UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jawić się

Chronologizacja

1572, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. jawię się
jawimy się
2 os. jawisz się
jawicie się
3 os. jawi się
jawią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. jawiłem się
+(e)m się jawił
jawiłam się
+(e)m się jawiła
jawiłom się
+(e)m się jawiło
jawiliśmy się
+(e)śmy się jawili
jawiłyśmy się
+(e)śmy się jawiły
2 os. jawiłeś się
+(e)ś się jawił
jawiłaś się
+(e)ś się jawiła
jawiłoś się
+(e)ś się jawiło
jawiliście się
+(e)ście się jawili
jawiłyście się
+(e)ście się jawiły
3 os. jawił się
jawiła się
jawiło się
jawili się
jawiły się

bezosobnik: jawiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się jawił
będę się jawić
będę się jawiła
będę się jawić
będę się jawiło
będę się jawić
będziemy się jawili
będziemy się jawić
będziemy się jawiły
będziemy się jawić
2 os. będziesz się jawił
będziesz się jawić
będziesz się jawiła
będziesz się jawić
będziesz się jawiło
będziesz się jawić
będziecie się jawili
będziecie się jawić
będziecie się jawiły
będziecie się jawić
3 os. będzie się jawił
będzie się jawić
będzie się jawiła
będzie się jawić
będzie się jawiło
będzie się jawić
będą się jawili
będą się jawić
będą się jawiły
będą się jawić

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. jawmy się
2 os. jaw się
jawcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. jawiłbym się
bym się jawił
jawiłabym się
bym się jawiła
jawiłobym się
bym się jawiło
jawilibyśmy się
byśmy się jawili
jawiłybyśmy się
byśmy się jawiły
2 os. jawiłbyś się
byś się jawił
jawiłabyś się
byś się jawiła
jawiłobyś się
byś się jawiło
jawilibyście się
byście się jawili
jawiłybyście się
byście się jawiły
3 os. jawiłby się
by się jawił
jawiłaby się
by się jawiła
jawiłoby się
by się jawiło
jawiliby się
by się jawili
jawiłyby się
by się jawiły

bezosobnik: jawiono by się

bezokolicznik: jawić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: jawiąc się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: jawiwszy się

gerundium: jawienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jawienie się
jawienia się
D. jawienia się
jawień się
C. jawieniu się
jawieniom się
B. jawienie się
jawienia się
N. jawieniem się
jawieniami się
Ms. jawieniu się
jawieniach się
W. jawienie się
jawienia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: jawiący się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. jawiący się
jawiący się
jawiący się
jawiące się
jawiąca się
D. jawiącego się
jawiącego się
jawiącego się
jawiącego się
jawiącej się
C. jawiącemu się
jawiącemu się
jawiącemu się
jawiącemu się
jawiącej się
B. jawiącego się
jawiącego się
jawiący się
jawiące się
jawiącą się
N. jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
jawiącą się
Ms. jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
jawiącej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. jawiący się
jawiący się
jawiące się
jawiące się
D. jawiących się
jawiących się
jawiących się
jawiących się
C. jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
jawiącym się
B. jawiących się
jawiących się
jawiących się
jawiące się
N. jawiącymi się
jawiącymi się
jawiącymi się
jawiącymi się
Ms. jawiących się
jawiących się
jawiących się
jawiących się

Pochodzenie

psł. *aviti 'czynić jawnym, widocznym, znanym'

1. jakaś postać

Definicja

książk. 
ukazywać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

  • jawić się czyimś oczom
  • jawić się na horyzoncie
  • jawić się w ciemności, we mgle

Cytaty

W dolinie, coraz ciemniejszej i ciemniejszej, poczęły się jawić światełka.

źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1984

Okazało się, że staw obok młyna, gdzie rzekomo w księżycowe noce miał się jawić duch skąpego młynarza, był zarośnięty rzęsą, więc chłopcy upiora nie zobaczyli.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987

Mimo tej niewesołej perspektywy, z niecierpliwością oczekujemy na ten moment, gdy w zasięgu ręki jawić się będzie szansa na nasze wyzwolenie.

źródło: NKJP: Leon Guz: Targowa 64: dziennik 27 I 1943 - 11 IX 1944, 2001

Tłuste dzieciaki z tłustą żoną pałaszują tłuste frytki na ławce obok, bo na jednej [...] rodzina tłuściochów się nie mieści. Taka paskudna wizja jawi się milionom ludzi dbającym o linię.

źródło: NKJP: Tomasz Szlendak: Leniwe maskotki rekiny na smyczy, 2005

Składnia

bez ograniczeń + jawić się +
(GDZIE)
bez ograniczeń + jawić się +
(KOMU)

2. jako raj

Definicja

książk. 
być postrzeganym w określony sposób

Noty o użyciu

Dopełnienie wyrażone przymiotnikiem ma taką samą liczbę i rodzaj jak podmiot zdania.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  malować się

Połączenia

  • ktoś jawi się komuś księciem z bajki, obrońcą wolności, pocieszycielem cierpiących; coś mitem, pałacem, rajem
  • ktoś jawi się komuś jako antysemita, jako bohater, jako człowiek honoru, jako twórca, jako zbawca; jako antypatyczny; coś jako cud, jako dramat miłosny, jako raj; jako anachroniczne, jako dobre, jako właściwe, jako złe

Cytaty

Rozstanie może jawić się jako bardzo rozsądna i słuszna decyzja, a mimo to przeważnie związane jest z cierpieniem.

źródło: NKJP: Chmurne niebo rozstań, Cosmopolitan, 2000, nr 9

To prawda, że towarzystwo ubezpieczeniowe może w takiej sytuacji jawić się klientowi jako firma nieludzka.

źródło: NKJP: R. Nadaj: Chętnie cię ubezpieczę, bo dostanę prowizję..., Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-18

Zarysowana tutaj wizja może jawić się jako zbyt optymistyczna, skoro w świecie wciąż istnieje zło i dokonuje spustoszenia swoją destrukcyjną mocą.

źródło: NKJP: Janusz Królikowski: Aby królował Chrystus!, 2008

Każdy, kto do niej [do Ameryki] jechał, wybierał się niczym na tamten świat. Jawiła się im albo rajem pełnym gór ze złota, albo piekłem, doliną Jozafata zalaną po brzegi występkiem, nikczemnością, ludzką niedolą.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008

Zaledwie parę dziesiątek lat temu Wszechświat jawił się badaczom nieba takim, jakim widziały go lustra największych teleskopów

źródło: NKJP: Piotr Wierzbicki: Zapis świata. Traktat metafizyczny, 2009

Składnia

bez ograniczeń + jawić się +
(KOMU) + jako KTO/CO
bez ograniczeń + jawić się +
(GDZIE) + jako KTO/CO
bez ograniczeń + jawić się +
(KOMU) + jako JAKI
bez ograniczeń + jawić się +
(GDZIE) + jako JAKI
bez ograniczeń + jawić się +
(KOMU) + KIM/CZYM
bez ograniczeń + jawić się +
(KOMU) + JAKIM
Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj