Chronologizacja
1. na torach
Definicja
Pochodzenie
Być może kalka z fr. train (Bańk); zob. ciągać
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- lokalny, międzynarodowy, nocny, podmiejski, regionalny, wieczorny; ciężki, długi; superszybki, szybki, zwykły; bezpośredni, najbliższy, następny; bezpieczny, specjalny; zabytkowy pociąg; pociąg intercity, eurocity; ekspresowy, elektryczny, kolejowy, pospieszny; lokalny; kontenerowy, towarowy, turystyczny, ratowniczy, ratunkowy; pociągi dalekobieżne, międzynarodowe
- pociąg relacji Ciechanów-Warszawa, Moskwa-Władywostok; pociąg metra
- pociąg do Frankfurtu, do Rybnika, do Warszawy; pociąg dla dzieci, dla inwalidów, dla pielgrzymów, dla turystów; pociąg z Krakowa, z Warszawy, z Wrocławia
- pociąg na bocznicy, na dworcu, na peronie, na stacji (kolejowej); na linii Katowice - Sędziszów, Wrocław - Jarosław - Lublin, na trasie Kraków - Oświęcim, Zakopane - Nowy Targ
- kierownik, maszynista, pasażerowie; bieg, hamowanie, odjazd, prędkość, przejazd, przyjazd, trasa pociągu; kurs, rozkład jazdy, ruch pociągów
- dojazd, jazda, podróż, powrót, przejazd, przejażdżka, transport, wyjazd pociągiem
- wejście do pociągu, wyjście z pociągu; zajezdnia dla pociągów; dopłaty do pociągów; pasażerowie z pociągów
- bilet, miejscówka, zniżka; napad, zamach na pociąg
- konduktor, pasażerowie, podróżni; miejsca, przejazd; przedział, grupa wagonów, wagon; bezpieczeństwo, chuligaństwo, kradzież w pociągu; informacje o pociągach
- pociąg jedzie/jeździ, kursuje, nadjeżdża, odjeżdża, pędzi, przejeżdża, rusza
- dudnienie, hamowanie, odwołanie, uruchomienie, wykolejenie pociągu; kursowanie, opóźnienia pociągów
- mieć pociąg dokądś; podstawić, prowadzić, zatrzymać, zlikwidować, złapać; wysadzić pociąg; wstrzymać pociągi
- dojechać/dojeżdżać, dotrzeć, jechać/jeździć, podróżować, pojechać, przejechać/przejeżdżać, przybyć, przyjechać/przyjeżdżać, ruszyć, udać się, wrócić/wracać, wyjechać, wyruszyć; dowozić, przewozić coś pociągiem
- przesiąść się, wejść/wchodzić, wsiąść/wsiadać; doczepić do pociągu; przesiąść się, wyjść/wychodzić, wysiąść/wysiadać, skakać, uciekać, wyskoczyć z pociągu; korzystać z pociągów
- biec, czekać, oczekiwać, zdążyć na pociąg; wsiąść/wsiadać, uderzyć w pociąg; wjechać, wpaść pod pociąg
- uciec przed pociągiem; zderzyć się z pociągiem
- jechać, podróżować, siedzieć; kraść okraść kogoś w pociągu
Cytaty
|
Ostatni bezpośredni pociąg do Warszawy odjeżdża z Dworca Fabrycznego o 21.20. źródło: NKJP: Jacek Sarzało: Gazeta Wyborcza, 1993-11-09 |
|
|
Długo będzie pamiętał podróż przez Tarnów jeden z pasażerów pociągu relacji Gliwice - Krynica. źródło: NKJP: Krótko: Dziennik Polski, 2000-08-04 |
|
|
W nowym rozkładzie jazdy pociągów pasażerskich, który obowiązuje od 28 maja, wyraźnie widać odzwierciedlenie tego ograniczenia, o którym powiedziałem. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.06.2000 |
|
|
Niedługo miał być podstawiony pociąg do Leningradu [...]. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1998 |
|
|
Odpoczął trochę i jak zwykle udał się pociągiem do Zwolenia, gdzie zamierzał przesiąść się do pociągu zdążającego w stronę granicy słowacko-polskiej. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pociąg |
pociągi |
|
| D. | pociągu |
pociągów |
|
| C. | pociągowi |
pociągom |
|
| B. | pociąg |
pociągi |
|
| N. | pociągiem |
pociągami |
|
| Ms. | pociągu |
pociągach |
|
| W. | pociągu |
pociągi |
Skróty
2. popęd
Definicja
Pochodzenie
Być może kalka z fr. inclination 'skłonność, upodobanie' (Bańk); zob. ciągać
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- nieodparty, silny pociąg; pociąg emocjonalny, fizyczny, seksualny
- pociąg do kobiet, do mężczyzn, do partnera, do płci przeciwnej; do alkoholu, do cygar, do hazardu, do papierosów; do broni, do podróży, do polityki, do ryzyka, do zbytku i luksusu
- mieć pociąg do kieliszka, do płci przeciwnej; odczuwać pociąg fizyczny, seksualny do kogoś
Cytaty
|
A gdybym nawet odczuwał do niej pociąg fizyczny, to znacznie wyżej stawiałem uczucie czyste ponad jakąkolwiek żądzę. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
|
|
[...] partner Lincolna miał pociąg do alkoholu. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002 |
|
|
Jego utwory i jego postępki są odbiciem, z jednej strony, jego silnego pociągu do moralnego ładu i silnej potrzeby sprawiedliwości; z drugiej - jego równie silnej skłonności do tolerancji połączonej z absurdalnie-obrazoburczym poczuciem humoru. źródło: NKJP: Barańczak Stanisław: Poezja i duch uogólnienia, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pociąg |
pociągi |
|
| D. | pociągu |
pociągów |
|
| C. | pociągowi |
pociągom |
|
| B. | pociąg |
pociągi |
|
| N. | pociągiem |
pociągami |
|
| Ms. | pociągu |
pociągach |
|
| W. | pociągu |
pociągi |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | pociąg | + |
do KOGO/CZEGO
|
3. w kolarstwie
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport dyscypliny, imprezy i rozgrywki sportowe
Połączenia
- pociąg sprinterski
- pociąg drużyny Sky, CCC...
Cytaty
|
Jeszcze do rund w Katowicach dojechała ucieczka, zgarniając jedyną premię górską, potem do gry weszły pociągi sprinterskie. źródło: Internet: http://wysportowani-portal-kolarski.pl |
|
|
Lider otoczony wianuszkiem innych wybitnych kolarzy, będących tu tylko pomocnikami, mocne tempo, górskie pociągi „wycinające” pozostałych faworytów, na koniec triumf w całym wyścigu - to wszystko przez lata z sukcesem robiła brytyjska ekipa. źródło: Arlena Sokalska: Tour de France..., Polska Times, 2020-09-21 (polskatimes.pl) |
|
|
Mimo wszystko, to też element kolarskiej gry, jaką toczą między sobą drużyny i trzeba się z tym po prostu pogodzić. Nawet, jeśli na płaskich etapach nudzi nas Kittel, a w górach pociąg drużyny Sky. źródło: Internet: naszosie.pl/2014/11/11 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pociąg |
pociągi |
|
| D. | pociągu |
pociągów |
|
| C. | pociągowi |
pociągom |
|
| B. | pociąg |
pociągi |
|
| N. | pociągiem |
pociągami |
|
| Ms. | pociągu |
pociągach |
|
| W. | pociągu |
pociągi |