Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. słuchać
1. w czyjeś słowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Połączenia
- wsłuchiwać się w ciszę, w dźwięki, w odgłosy, w głosy, w muzykę, w opinie, w opowieści, w rozmowę, w rytm czegoś, w słowa, w szum, w śpiew, w trzaski; w milczeniu, w skupieniu wsłuchiwać się ze skupieniem, z niepokojem, z przyjemnością, z uwagą
- wsłuchiwać się długo, pilnie, uważnie
- warto wsłuchiwać się
Cytaty
|
Z okien kamienic zwisały białe flagi, mieszkańcy siedzieli domach i z trwożliwym niepokojem wsłuchiwali się w odgłosy dochodzące z ulicy. źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 2000 |
|
|
Przez chwilę wsłuchiwał się w jej oddech, potem podniósł głowę i opierając się na łokciu, patrzył na nią. źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000 |
|
|
Wsłuchuje się w opinie widzów. Są dla niej ważne, czasem przydatne w pracy nad kolejnym obrazem. źródło: NKJP: Henryka Wach-Malicka: Dagmara Drzazga. Nie lubię niczegi udawać, Dziennik Zachodni, 2009-10-28 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wsłuchuję się |
wsłuchujemy się |
|||
| 2 os. |
wsłuchujesz się |
wsłuchujecie się |
|||
| 3 os. |
wsłuchuje się |
wsłuchują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wsłuchiwałem się +(e)m się wsłuchiwał |
wsłuchiwałam się +(e)m się wsłuchiwała |
wsłuchiwałom się +(e)m się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliśmy się +(e)śmy się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyśmy się +(e)śmy się wsłuchiwały |
| 2 os. |
wsłuchiwałeś się +(e)ś się wsłuchiwał |
wsłuchiwałaś się +(e)ś się wsłuchiwała |
wsłuchiwałoś się +(e)ś się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliście się +(e)ście się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyście się +(e)ście się wsłuchiwały |
| 3 os. |
wsłuchiwał się |
wsłuchiwała się |
wsłuchiwało się |
wsłuchiwali się |
wsłuchiwały się |
bezosobnik: wsłuchiwano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wsłuchiwał będę się wsłuchiwać |
będę się wsłuchiwała będę się wsłuchiwać |
będę się wsłuchiwało będę się wsłuchiwać |
będziemy się wsłuchiwali będziemy się wsłuchiwać |
będziemy się wsłuchiwały będziemy się wsłuchiwać |
| 2 os. |
będziesz się wsłuchiwał będziesz się wsłuchiwać |
będziesz się wsłuchiwała będziesz się wsłuchiwać |
będziesz się wsłuchiwało będziesz się wsłuchiwać |
będziecie się wsłuchiwali będziecie się wsłuchiwać |
będziecie się wsłuchiwały będziecie się wsłuchiwać |
| 3 os. |
będzie się wsłuchiwał będzie się wsłuchiwać |
będzie się wsłuchiwała będzie się wsłuchiwać |
będzie się wsłuchiwało będzie się wsłuchiwać |
będą się wsłuchiwali będą się wsłuchiwać |
będą się wsłuchiwały będą się wsłuchiwać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wsłuchujmy się |
|
| 2 os. |
wsłuchuj się |
wsłuchujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wsłuchiwałbym się bym się wsłuchiwał |
wsłuchiwałabym się bym się wsłuchiwała |
wsłuchiwałobym się bym się wsłuchiwało |
wsłuchiwalibyśmy się byśmy się wsłuchiwali |
wsłuchiwałybyśmy się byśmy się wsłuchiwały |
| 2 os. |
wsłuchiwałbyś się byś się wsłuchiwał |
wsłuchiwałabyś się byś się wsłuchiwała |
wsłuchiwałobyś się byś się wsłuchiwało |
wsłuchiwalibyście się byście się wsłuchiwali |
wsłuchiwałybyście się byście się wsłuchiwały |
| 3 os. |
wsłuchiwałby się by się wsłuchiwał |
wsłuchiwałaby się by się wsłuchiwała |
wsłuchiwałoby się by się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliby się by się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyby się by się wsłuchiwały |
bezosobnik: wsłuchiwano by się
bezokolicznik: wsłuchiwać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wsłuchując się
gerundium: wsłuchiwanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
| D. | wsłuchiwania się |
wsłuchiwań się |
| C. | wsłuchiwaniu się |
wsłuchiwaniom się |
| B. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
| N. | wsłuchiwaniem się |
wsłuchiwaniami się |
| Ms. | wsłuchiwaniu się |
wsłuchiwaniach się |
| W. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wsłuchujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchująca się |
| D. | wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującej się |
| C. | wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującej się |
| B. | wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchującą się |
| N. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującą się |
| Ms. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchujące się |
| D. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
| C. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
| B. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujące się |
