UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

poszerzyć

Chronologizacja

1843, Poezye Alexandra Grozy, books.google.pl

Pochodzenie

Zob.  szerzyć 

1. otwór

Definicja

spowodować, że szerokość, średnica lub powierzchnia czegoś zwiększy się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

  • poszerzyć spodnie, spódnicę, ubranie; dziurę, otwór, szczelinę; drogę, granice czegoś, imperium, obszar budowlany, strefę, teren
  • poszerzyć o ileś centymetrów, o kilka metrów

Cytaty

I znowu przytyłam. Będzie trzeba poszerzyć spódnicę.

źródło: NKJP: Szymon Bogacz: Koło kwintowe, 2009

Chłopiec [...] postąpił parę kroków w stronę gładkiego muru. W ścianie widać było szczelinę. Wsunął w nią rękę i poszerzył otwór.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Latem dokonano już niezbędnych prac związanych z murawą boiska, które po poszerzeniu spełnia wszelkie wymogi.

źródło: KWSJP: Pyskaty najlepszy, Dziennik Polski, 2004-01-18

W 1791 roku wyznacza pas dozwolonego osiedlenia, który stopniowo obejmuje dwadzieścia pięć guberni na zachodzie imperium, były to właśnie ziemie dawnej Rzeczypospolitej poszerzone o Besarabię i Krym.

źródło: KWSJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poszerzę
 poszerzymy
2 os. poszerzysz
 poszerzycie
3 os. poszerzy
 poszerzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poszerzyłem
+(e)m poszerzył
 poszerzyłam
+(e)m poszerzyła
 poszerzyłom
+(e)m poszerzyło
 poszerzyliśmy
+(e)śmy poszerzyli
 poszerzyłyśmy
+(e)śmy poszerzyły
2 os. poszerzyłeś
+(e)ś poszerzył
 poszerzyłaś
+(e)ś poszerzyła
 poszerzyłoś
+(e)ś poszerzyło
 poszerzyliście
+(e)ście poszerzyli
 poszerzyłyście
+(e)ście poszerzyły
3 os. poszerzył
 poszerzyła
 poszerzyło
 poszerzyli
 poszerzyły

bezosobnik: poszerzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poszerzmy
2 os. poszerz
 poszerzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poszerzyłbym
bym poszerzył
 poszerzyłabym
bym poszerzyła
 poszerzyłobym
bym poszerzyło
 poszerzylibyśmy
byśmy poszerzyli
 poszerzyłybyśmy
byśmy poszerzyły
2 os. poszerzyłbyś
byś poszerzył
 poszerzyłabyś
byś poszerzyła
 poszerzyłobyś
byś poszerzyło
 poszerzylibyście
byście poszerzyli
 poszerzyłybyście
byście poszerzyły
3 os. poszerzyłby
by poszerzył
 poszerzyłaby
by poszerzyła
 poszerzyłoby
by poszerzyło
 poszerzyliby
by poszerzyli
 poszerzyłyby
by poszerzyły

bezosobnik: poszerzono by

bezokolicznik: poszerzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: poszerzywszy

gerundium: poszerzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: poszerzony

odpowiednik aspektowy: poszerzać

Składnia

bez ograniczeń + poszerzyć +
CO + (o CO)

2. zakres

Definicja

zwiększyć zakres lub wielkość czegoś, włączając nowe elementy lub osoby

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

  • poszerzyć działalność, jurysdykcję, możliwości, uprawnienia, wachlarz możliwości, wpływy; grono słuchaczy, krąg odbiorców (przyjaciół, znajomych...), listę podmiotów, (przedmiotów, produktów...); horyzonty, kompetencje, wiadomości, wiedzę
  • poszerzyć o kolejne inicjatywy (projekty...), o kolejnych uczestników, o nowe dane (informacje, szczegóły, eksponaty...)

Cytaty

Przeglądając spisy laureatów, nie można nie zauważyć, że wielu [...] spełniło oczekiwania jurorów i melomanów. Dojrzeli, rozwinęli się, poszerzyli repertuar, stali się mistrzami fortepianu, zrobili wielką karierę.

źródło: NKJP: Barbara Matoga: Nierządnicy i podatki, Dziennik Polski , 2005-09-30

Poszerzono zakres świadczeń medycznych o nowe specjalizacje.

źródło: KWSJP: Mirosław Lachowski: Podejrzewam rozgrywki personalne, 1998

Ma duży elektorat negatywny, dlatego trudno mu będzie poszerzyć grono zwolenników.

źródło: KWSJP: Joanna Cieśla: Kandydaci do Pałacu, Polityka, 2005

Była to czarująca opowieść z Komendantem w tle i z jego wizerunkiem wśród ilustracji, która znacznie poszerzyła moją wiedzę o historii.

źródło: KWSJP: Stefan Leder, Witold Leder: Czerwona nić: ze wspomnień i prac rodziny Lederów, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poszerzę
 poszerzymy
2 os. poszerzysz
 poszerzycie
3 os. poszerzy
 poszerzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poszerzyłem
+(e)m poszerzył
 poszerzyłam
+(e)m poszerzyła
 poszerzyłom
+(e)m poszerzyło
 poszerzyliśmy
+(e)śmy poszerzyli
 poszerzyłyśmy
+(e)śmy poszerzyły
2 os. poszerzyłeś
+(e)ś poszerzył
 poszerzyłaś
+(e)ś poszerzyła
 poszerzyłoś
+(e)ś poszerzyło
 poszerzyliście
+(e)ście poszerzyli
 poszerzyłyście
+(e)ście poszerzyły
3 os. poszerzył
 poszerzyła
 poszerzyło
 poszerzyli
 poszerzyły

bezosobnik: poszerzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poszerzmy
2 os. poszerz
 poszerzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poszerzyłbym
bym poszerzył
 poszerzyłabym
bym poszerzyła
 poszerzyłobym
bym poszerzyło
 poszerzylibyśmy
byśmy poszerzyli
 poszerzyłybyśmy
byśmy poszerzyły
2 os. poszerzyłbyś
byś poszerzył
 poszerzyłabyś
byś poszerzyła
 poszerzyłobyś
byś poszerzyło
 poszerzylibyście
byście poszerzyli
 poszerzyłybyście
byście poszerzyły
3 os. poszerzyłby
by poszerzył
 poszerzyłaby
by poszerzyła
 poszerzyłoby
by poszerzyło
 poszerzyliby
by poszerzyli
 poszerzyłyby
by poszerzyły

bezosobnik: poszerzono by

bezokolicznik: poszerzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: poszerzywszy

gerundium: poszerzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: poszerzony

odpowiednik aspektowy: poszerzać

Składnia

bez ograniczeń + poszerzyć +
CO + (o KOGO/CO)
Data ostatniej modyfikacji: 01.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN