UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

różny

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR: rożny, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *orzьnъ 'rozdzielony, oddzielny, osobny’ > ‘odmienny, inny; rozmaity, różnorodny'

Od: psł. *orz(ъ) ‘oddzielnie, osobno’ z przyrostkiem *-ьnъ. Prawdopodobnie najpierw powstał przysłówek *orzьno ‘rozdzielnie, oddzielnie, osobno’, od którego wtórnie utworzono przym. *orzьnъ.
Współczesna postać z grupą -żn- jest hiperpoprawna (zamiast -zn-, -źn-), Dokładny kontynuant w st.pol. od XV w. rozny / rózny ‘rozdzielony, oddzielony’, ‘nie ten sam, inny (o czasie)’. (Bor)

1. nie taki sam

Definicja

pod pewnymi względami inny niż obiekty tego samego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozmaity
	antonimy:	identyczny, jednakowy

Połączenia

różny charakter, przebieg, stosunek; różna wartość; różne aspekty, czynniki, formy, informacje, koncepcje, kultury, metody, możliwości, okoliczności, opinie, postawy, przyczyny, reakcje, rodzaje, scenariusze, sytuacje, tematy, upodobania, warianty, wartości, wizje, właściwości; oblicza; choroby, dolegliwości; w różnym stopniu, wieku
diametralnie, krańcowo, skrajnie, zasadniczo, zdecydowanie różny

Cytaty

	W systemie demokratycznym, gdzie spotykają się różne punkty widzenia, nie ma żadnego autorytetu rozstrzygającego, kto ma, a kto nie ma racji, poza autorytetem dialogu. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	W zbiorniku morskim różne rodzaje osadu są [...] składane w różnej odległości od brzegu. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003
	Krajobraz regionu jest bardzo urozmaicony. Wśród tysięcy różnej wielkości jezior znajdują się największe oraz najgłębsze jeziora Polski. źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1997
	Wydaje się, że różne strategie przeżycia poszczególnych gatunków zwierząt musiały doprowadzić do wykształcenia się zróżnicowanych mechanizmów adaptacji węchu. źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002
	Kiedy tego słucham, myślę sobie, jak to może być, żeby prawda mamy była całkowicie różna od prawdy ojca. Czy mogą być dwie różne prawdy? źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	różny	różny	różny	różne	różna
D.	różnego	różnego	różnego	różnego	różnej
C.	różnemu	różnemu	różnemu	różnemu	różnej
B.	różnego	różnego	różny	różne	różną
N.	różnym	różnym	różnym	różnym	różną
Ms.	różnym	różnym	różnym	różnym	różnej
W.	różny	różny	różny	różne	różna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	różni	różni	różne	różne
D.	różnych	różnych	różnych	różnych
C.	różnym	różnym	różnym	różnym
B.	różnych	różnych	różnych	różne
N.	różnymi	różnymi	różnymi	różnymi
Ms.	różnych	różnych	różnych	różnych
W.	różni	różni	różne	różne

Składnia

	+	różny	+	(od KOGO/CZEGO)
szyk: neutralny

2. różni ludzie

Definicja

taki, na którego temat mówiący nie podaje dokładniejszych informacji, bo są one nieistotne, w danej sytuacji istotne jest jedynie to, że nazwane przez mówiącego stany rzeczy powtarzały się wiele razy lub że nazwanych przez nadawcę obiektów jest kilka

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

różni ludzie; różne głupstwa, figle, kawały; cuda; przypadki, rzeczy, wątki; siły; koleje losu; na różne sposoby

Cytaty

	W hotelu dzieją się różne rzeczy, różni ludzie tu się spotykają, to naturalne, że policja się tym interesuje. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1995
	Pani Irma miała trzydzieści kilka lat, kręcili się wokół niej różni mężczyźni. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	Ludzie robią różne głupstwa, a czasem wychodzi z tego coś naprawdę dobrego. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004
	[...] miałem w Anglii przedwojennego przyjaciela, który od czasu do czasu przysyłał mi różne drobiazgi. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997
	Z robotnikami rolnymi były najróżniejsze kłopoty, bo albo pili, albo kradli zbyt demonstracyjnie, albo, jak delikatnie mówiła Mama, żyli nieporządnie. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.
D.
C.
B.
N.
Ms.
W.

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	różni	różni	różne	różne
D.	różnych	różnych	różnych	różnych
C.	różnym	różnym	różnym	różnym
B.	różnych	różnych	różnych	różne
N.	różnymi	różnymi	różnymi	różnymi
Ms.	różnych	różnych	różnych	różnych
W.	różni	różni	różne	różne

Inne uwagi

Tylko lm

Informacja normatywna

W wypowiedziach bardziej ekspresywnych używany też stopień najwyższy: najróżniejsi, najróżniejsze .

Frazeologizmy

ktoś mówi różnymi językami
różne różności
z innej parafii
z różnych parafii
z różnych szuflad

Przysłowia

Gdzie dwóch Polaków, tam trzy różne poglądy

Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2013