| N. | wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
| Ms. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
odpowiednik aspektowy: wsłuchać się
Składnia
| Rzosobowy | + | wsłuchiwać się | + |
w CO
|
2. w siebie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- wsłuchiwać się w nastroje, w siebie, w swój organizm, w swoje uczucia
- warto wsłuchiwać się
Cytaty
|
Znowu odzywa się jakieś ćmienie w żołądku, przystaję i wsłuchuję się w swój organizm, ale co można wywnioskować z tych bulgotów poza ogólnym wrażeniem, że coś tam jest nie tak? źródło: NKJP: Andrzej Horubała: Farciarz, 2003 |
|
|
Mam wejść pomiędzy ludzi, zyskać ich zaufanie i uważnie wsłuchiwać się w nastroje oraz codzienne kłopoty załogi. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wsłuchuję się |
wsłuchujemy się |
|||
| 2 os. |
wsłuchujesz się |
wsłuchujecie się |
|||
| 3 os. |
wsłuchuje się |
wsłuchują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wsłuchiwałem się +(e)m się wsłuchiwał |
wsłuchiwałam się +(e)m się wsłuchiwała |
wsłuchiwałom się +(e)m się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliśmy się +(e)śmy się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyśmy się +(e)śmy się wsłuchiwały |
| 2 os. |
wsłuchiwałeś się +(e)ś się wsłuchiwał |
wsłuchiwałaś się +(e)ś się wsłuchiwała |
wsłuchiwałoś się +(e)ś się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliście się +(e)ście się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyście się +(e)ście się wsłuchiwały |
| 3 os. |
wsłuchiwał się |
wsłuchiwała się |
wsłuchiwało się |
wsłuchiwali się |
wsłuchiwały się |
bezosobnik: wsłuchiwano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wsłuchiwał będę się wsłuchiwać |
będę się wsłuchiwała będę się wsłuchiwać |
będę się wsłuchiwało będę się wsłuchiwać |
będziemy się wsłuchiwali będziemy się wsłuchiwać |
będziemy się wsłuchiwały będziemy się wsłuchiwać |
| 2 os. |
będziesz się wsłuchiwał będziesz się wsłuchiwać |
będziesz się wsłuchiwała będziesz się wsłuchiwać |
będziesz się wsłuchiwało będziesz się wsłuchiwać |
będziecie się wsłuchiwali będziecie się wsłuchiwać |
będziecie się wsłuchiwały będziecie się wsłuchiwać |
| 3 os. |
będzie się wsłuchiwał będzie się wsłuchiwać |
będzie się wsłuchiwała będzie się wsłuchiwać |
będzie się wsłuchiwało będzie się wsłuchiwać |
będą się wsłuchiwali będą się wsłuchiwać |
będą się wsłuchiwały będą się wsłuchiwać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wsłuchujmy się |
|
| 2 os. |
wsłuchuj się |
wsłuchujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wsłuchiwałbym się bym się wsłuchiwał |
wsłuchiwałabym się bym się wsłuchiwała |
wsłuchiwałobym się bym się wsłuchiwało |
wsłuchiwalibyśmy się byśmy się wsłuchiwali |
wsłuchiwałybyśmy się byśmy się wsłuchiwały |
| 2 os. |
wsłuchiwałbyś się byś się wsłuchiwał |
wsłuchiwałabyś się byś się wsłuchiwała |
wsłuchiwałobyś się byś się wsłuchiwało |
wsłuchiwalibyście się byście się wsłuchiwali |
wsłuchiwałybyście się byście się wsłuchiwały |
| 3 os. |
wsłuchiwałby się by się wsłuchiwał |
wsłuchiwałaby się by się wsłuchiwała |
wsłuchiwałoby się by się wsłuchiwało |
wsłuchiwaliby się by się wsłuchiwali |
wsłuchiwałyby się by się wsłuchiwały |
bezosobnik: wsłuchiwano by się
bezokolicznik: wsłuchiwać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wsłuchując się
gerundium: wsłuchiwanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
| D. | wsłuchiwania się |
wsłuchiwań się |
| C. | wsłuchiwaniu się |
wsłuchiwaniom się |
| B. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
| N. | wsłuchiwaniem się |
wsłuchiwaniami się |
| Ms. | wsłuchiwaniu się |
wsłuchiwaniach się |
| W. | wsłuchiwanie się |
wsłuchiwania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wsłuchujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchująca się |
| D. | wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchującej się |
| C. | wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującemu się |
wsłuchującej się |
| B. | wsłuchującego się |
wsłuchującego się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchującą się |
| N. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującą się |
| Ms. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wsłuchujący się |
wsłuchujący się |
wsłuchujące się |
wsłuchujące się |
| D. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
| C. | wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
wsłuchującym się |
| B. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujące się |
| N. | wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
wsłuchującymi się |
| Ms. | wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
wsłuchujących się |
odpowiednik aspektowy: wsłuchać się
Składnia
| Rzosobowy | + | wsłuchiwać się | + |
w CO
|