UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wytępić

Chronologizacja

1627, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob.  tępić 

1. szkodniki

Definicja

zmniejszyć liczbę niepożądanych roślin lub zwierząt, niszcząc je

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Połączenia

  • wytępić chwasty, myszy, szkodniki, szczury
  • wytępić całkowicie
  • można, trzeba wytępić

Cytaty

Aby wytępić robactwo, rodzice dokonywali najprzeróżniejszych zabiegów i korzystali z najdziwniejszych recept.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Walka mieszczuchów ze szczurami jest odwieczna, ale nie przynosi rezultatów. Podejmowano też u nas próby wytępienia wolno żyjących lisów, czyniących szkody w ogrodach zoologicznych.

źródło: NKJP: Puszcza miejska, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-11-15

Ja wiem, ładny jest ten kawałek nad rzeką. Jakby jeszcze te pokrzywy wytępić.

źródło: NKJP: A.Tumialis: Humor i ojczyzna: Kiedy pan orze, doktorze?, Tygodnik Ciechanowski, 2003-08-12

Ostatnie dzikie zwierzęta byłyby już dawno wytępione, gdyby myśliwi nie płacili za szkody, które one wyrządzają i gdyby w zimie ich nie dokarmiali.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.10.1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępię
 wytępimy
2 os. wytępisz
 wytępicie
3 os. wytępi
 wytępią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłem
+(e)m wytępił
 wytępiłam
+(e)m wytępiła
 wytępiłom
+(e)m wytępiło
 wytępiliśmy
+(e)śmy wytępili
 wytępiłyśmy
+(e)śmy wytępiły
2 os. wytępiłeś
+(e)ś wytępił
 wytępiłaś
+(e)ś wytępiła
 wytępiłoś
+(e)ś wytępiło
 wytępiliście
+(e)ście wytępili
 wytępiłyście
+(e)ście wytępiły
3 os. wytępił
 wytępiła
 wytępiło
 wytępili
 wytępiły

bezosobnik: wytępiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępmy
2 os. wytęp
 wytępcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłbym
bym wytępił
 wytępiłabym
bym wytępiła
 wytępiłobym
bym wytępiło
 wytępilibyśmy
byśmy wytępili
 wytępiłybyśmy
byśmy wytępiły
2 os. wytępiłbyś
byś wytępił
 wytępiłabyś
byś wytępiła
 wytępiłobyś
byś wytępiło
 wytępilibyście
byście wytępili
 wytępiłybyście
byście wytępiły
3 os. wytępiłby
by wytępił
 wytępiłaby
by wytępiła
 wytępiłoby
by wytępiło
 wytępiliby
by wytępili
 wytępiłyby
by wytępiły

bezosobnik: wytępiono by

bezokolicznik: wytępić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wytępiwszy

gerundium: wytępienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wytępiony

odpowiednik aspektowy: tępić

Składnia

bez ograniczeń + wytępić +
CO

2. lenistwo

Definicja

zwalczyć negatywne zjawisko lub negatywną cechę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • wytępić lenistwo, nadużycia, palenie papierosów, zło

Cytaty

Chcemy wyposażyć cię w mądry sceptycyzm, wytępić ufność cielęcia.

źródło: NKJP: Tadeusz Zimecki: Ja, Franek..., 2001

Wraz z chrześcijańskim wymogiem pochówku na poświęconej ziemi musiały się pojawić przykościelne cmentarze, ale trochę czasu minęło, nim Kościół wytępił pogański zwyczaj grzebania zmarłych in silvis et in campis.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Pogaństwo do szczętu wytępiono. Wszystkie dzieci były ochrzczone, wszystkie stadła złączone na amen.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952

