UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

upośledzić

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od przymiotnika pośledni 'lichy, drugorzędny, gorszego gatunku'; st.pol. ‘końcowy, ostatni, późniejszy; tylny' lub bezpośrednio od wyrażenia przyimkowego *po slědě 'na końcu, z tyłu' (Bor)

1. umysłowo

Definicja

zmniejszyć sprawność funkcjonowania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  osłabić

Połączenia

  • upośledzić funkcje organizmu, koordynację ruchową, słuch, sprawność, wzrok
  • upośledzić fizycznie, psychicznie, ruchowo, umysłowo

Cytaty

Gdy jesteś śmiertelnie chora i operacja ratująca ci życie nieuchronnie zarazem upośledzi cię umysłowo, to niewątpliwie ty sama jesteś jedynym uprawnionym do wyboru pomiędzy śmiercią a debilizmem.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Dlatego właśnie udar mózgu może upośledzić zdolność chodzenia albo mówienia w zależności od tego, która partia mózgu została uszkodzona.

źródło: NKJP: Jolanta Gajda: ABC Mądrego Rodzica: Inteligencja Twojego Dziecka, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upośledzę
upośledzimy
2 os. upośledzisz
upośledzicie
3 os. upośledzi
upośledzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upośledziłem
+(e)m upośledził
upośledziłam
+(e)m upośledziła
upośledziłom
+(e)m upośledziło
upośledziliśmy
+(e)śmy upośledzili
upośledziłyśmy
+(e)śmy upośledziły
2 os. upośledziłeś
+(e)ś upośledził
upośledziłaś
+(e)ś upośledziła
upośledziłoś
+(e)ś upośledziło
upośledziliście
+(e)ście upośledzili
upośledziłyście
+(e)ście upośledziły
3 os. upośledził
upośledziła
upośledziło
upośledzili
upośledziły

bezosobnik: upośledzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upośledźmy
2 os. upośledź
upośledźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upośledziłbym
bym upośledził
upośledziłabym
bym upośledziła
upośledziłobym
bym upośledziło
upośledzilibyśmy
byśmy upośledzili
upośledziłybyśmy
byśmy upośledziły
2 os. upośledziłbyś
byś upośledził
upośledziłabyś
byś upośledziła
upośledziłobyś
byś upośledziło
upośledzilibyście
byście upośledzili
upośledziłybyście
byście upośledziły
3 os. upośledziłby
by upośledził
upośledziłaby
by upośledziła
upośledziłoby
by upośledziło
upośledziliby
by upośledzili
upośledziłyby
by upośledziły

bezosobnik: upośledzono by

bezokolicznik: upośledzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upośledziwszy

gerundium: upośledzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. upośledzenie
upośledzenia
D. upośledzenia
upośledzeń
C. upośledzeniu
upośledzeniom
B. upośledzenie
upośledzenia
N. upośledzeniem
upośledzeniami
Ms. upośledzeniu
upośledzeniach
W. upośledzenie
upośledzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. upośledzony
upośledzony
upośledzony
upośledzone
upośledzona
D. upośledzonego
upośledzonego
upośledzonego
upośledzonego
upośledzonej
C. upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonej
B. upośledzonego
upośledzonego
upośledzony
upośledzone
upośledzoną
N. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzoną
Ms. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. upośledzeni
upośledzeni
upośledzone
upośledzone
D. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
C. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
B. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzone
N. upośledzonymi
upośledzonymi
upośledzonymi
upośledzonymi
Ms. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych

odpowiednik aspektowy: upośledzać

Składnia

Rznieżywotny + upośledzić +
CO
Rznieżywotny + upośledzić +
KOGO + (JAK)

2. ekonomicznie

Definicja

sprawić, że ktoś znajduje się w gorszej sytuacji niż inni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • upośledzić ekonomicznie

Cytaty

To była jej dewiza życiowa, ciesz się tym, co masz, i nie dopuszczaj do siebie myśli, że ciebie w czymś upośledzono.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995

[...] wszyscy awansowali, tylko nie ja. Czułem się upośledzony.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upośledzę
upośledzimy
2 os. upośledzisz
upośledzicie
3 os. upośledzi
upośledzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upośledziłem
+(e)m upośledził
upośledziłam
+(e)m upośledziła
upośledziłom
+(e)m upośledziło
upośledziliśmy
+(e)śmy upośledzili
upośledziłyśmy
+(e)śmy upośledziły
2 os. upośledziłeś
+(e)ś upośledził
upośledziłaś
+(e)ś upośledziła
upośledziłoś
+(e)ś upośledziło
upośledziliście
+(e)ście upośledzili
upośledziłyście
+(e)ście upośledziły
3 os. upośledził
upośledziła
upośledziło
upośledzili
upośledziły

bezosobnik: upośledzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upośledźmy
2 os. upośledź
upośledźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upośledziłbym
bym upośledził
upośledziłabym
bym upośledziła
upośledziłobym
bym upośledziło
upośledzilibyśmy
byśmy upośledzili
upośledziłybyśmy
byśmy upośledziły
2 os. upośledziłbyś
byś upośledził
upośledziłabyś
byś upośledziła
upośledziłobyś
byś upośledziło
upośledzilibyście
byście upośledzili
upośledziłybyście
byście upośledziły
3 os. upośledziłby
by upośledził
upośledziłaby
by upośledziła
upośledziłoby
by upośledziło
upośledziliby
by upośledzili
upośledziłyby
by upośledziły

bezosobnik: upośledzono by

bezokolicznik: upośledzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upośledziwszy

gerundium: upośledzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. upośledzenie
upośledzenia
D. upośledzenia
upośledzeń
C. upośledzeniu
upośledzeniom
B. upośledzenie
upośledzenia
N. upośledzeniem
upośledzeniami
Ms. upośledzeniu
upośledzeniach
W. upośledzenie
upośledzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. upośledzony
upośledzony
upośledzony
upośledzone
upośledzona
D. upośledzonego
upośledzonego
upośledzonego
upośledzonego
upośledzonej
C. upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonemu
upośledzonej
B. upośledzonego
upośledzonego
upośledzony
upośledzone
upośledzoną
N. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzoną
Ms. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. upośledzeni
upośledzeni
upośledzone
upośledzone
D. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
C. upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
upośledzonym
B. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzone
N. upośledzonymi
upośledzonymi
upośledzonymi
upośledzonymi
Ms. upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych
upośledzonych

odpowiednik aspektowy: upośledzać

Składnia

bez ograniczeń + upośledzić +
KOGO + (JAK)
bez ograniczeń + upośledzić +
KOGO + (w CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 21.08.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj