UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kodeks

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. cōdex 'spis (praw)'

1. przepisy prawne

Definicja

uporządkowany zbiór przepisów prawnych dotyczących jakiejś dziedziny, wydawany w formie ustawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

nowy, stary kodeks; kodeks celny, cywilny, drogowy, handlowy, karny, morski, opiekuńczy, rodzinny, wyborczy
kodeks postępowania karnego, pracy, prawa kanonicznego, ruchu drogowego, spółek handlowych, wartości celnej, wykroczeń; Hammurabiego, Napoleona
kodeks i przepisy; kodeksy i regulaminy, kodeksy i ustawy
artykuły, paragrafy, przepisy, reguły, zasady; projekt; nowelizacja, regulacja, zmiana kodeksu
komentarz; nowela, nowelizacja, poprawki, uwagi do kodeksu; artykuły; zarzuty z kodeksu
prace nad kodeksem; sprzeczność, zgodność z kodeksem
artykuły, przepisy, zapisy; poprawki, regulacje, zmiany w kodeksie
kodeks obowiązuje, wszedł w życie; przewiduje karę, reguluje coś, zabrania czegoś, zakazuje czegoś
przestrzegać kodeksu
podlegać kodeksowi
nowelizować, stworzyć, uchwalić, zmienić, znowelizować; znać kodeks
kierować się kodeksem
wpisać, wprowadzić coś; odnosić się, odwoływać się do kodeksu; usunąć coś z kodeksu
pracować nad kodeksem
opierać się na kodeksie; uregulowany, zapisany w kodeksie

Cytaty

Ordynacja podatkowa zastąpi [...] istniejącą obecnie ustawę o zobowiązaniach podatkowych, część kodeksu postępowania administracyjnego i inne przepisy podatkowe rozproszone w różnych aktach normatywnych.

źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998

W kodeksach karnych różnych krajów mieszczą się [...]katalogi przestępstw seksualnych bardzo od siebie odmienne, a przy tym ciągle się zmieniające.

źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kodeks	kodeksy
D.	kodeksu	kodeksów
C.	kodeksowi	kodeksom
B.	kodeks	kodeksy
N.	kodeksem	kodeksami
Ms.	kodeksie	kodeksach
W.	kodeksie	kodeksy

Składnia

	+	kodeks	+	(CZEGO)
	+	kodeks	+	(JAKI)

2. normy obyczajowe

Definicja

zespół norm określających, jak należy postępować w danym środowisku społecznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

kodeks etyczny, honorowy, moralny, rycerski, towarzyski
kodeks etyki

Cytaty

Analizując różnego typu kodeksy obyczajowe, widać, że użycie przekleństwa w towarzystwie osób znajomych, o których wiadomo, że nie będzie to dla nich rażące, uznaje się niekiedy za dopuszczalne.

źródło: NKJP: Andrzej Słaboń: O wulgaryzmach, Manko, 2010-01-01

Kodeksy moralne nakazują uczciwość wobec innych, poszanowanie ich życia, niepożądanie żony bliźniego.

źródło: NKJP: Marcin Rotkiewicz: Na początku było ego, Polityka, 2004-04-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kodeks	kodeksy
D.	kodeksu	kodeksów
C.	kodeksowi	kodeksom
B.	kodeks	kodeksy
N.	kodeksem	kodeksami
Ms.	kodeksie	kodeksach
W.	kodeksie	kodeksy

Składnia

	+	kodeks	+	(CZEGO)
	+	kodeks	+	(JAKI)

3. dawna książka

Definicja

zbiór kart z papirusu, pergaminu albo papieru, złączonych z jednej strony w formie grzbietu, będący dawną formą książki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

księga

Cytaty

Obok na podłodze rozłożono skorupy starożytnej glinianej stągwi. Wśród nich na marmurowym podwyższeniu spoczywał papirusowy kodeks, doskonale osuszony przez egipskie piaski.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Nie do pomyślenia dla szkolarza jest, by w szacownych zbiorach szacownej uczelni, wśród ręcznie iluminowanych Biblii, kodeksów, starodruków i pierwodruków leżała na przykład ohydna pornografia i obrzydliwe, rasistowskie ulotki.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kodeks	kodeksy
D.	kodeksu	kodeksów
C.	kodeksowi	kodeksom
B.	kodeks	kodeksy
N.	kodeksem	kodeksami
Ms.	kodeksie	kodeksach
W.	kodeksie	kodeksy

Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2014