Polska jest dzisiaj krajem, który
Mógłby stanowić wzór kultury.
Ale kultury nam nie staje,
By złe wytępić obyczaje.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Miejsce dla kpiarza: satyry i humoreski, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępię
 wytępimy
2 os. wytępisz
 wytępicie
3 os. wytępi
 wytępią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłem
+(e)m wytępił
 wytępiłam
+(e)m wytępiła
 wytępiłom
+(e)m wytępiło
 wytępiliśmy
+(e)śmy wytępili
 wytępiłyśmy
+(e)śmy wytępiły
2 os. wytępiłeś
+(e)ś wytępił
 wytępiłaś
+(e)ś wytępiła
 wytępiłoś
+(e)ś wytępiło
 wytępiliście
+(e)ście wytępili
 wytępiłyście
+(e)ście wytępiły
3 os. wytępił
 wytępiła
 wytępiło
 wytępili
 wytępiły

bezosobnik: wytępiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępmy
2 os. wytęp
 wytępcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłbym
bym wytępił
 wytępiłabym
bym wytępiła
 wytępiłobym
bym wytępiło
 wytępilibyśmy
byśmy wytępili
 wytępiłybyśmy
byśmy wytępiły
2 os. wytępiłbyś
byś wytępił
 wytępiłabyś
byś wytępiła
 wytępiłobyś
byś wytępiło
 wytępilibyście
byście wytępili
 wytępiłybyście
byście wytępiły
3 os. wytępiłby
by wytępił
 wytępiłaby
by wytępiła
 wytępiłoby
by wytępiło
 wytępiliby
by wytępili
 wytępiłyby
by wytępiły

bezosobnik: wytępiono by

bezokolicznik: wytępić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wytępiwszy

gerundium: wytępienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wytępiony

odpowiednik aspektowy: tępić

Składnia

Rzosobowy + wytępić +
CO

3. przeciwników

Definicja

pozbawić kogoś życia lub znaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • wytępić przeciwników
  • wytępić doszczętnie; do nogi, do ostatka
  • wytropić i wytępić, zlikwidować i wytępić, zniszczyć i wytępić

Cytaty

Król polecił zbudować ołtarz, złożył ofiary i przez kapłana zapytał Jahwe, czy ma ścigać Filistynów do świtu, aby wytępić ich doszczętnie.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Bolszewicy i komuniści wytępili kozactwo, które zaczęło się odradzać dopiero dzięki gorbaczowowskiej pieriestrojce, pod koniec lat 80.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Kozak, Bóg i ojczyzna, Gazeta Wyborcza, 1993-10-21

W koloniach hiszpańskich Indianie częściowo tylko zostali wytępieni, w Ameryce Północnej natomiast imperializm angielski i amerykański doprowadziły do całkowitego prawie wyniszczenia Indian.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępię
 wytępimy
2 os. wytępisz
 wytępicie
3 os. wytępi
 wytępią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłem
+(e)m wytępił
 wytępiłam
+(e)m wytępiła
 wytępiłom
+(e)m wytępiło
 wytępiliśmy
+(e)śmy wytępili
 wytępiłyśmy
+(e)śmy wytępiły
2 os. wytępiłeś
+(e)ś wytępił
 wytępiłaś
+(e)ś wytępiła
 wytępiłoś
+(e)ś wytępiło
 wytępiliście
+(e)ście wytępili
 wytępiłyście
+(e)ście wytępiły
3 os. wytępił
 wytępiła
 wytępiło
 wytępili
 wytępiły

bezosobnik: wytępiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wytępmy
2 os. wytęp
 wytępcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wytępiłbym
bym wytępił
 wytępiłabym
bym wytępiła
 wytępiłobym
bym wytępiło
 wytępilibyśmy
byśmy wytępili
 wytępiłybyśmy
byśmy wytępiły
2 os. wytępiłbyś
byś wytępił
 wytępiłabyś
byś wytępiła
 wytępiłobyś
byś wytępiło
 wytępilibyście
byście wytępili
 wytępiłybyście
byście wytępiły
3 os. wytępiłby
by wytępił
 wytępiłaby
by wytępiła
 wytępiłoby
by wytępiło
 wytępiliby
by wytępili
 wytępiłyby
by wytępiły

bezosobnik: wytępiono by

bezokolicznik: wytępić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wytępiwszy

gerundium: wytępienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wytępiony

odpowiednik aspektowy: tępić

Składnia

Rzosobowy + wytępić +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 01.09.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN