UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wniknąć

Chronologizacja

1814, SL

Pochodzenie

Zob. niknąć

1. w istotę czegoś

Definicja

dogłębnie poznać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • wniknąć w istotę, w tajniki czegoś, w sedno sprawy; w motywy, w psychikę
  • wniknąć głęboko, w głąb
  • próbować, usiłować wniknąć w coś
  • próba wniknięcia w coś

Cytaty

Oczywiście są to tylko hipotezy, bardzo trudne, a nawet niemożliwe do sprawdzenia, gdyż jest wątpliwe, czy uda się wniknąć w świat przeżyć małego dziecka, a tym bardziej płodu.

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1996

Filozofia powinna być oparta na próbach intuicyjnego wniknięcia w istotę rzeczy.

źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia: po co nam filozofia, 1997

Jeszcze raz spróbujmy wniknąć w znaczenia słów, których używamy, aby się porozumieć.

źródło: NKJP: Leon Zawadzki: O tym..., 1998

Poznanie przyczyn i skutków pozwala mi odtworzyć procesy psychiczne pacjenta, wniknąć w pobudki kierujące jego postępowaniem.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966

[...] historia Saula zdaje się sugerować, że starożytni interesowali się losem zmarłych, podejmując próbę wniknięcia w tajemnicę życia pośmiertnego.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknę
wnikniemy
2 os. wnikniesz
wnikniecie
3 os. wniknie
wnikną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłem
+(e)m wniknął
wniknęłam
+(e)m wniknęła
wniknęłom
+(e)m wniknęło
wniknęliśmy
+(e)śmy wniknęli
wniknęłyśmy
+(e)śmy wniknęły
2 os. wniknąłeś
+(e)ś wniknął
wniknęłaś
+(e)ś wniknęła
wniknęłoś
+(e)ś wniknęło
wniknęliście
+(e)ście wniknęli
wniknęłyście
+(e)ście wniknęły
3 os. wniknął
wniknęła
wniknęło
wniknęli
wniknęły

bezosobnik: wniknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknijmy
2 os. wniknij
wniknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłbym
bym wniknął
wniknęłabym
bym wniknęła
wniknęłobym
bym wniknęło
wniknęlibyśmy
byśmy wniknęli
wniknęłybyśmy
byśmy wniknęły
2 os. wniknąłbyś
byś wniknął
wniknęłabyś
byś wniknęła
wniknęłobyś
byś wniknęło
wniknęlibyście
byście wniknęli
wniknęłybyście
byście wniknęły
3 os. wniknąłby
by wniknął
wniknęłaby
by wniknęła
wniknęłoby
by wniknęło
wniknęliby
by wniknęli
wniknęłyby
by wniknęły

bezosobnik: wniknięto by

bezokolicznik: wniknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wniknąwszy

gerundium: wniknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wniknięcie
wniknięcia
D. wniknięcia
wniknięć
C. wniknięciu
wniknięciom
B. wniknięcie
wniknięcia
N. wniknięciem
wniknięciami
Ms. wniknięciu
wniknięciach
W. wniknięcie
wniknięcia

odpowiednik aspektowy: wnikać

Składnia

Rzosobowy + wniknąć +
w CO

2. w skórę

Definicja

przedostać się gdzieś, pokonując jakąś przeszkodę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spenetrować

Połączenia

  • wniknąć do komórki, do organizmu, do wnętrza czegoś
  • wniknąć w skórę, w strukturę (materiału), w ściany
  • wniknąć głęboko
  • wniknięcie wirusa

Cytaty

Posmaruj się kremem pół godziny przed wyjściem na słońce - musi mieć czas na wniknięcie w skórę, by ją chronić.

źródło: NKJP: Danuta Bybrowska: Jak rozbroić słońce, Gazeta Wyborcza, 1999-06-19

Długotrwałość okresów chłodu doprowadziła do wniknięcia mrozu na kilkaset metrów w głąb ziemi.

źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1996

Preparat po wniknięciu do rośliny jest bardzo trwały, co jest jego wadą.

źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, 1997

Potem zwykłą, flanelową szmatką, zamoczoną w letniej wodzie, usuwała z butów zabrudzenia, które wniknęły głębiej, pokrywając czarną skórę zmatowiałą patyną.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknę
wnikniemy
2 os. wnikniesz
wnikniecie
3 os. wniknie
wnikną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłem
+(e)m wniknął
wniknęłam
+(e)m wniknęła
wniknęłom
+(e)m wniknęło
wniknęliśmy
+(e)śmy wniknęli
wniknęłyśmy
+(e)śmy wniknęły
2 os. wniknąłeś
+(e)ś wniknął
wniknęłaś
+(e)ś wniknęła
wniknęłoś
+(e)ś wniknęło
wniknęliście
+(e)ście wniknęli
wniknęłyście
+(e)ście wniknęły
3 os. wniknął
wniknęła
wniknęło
wniknęli
wniknęły

bezosobnik: wniknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknijmy
2 os. wniknij
wniknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłbym
bym wniknął
wniknęłabym
bym wniknęła
wniknęłobym
bym wniknęło
wniknęlibyśmy
byśmy wniknęli
wniknęłybyśmy
byśmy wniknęły
2 os. wniknąłbyś
byś wniknął
wniknęłabyś
byś wniknęła
wniknęłobyś
byś wniknęło
wniknęlibyście
byście wniknęli
wniknęłybyście
byście wniknęły
3 os. wniknąłby
by wniknął
wniknęłaby
by wniknęła
wniknęłoby
by wniknęło
wniknęliby
by wniknęli
wniknęłyby
by wniknęły

bezosobnik: wniknięto by

bezokolicznik: wniknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wniknąwszy

gerundium: wniknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wniknięcie
wniknięcia
D. wniknięcia
wniknięć
C. wniknięciu
wniknięciom
B. wniknięcie
wniknięcia
N. wniknięciem
wniknięciami
Ms. wniknięciu
wniknięciach
W. wniknięcie
wniknięcia

odpowiednik aspektowy: wnikać

Składnia

bez ograniczeń + wniknąć +
w CO | do CZEGO

3. w szeregi organizacji

Definicja

stać się członkiem organizacji, często w celu szkodzenia jej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • wniknąć w szeregi (partii)

Cytaty

[...] Archer godzi się na medyczny eksperyment, w wyniku którego przybiera rysy swego przeciwnika. Teraz, jako Troy, może wniknąć w szeregi jego gangu.

źródło: NKJP: Jacek Szczerba: Bez twarzy, Gazeta Wyborcza, 1998-07-17

Trzeba albo zdobyć się na permanentny opór [...] albo trzeba wniknąć w organizację partyjną, by móc wywierać wpływ na politykę partii i jej ewolucję.

źródło: NKJP: Kronika angielska. Refleksje i komentarze, Kultura [paryska], 1964, nr 7-8

Nie ulega wątpliwości - mówił mi wysoki funkcjonariusz UOP - że facet obejmujący szefostwo tajnych służb automatycznie umożliwia osobie, która go wypromowała, wniknięcie do tych służb.

źródło: NKJP:

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknę
wnikniemy
2 os. wnikniesz
wnikniecie
3 os. wniknie
wnikną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłem
+(e)m wniknął
wniknęłam
+(e)m wniknęła
wniknęłom
+(e)m wniknęło
wniknęliśmy
+(e)śmy wniknęli
wniknęłyśmy
+(e)śmy wniknęły
2 os. wniknąłeś
+(e)ś wniknął
wniknęłaś
+(e)ś wniknęła
wniknęłoś
+(e)ś wniknęło
wniknęliście
+(e)ście wniknęli
wniknęłyście
+(e)ście wniknęły
3 os. wniknął
wniknęła
wniknęło
wniknęli
wniknęły

bezosobnik: wniknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wniknijmy
2 os. wniknij
wniknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wniknąłbym
bym wniknął
wniknęłabym
bym wniknęła
wniknęłobym
bym wniknęło
wniknęlibyśmy
byśmy wniknęli
wniknęłybyśmy
byśmy wniknęły
2 os. wniknąłbyś
byś wniknął
wniknęłabyś
byś wniknęła
wniknęłobyś
byś wniknęło
wniknęlibyście
byście wniknęli
wniknęłybyście
byście wniknęły
3 os. wniknąłby
by wniknął
wniknęłaby
by wniknęła
wniknęłoby
by wniknęło
wniknęliby
by wniknęli
wniknęłyby
by wniknęły

bezosobnik: wniknięto by

bezokolicznik: wniknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wniknąwszy

gerundium: wniknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wniknięcie
wniknięcia
D. wniknięcia
wniknięć
C. wniknięciu
wniknięciom
B. wniknięcie
wniknięcia
N. wniknięciem
wniknięciami
Ms. wniknięciu
wniknięciach
W. wniknięcie
wniknięcia

odpowiednik aspektowy: wnikać

Składnia

Rzosobowy + wniknąć +
w CO | do CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 01.09.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj