UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wymierzać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. mierzyć

1. odległość

Definicja

sprawdzać wielkość czegoś lub wyznaczać odległość między jakimiś obiektami

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni

Połączenia

wymierzać mieszkanie, pokój, powierzchnię; czas pracy, odległość

Cytaty

	Jeńcy wykopali niegłęboką mogiłę. W wykopanym grobie stał ten żołnierz, który powoził końmi, i coś tam jeszcze wymierzał i poszerzał. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	Radość Frosyny z nabytych wyrębów zatruwało tylko ciągłe odkładanie terminu przyjazdu geodety. Miał rozpocząć wymierzanie parceli zaraz na trzeci dzień po zakupie i dotychczas nie pokazał się jeszcze we wsi. źródło: KWSJP: Albin Bobruk: Zagony Rososzy, 1984
	Podoficerowie wymierzali prostokąt kijami i sznurami, żołnierze rozstawiali namioty. źródło: KWSJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951
	W szkole panował ostry rygor wojskowy. Karność, bezwzględne posłuszeństwo, ściśle wymierzany czas pracy, odpoczynku i posiłków - to były podstawy, na których opierał się system wychowawczy. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wymierzam	wymierzamy
2 os.	wymierzasz	wymierzacie
3 os.	wymierza	wymierzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałem +(e)m wymierzał	wymierzałam +(e)m wymierzała	wymierzałom +(e)m wymierzało	wymierzaliśmy +(e)śmy wymierzali	wymierzałyśmy +(e)śmy wymierzały
2 os.	wymierzałeś +(e)ś wymierzał	wymierzałaś +(e)ś wymierzała	wymierzałoś +(e)ś wymierzało	wymierzaliście +(e)ście wymierzali	wymierzałyście +(e)ście wymierzały
3 os.	wymierzał	wymierzała	wymierzało	wymierzali	wymierzały

bezosobnik: wymierzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wymierzał będę wymierzać	będę wymierzała będę wymierzać	będę wymierzało będę wymierzać	będziemy wymierzali będziemy wymierzać	będziemy wymierzały będziemy wymierzać
2 os.	będziesz wymierzał będziesz wymierzać	będziesz wymierzała będziesz wymierzać	będziesz wymierzało będziesz wymierzać	będziecie wymierzali będziecie wymierzać	będziecie wymierzały będziecie wymierzać
3 os.	będzie wymierzał będzie wymierzać	będzie wymierzała będzie wymierzać	będzie wymierzało będzie wymierzać	będą wymierzali będą wymierzać	będą wymierzały będą wymierzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wymierzajmy
2 os.	wymierzaj	wymierzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałbym bym wymierzał	wymierzałabym bym wymierzała	wymierzałobym bym wymierzało	wymierzalibyśmy byśmy wymierzali	wymierzałybyśmy byśmy wymierzały
2 os.	wymierzałbyś byś wymierzał	wymierzałabyś byś wymierzała	wymierzałobyś byś wymierzało	wymierzalibyście byście wymierzali	wymierzałybyście byście wymierzały
3 os.	wymierzałby by wymierzał	wymierzałaby by wymierzała	wymierzałoby by wymierzało	wymierzaliby by wymierzali	wymierzałyby by wymierzały

bezosobnik: wymierzano by

bezokolicznik: wymierzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wymierzając

gerundium: wymierzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wymierzanie	wymierzania
D.	wymierzania	wymierzań
C.	wymierzaniu	wymierzaniom
B.	wymierzanie	wymierzania
N.	wymierzaniem	wymierzaniami
Ms.	wymierzaniu	wymierzaniach
W.	wymierzanie	wymierzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wymierzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzająca
D.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającej
C.	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającej
B.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzający	wymierzające	wymierzającą
N.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającą
Ms.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzające
D.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających
C.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym
B.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzające
N.	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi
Ms.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzany	wymierzany	wymierzany	wymierzane	wymierzana
D.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanej
C.	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanej
B.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzany	wymierzane	wymierzaną
N.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzaną
Ms.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzani	wymierzani	wymierzane	wymierzane
D.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych
C.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym
B.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzane
N.	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi
Ms.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych

odpowiednik aspektowy: wymierzyć

Składnia

Rz_osobowy

wymierzać

CO + (CZYM)

2. broń

Definicja

kierować coś w czyjąś stronę lub w jakimś kierunku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

wymierzać broń, pistolet; palec
wymierzać z broni, z pistoletu, z rewolweru

Cytaty

Trójka tubylców wymierza z broni do wbiegającego do samolotu Andy'ego.

źródło: Internet

Do banku na osiedlu Wandy wchodzi dwóch mężczyzn. [...] Jeden z nich staje przy drzwiach, drugi podbiega do kasjerki i wymierza w nią broń.

źródło: NKJP: Dominika Maciejasz: Napady na banki: numer 10 i 11, Gazeta.pl - Gazeta Wyborcza Kraków, 2009-09-22

[...] w rozmówcę, zwykle asystenta, wymierzał palec, pytając groźnie: „A kto napisał podręcznik psychologii dla lekarzy?” Prawie nikt nie wiedział.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Wspomnienia psychiatry, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wymierzam	wymierzamy
2 os.	wymierzasz	wymierzacie
3 os.	wymierza	wymierzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałem +(e)m wymierzał	wymierzałam +(e)m wymierzała	wymierzałom +(e)m wymierzało	wymierzaliśmy +(e)śmy wymierzali	wymierzałyśmy +(e)śmy wymierzały
2 os.	wymierzałeś +(e)ś wymierzał	wymierzałaś +(e)ś wymierzała	wymierzałoś +(e)ś wymierzało	wymierzaliście +(e)ście wymierzali	wymierzałyście +(e)ście wymierzały
3 os.	wymierzał	wymierzała	wymierzało	wymierzali	wymierzały

bezosobnik: wymierzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wymierzał będę wymierzać	będę wymierzała będę wymierzać	będę wymierzało będę wymierzać	będziemy wymierzali będziemy wymierzać	będziemy wymierzały będziemy wymierzać
2 os.	będziesz wymierzał będziesz wymierzać	będziesz wymierzała będziesz wymierzać	będziesz wymierzało będziesz wymierzać	będziecie wymierzali będziecie wymierzać	będziecie wymierzały będziecie wymierzać
3 os.	będzie wymierzał będzie wymierzać	będzie wymierzała będzie wymierzać	będzie wymierzało będzie wymierzać	będą wymierzali będą wymierzać	będą wymierzały będą wymierzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wymierzajmy
2 os.	wymierzaj	wymierzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałbym bym wymierzał	wymierzałabym bym wymierzała	wymierzałobym bym wymierzało	wymierzalibyśmy byśmy wymierzali	wymierzałybyśmy byśmy wymierzały
2 os.	wymierzałbyś byś wymierzał	wymierzałabyś byś wymierzała	wymierzałobyś byś wymierzało	wymierzalibyście byście wymierzali	wymierzałybyście byście wymierzały
3 os.	wymierzałby by wymierzał	wymierzałaby by wymierzała	wymierzałoby by wymierzało	wymierzaliby by wymierzali	wymierzałyby by wymierzały

bezosobnik: wymierzano by

bezokolicznik: wymierzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wymierzając

gerundium: wymierzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wymierzanie	wymierzania
D.	wymierzania	wymierzań
C.	wymierzaniu	wymierzaniom
B.	wymierzanie	wymierzania
N.	wymierzaniem	wymierzaniami
Ms.	wymierzaniu	wymierzaniach
W.	wymierzanie	wymierzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wymierzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzająca
D.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającej
C.	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającej
B.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzający	wymierzające	wymierzającą
N.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającą
Ms.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzające
D.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających
C.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym
B.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzające
N.	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi
Ms.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzany	wymierzany	wymierzany	wymierzane	wymierzana
D.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanej
C.	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanej
B.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzany	wymierzane	wymierzaną
N.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzaną
Ms.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzani	wymierzani	wymierzane	wymierzane
D.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych
C.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym
B.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzane
N.	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi
Ms.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych

odpowiednik aspektowy: wymierzyć

Składnia

Rz_osobowy	+	wymierzać	+	do KOGO/CZEGO \| w KOGO/CO + (z CZEGO)
Rz_osobwy	+	wymierzać	+	CO + w KOGO/CO

3. karę, cios

Definicja

powodować, że ktoś staje się obiektem czynności, wyrażonej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Połączenia

sąd, urząd wymierza coś
wymierzać przestępcy, złodziejowi
wymierzać chłostę, karę, karę aresztu (dożywocia, więzienia...), ileś lat łagru (aresztu, więzienia...); podatek; cios, klapsa, kopniaka, policzek

Cytaty

Wymierzając taką, a nie inną karę, sąd brał pod uwagę m.in. niedojrzałość emocjonalną oskarżonych, ich nieprzystosowanie społeczne, wiek i niekaralność.

źródło: KWSJP: Bez dożywocia, Życie Warszawy, 2002, nr 26

Z żadnych [...] dokumentów zebranych przez organa kontroli skarbowej nie wynikało, że napiwki przeszły na własność spółki. Bez takiego dowodu nie można więc było spółce wymierzać podatku.

źródło: NKJP: Iwona Winiarska-Piasecka: Z Naczelnego Sądu Administracyjnego, Gazeta Wyborcza

Wymierzał ciosy na oślep, z zamkniętymi oczami, kurczowo łapiąc oddech.

źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Czterdziestu na górze, 1961

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wymierzam	wymierzamy
2 os.	wymierzasz	wymierzacie
3 os.	wymierza	wymierzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałem +(e)m wymierzał	wymierzałam +(e)m wymierzała	wymierzałom +(e)m wymierzało	wymierzaliśmy +(e)śmy wymierzali	wymierzałyśmy +(e)śmy wymierzały
2 os.	wymierzałeś +(e)ś wymierzał	wymierzałaś +(e)ś wymierzała	wymierzałoś +(e)ś wymierzało	wymierzaliście +(e)ście wymierzali	wymierzałyście +(e)ście wymierzały
3 os.	wymierzał	wymierzała	wymierzało	wymierzali	wymierzały

bezosobnik: wymierzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wymierzał będę wymierzać	będę wymierzała będę wymierzać	będę wymierzało będę wymierzać	będziemy wymierzali będziemy wymierzać	będziemy wymierzały będziemy wymierzać
2 os.	będziesz wymierzał będziesz wymierzać	będziesz wymierzała będziesz wymierzać	będziesz wymierzało będziesz wymierzać	będziecie wymierzali będziecie wymierzać	będziecie wymierzały będziecie wymierzać
3 os.	będzie wymierzał będzie wymierzać	będzie wymierzała będzie wymierzać	będzie wymierzało będzie wymierzać	będą wymierzali będą wymierzać	będą wymierzały będą wymierzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wymierzajmy
2 os.	wymierzaj	wymierzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wymierzałbym bym wymierzał	wymierzałabym bym wymierzała	wymierzałobym bym wymierzało	wymierzalibyśmy byśmy wymierzali	wymierzałybyśmy byśmy wymierzały
2 os.	wymierzałbyś byś wymierzał	wymierzałabyś byś wymierzała	wymierzałobyś byś wymierzało	wymierzalibyście byście wymierzali	wymierzałybyście byście wymierzały
3 os.	wymierzałby by wymierzał	wymierzałaby by wymierzała	wymierzałoby by wymierzało	wymierzaliby by wymierzali	wymierzałyby by wymierzały

bezosobnik: wymierzano by

bezokolicznik: wymierzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wymierzając

gerundium: wymierzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wymierzanie	wymierzania
D.	wymierzania	wymierzań
C.	wymierzaniu	wymierzaniom
B.	wymierzanie	wymierzania
N.	wymierzaniem	wymierzaniami
Ms.	wymierzaniu	wymierzaniach
W.	wymierzanie	wymierzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wymierzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzająca
D.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającego	wymierzającej
C.	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającemu	wymierzającej
B.	wymierzającego	wymierzającego	wymierzający	wymierzające	wymierzającą
N.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającą
Ms.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzający	wymierzający	wymierzające	wymierzające
D.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających
C.	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym	wymierzającym
B.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzające
N.	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi	wymierzającymi
Ms.	wymierzających	wymierzających	wymierzających	wymierzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wymierzany	wymierzany	wymierzany	wymierzane	wymierzana
D.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanego	wymierzanej
C.	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanemu	wymierzanej
B.	wymierzanego	wymierzanego	wymierzany	wymierzane	wymierzaną
N.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzaną
Ms.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wymierzani	wymierzani	wymierzane	wymierzane
D.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych
C.	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym	wymierzanym
B.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzane
N.	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi	wymierzanymi
Ms.	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych	wymierzanych

odpowiednik aspektowy: wymierzyć

Składnia

Rz_osobowy

wymierzać

(KOMU) + CO

Frazeologizmy

ktoś wymierza sprawiedliwość

Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2017