmy tknęli	tknęłyśmy +(e)śmy tknęły
2 os.	tknąłeś +(e)ś tknął	tknęłaś +(e)ś tknęła	tknęłoś +(e)ś tknęło	tknęliście +(e)ście tknęli	tknęłyście +(e)ście tknęły
3 os.	tknął	tknęła	tknęło	tknęli	tknęły

bezosobnik: tknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tknijmy
2 os.	tknij	tknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłbym bym tknął	tknęłabym bym tknęła	tknęłobym bym tknęło	tknęlibyśmy byśmy tknęli	tknęłybyśmy byśmy tknęły
2 os.	tknąłbyś byś tknął	tknęłabyś byś tknęła	tknęłobyś byś tknęło	tknęlibyście byście tknęli	tknęłybyście byście tknęły
3 os.	tknąłby by tknął	tknęłaby by tknęła	tknęłoby by tknęło	tknęliby by tknęli	tknęłyby by tknęły

bezosobnik: tknięto by

bezokolicznik: tknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tknąwszy

gerundium: tknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tknięcie	tknięcia
D.	tknięcia	tknięć
C.	tknięciu	tknięciom
B.	tknięcie	tknięcia
N.	tknięciem	tknięciami
Ms.	tknięciu	tknięciach
W.	tknięcie	tknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: tknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tknięty	tknięty	tknięty	tknięte	tknięta
D.	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętej
C.	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętej
B.	tkniętego	tkniętego	tknięty	tknięte	tkniętą
N.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętą
Ms.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tknięci	tknięci	tknięte	tknięte
D.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych
C.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym
B.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tknięte
N.	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi
Ms.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_nieżywotny

tknąć

KOGO

5. palcem

Definicja

książk.

dotknąć jakiejś rzeczy lub osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Połączenia

tknąć kolanem, palcem

Cytaty

	[...] tknęła palcem w kartki, które trzymał na kolanach, a w rezultacie, choć przez papier, dotknęła także jego uda, a on dałby sobie głowę obciąć, że zrobiła to celowo. źródło: NKJP: Mirosław Bujko: Złoty pociąg, 2006
	Na korytarzu kapitan Poniedielnik stanęła przed Gładyszem i tknęła go palcem w pierś: - Weźmiesz na siebie Cieszewicza i wszystkie inne możliwe kontakty Weissa. źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001
	Napił się i ledwo tknął poduszki, już spał, skulony, bezradny i bezbronny. źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski: Dni grozy i łez, 2001
	Ledwie samolot tknął ziemi, wybiegli na płytę lotniska, nie zważając na krzyki naczelnika aeroportu, że nie wolno. źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tknę	tkniemy
2 os.	tkniesz	tkniecie
3 os.	tknie	tkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłem +(e)m tknął	tknęłam +(e)m tknęła	tknęłom +(e)m tknęło	tknęliśmy +(e)śmy tknęli	tknęłyśmy +(e)śmy tknęły
2 os.	tknąłeś +(e)ś tknął	tknęłaś +(e)ś tknęła	tknęłoś +(e)ś tknęło	tknęliście +(e)ście tknęli	tknęłyście +(e)ście tknęły
3 os.	tknął	tknęła	tknęło	tknęli	tknęły

bezosobnik: tknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tknijmy
2 os.	tknij	tknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tknąłbym bym tknął	tknęłabym bym tknęła	tknęłobym bym tknęło	tknęlibyśmy byśmy tknęli	tknęłybyśmy byśmy tknęły
2 os.	tknąłbyś byś tknął	tknęłabyś byś tknęła	tknęłobyś byś tknęło	tknęlibyście byście tknęli	tknęłybyście byście tknęły
3 os.	tknąłby by tknął	tknęłaby by tknęła	tknęłoby by tknęło	tknęliby by tknęli	tknęłyby by tknęły

bezosobnik: tknięto by

bezokolicznik: tknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: tknąwszy

gerundium: tknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tknięcie	tknięcia
D.	tknięcia	tknięć
C.	tknięciu	tknięciom
B.	tknięcie	tknięcia
N.	tknięciem	tknięciami
Ms.	tknięciu	tknięciach
W.	tknięcie	tknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: tknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tknięty	tknięty	tknięty	tknięte	tknięta
D.	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętego	tkniętej
C.	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętemu	tkniętej
B.	tkniętego	tkniętego	tknięty	tknięte	tkniętą
N.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętą
Ms.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tknięci	tknięci	tknięte	tknięte
D.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych
C.	tkniętym	tkniętym	tkniętym	tkniętym
B.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tknięte
N.	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi	tkniętymi
Ms.	tkniętych	tkniętych	tkniętych	tkniętych

odpowiednik aspektowy: tykać

Składnia

Rz_żywotny

tknąć

KOGO/CO | KOGO/CZEGO + (CZYM)

Frazeologizmy

ktoś nie tknął palcem kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2014