Chronologizacja
Pochodzenie
Od przymiotnika pośledni 'lichy, drugorzędny, gorszego gatunku'; st.pol. ‘końcowy, ostatni, późniejszy; tylny' lub bezpośrednio od wyrażenia przyimkowego *po slědě 'na końcu, z tyłu' (Bor)
1. umysłowo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | osłabić |
Połączenia
- upośledzić funkcje organizmu, koordynację ruchową, słuch, sprawność, wzrok
- upośledzić fizycznie, psychicznie, ruchowo, umysłowo
Cytaty
Gdy jesteś śmiertelnie chora i operacja ratująca ci życie nieuchronnie zarazem upośledzi cię umysłowo, to niewątpliwie ty sama jesteś jedynym uprawnionym do wyboru pomiędzy śmiercią a debilizmem. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001 |
|
Dlatego właśnie udar mózgu może upośledzić zdolność chodzenia albo mówienia w zależności od tego, która partia mózgu została uszkodzona. źródło: NKJP: Jolanta Gajda: ABC Mądrego Rodzica: Inteligencja Twojego Dziecka, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
upośledzę |
upośledzimy |
|||
2 os. |
upośledzisz |
upośledzicie |
|||
3 os. |
upośledzi |
upośledzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
upośledziłem +(e)m upośledził |
upośledziłam +(e)m upośledziła |
upośledziłom +(e)m upośledziło |
upośledziliśmy +(e)śmy upośledzili |
upośledziłyśmy +(e)śmy upośledziły |
2 os. |
upośledziłeś +(e)ś upośledził |
upośledziłaś +(e)ś upośledziła |
upośledziłoś +(e)ś upośledziło |
upośledziliście +(e)ście upośledzili |
upośledziłyście +(e)ście upośledziły |
3 os. |
upośledził |
upośledziła |
upośledziło |
upośledzili |
upośledziły |
bezosobnik: upośledzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
upośledźmy |
|
2 os. |
upośledź |
upośledźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
upośledziłbym bym upośledził |
upośledziłabym bym upośledziła |
upośledziłobym bym upośledziło |
upośledzilibyśmy byśmy upośledzili |
upośledziłybyśmy byśmy upośledziły |
2 os. |
upośledziłbyś byś upośledził |
upośledziłabyś byś upośledziła |
upośledziłobyś byś upośledziło |
upośledzilibyście byście upośledzili |
upośledziłybyście byście upośledziły |
3 os. |
upośledziłby by upośledził |
upośledziłaby by upośledziła |
upośledziłoby by upośledziło |
upośledziliby by upośledzili |
upośledziłyby by upośledziły |
bezosobnik: upośledzono by
bezokolicznik: upośledzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
upośledziwszy
gerundium: upośledzenie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | upośledzenie |
upośledzenia |
D. | upośledzenia |
upośledzeń |
C. | upośledzeniu |
upośledzeniom |
B. | upośledzenie |
upośledzenia |
N. | upośledzeniem |
upośledzeniami |
Ms. | upośledzeniu |
upośledzeniach |
W. | upośledzenie |
upośledzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | upośledzony |
upośledzony |
upośledzony |
upośledzone |
upośledzona |
D. | upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonej |
C. | upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonej |
B. | upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzony |
upośledzone |
upośledzoną |
N. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzoną |
Ms. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | upośledzeni |
upośledzeni |
upośledzone |
upośledzone |
D. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
C. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
B. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzone |
N. | upośledzonymi |
upośledzonymi |
upośledzonymi |
upośledzonymi |
Ms. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
odpowiednik aspektowy: upośledzać
Składnia
Rznieżywotny | + | upośledzić | + |
CO
|
Rznieżywotny | + | upośledzić | + |
KOGO +
(JAK)
|
2. ekonomicznie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- upośledzić ekonomicznie
Cytaty
To była jej dewiza życiowa, ciesz się tym, co masz, i nie dopuszczaj do siebie myśli, że ciebie w czymś upośledzono. źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995 |
|
[...] wszyscy awansowali, tylko nie ja. Czułem się upośledzony. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
upośledzę |
upośledzimy |
|||
2 os. |
upośledzisz |
upośledzicie |
|||
3 os. |
upośledzi |
upośledzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
upośledziłem +(e)m upośledził |
upośledziłam +(e)m upośledziła |
upośledziłom +(e)m upośledziło |
upośledziliśmy +(e)śmy upośledzili |
upośledziłyśmy +(e)śmy upośledziły |
2 os. |
upośledziłeś +(e)ś upośledził |
upośledziłaś +(e)ś upośledziła |
upośledziłoś +(e)ś upośledziło |
upośledziliście +(e)ście upośledzili |
upośledziłyście +(e)ście upośledziły |
3 os. |
upośledził |
upośledziła |
upośledziło |
upośledzili |
upośledziły |
bezosobnik: upośledzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
upośledźmy |
|
2 os. |
upośledź |
upośledźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
upośledziłbym bym upośledził |
upośledziłabym bym upośledziła |
upośledziłobym bym upośledziło |
upośledzilibyśmy byśmy upośledzili |
upośledziłybyśmy byśmy upośledziły |
2 os. |
upośledziłbyś byś upośledził |
upośledziłabyś byś upośledziła |
upośledziłobyś byś upośledziło |
upośledzilibyście byście upośledzili |
upośledziłybyście byście upośledziły |
3 os. |
upośledziłby by upośledził |
upośledziłaby by upośledziła |
upośledziłoby by upośledziło |
upośledziliby by upośledzili |
upośledziłyby by upośledziły |
bezosobnik: upośledzono by
bezokolicznik: upośledzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
upośledziwszy
gerundium: upośledzenie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | upośledzenie |
upośledzenia |
D. | upośledzenia |
upośledzeń |
C. | upośledzeniu |
upośledzeniom |
B. | upośledzenie |
upośledzenia |
N. | upośledzeniem |
upośledzeniami |
Ms. | upośledzeniu |
upośledzeniach |
W. | upośledzenie |
upośledzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | upośledzony |
upośledzony |
upośledzony |
upośledzone |
upośledzona |
D. | upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzonej |
C. | upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonemu |
upośledzonej |
B. | upośledzonego |
upośledzonego |
upośledzony |
upośledzone |
upośledzoną |
N. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzoną |
Ms. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | upośledzeni |
upośledzeni |
upośledzone |
upośledzone |
D. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
C. | upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
upośledzonym |
B. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzone |
N. | upośledzonymi |
upośledzonymi |
upośledzonymi |
upośledzonymi |
Ms. | upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
upośledzonych |
odpowiednik aspektowy: upośledzać
Składnia
![]() |
+ | upośledzić | + |
KOGO +
(JAK)
|
![]() |
+ | upośledzić | + |
KOGO +
(w CZYM)
|