UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gęstnieć

gęstnąć

Chronologizacja

2 połowa XVIII w., Bańk

Pochodzenie

Zob. gęsty

1. o miodzie

Definicja

stawać się coraz mniej płynnym

Warianty

gęstnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	gęstwieć, zagęszczać się, zgęszczać się
	antonimy:	rozrzedzać się, rzednąć, rzednieć

Połączenia

budyń, farba, sos, zaprawa gęstnieje
zaczynać gęstnieć
matowieć i gęstnieć

Cytaty

Powoli zbierałem myśli. W ustach gęstniała gorzka ślina.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy Om: opowieść hipotetyczna, 1974

Zamiast kąpieli mieliśmy rybną zupę, w którą można było napluć z obrzydzenia. [...] Przez następne dni zupa gęstniała, stając się cuchnącą i lepką mazią.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1997

Próbowała zrobić krok w przód, ale gęstniejąca z każdą chwilą woda trzymała jej nogi niczym w potrzasku.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gęstnieję	gęstniejemy
2 os.	gęstniejesz	gęstniejecie
3 os.	gęstnieje	gęstnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałem +(e)m gęstniał	gęstniałam +(e)m gęstniała	gęstniałom +(e)m gęstniało	gęstnieliśmy +(e)śmy gęstnieli	gęstniałyśmy +(e)śmy gęstniały
2 os.	gęstniałeś +(e)ś gęstniał	gęstniałaś +(e)ś gęstniała	gęstniałoś +(e)ś gęstniało	gęstnieliście +(e)ście gęstnieli	gęstniałyście +(e)ście gęstniały
3 os.	gęstniał	gęstniała	gęstniało	gęstnieli	gęstniały

bezosobnik: gęstniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gęstniał będę gęstnieć	będę gęstniała będę gęstnieć	będę gęstniało będę gęstnieć	będziemy gęstnieli będziemy gęstnieć	będziemy gęstniały będziemy gęstnieć
2 os.	będziesz gęstniał będziesz gęstnieć	będziesz gęstniała będziesz gęstnieć	będziesz gęstniało będziesz gęstnieć	będziecie gęstnieli będziecie gęstnieć	będziecie gęstniały będziecie gęstnieć
3 os.	będzie gęstniał będzie gęstnieć	będzie gęstniała będzie gęstnieć	będzie gęstniało będzie gęstnieć	będą gęstnieli będą gęstnieć	będą gęstniały będą gęstnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gęstniejmy
2 os.	gęstniej	gęstniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałbym bym gęstniał	gęstniałabym bym gęstniała	gęstniałobym bym gęstniało	gęstnielibyśmy byśmy gęstnieli	gęstniałybyśmy byśmy gęstniały
2 os.	gęstniałbyś byś gęstniał	gęstniałabyś byś gęstniała	gęstniałobyś byś gęstniało	gęstnielibyście byście gęstnieli	gęstniałybyście byście gęstniały
3 os.	gęstniałby by gęstniał	gęstniałaby by gęstniała	gęstniałoby by gęstniało	gęstnieliby by gęstnieli	gęstniałyby by gęstniały

bezosobnik: gęstniano by

bezokolicznik: gęstnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: gęstniejąc

gerundium: gęstnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gęstnienie	gęstnienia
D.	gęstnienia	gęstnień
C.	gęstnieniu	gęstnieniom
B.	gęstnienie	gęstnienia
N.	gęstnieniem	gęstnieniami
Ms.	gęstnieniu	gęstnieniach
W.	gęstnienie	gęstnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gęstniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejąca
D.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącej
C.	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącej
B.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejącą
N.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącą
Ms.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejące
D.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących
C.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym
B.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejące
N.	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi
Ms.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących

odpowiednik aspektowy: zgęstnieć

Składnia

Rz_nieżywotny

gęstnieć

2. o mgle

Definicja

stawać się coraz bardziej nieprzeniknionym dla wzroku

Warianty

gęstnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zagęszczać się, zgęszczać się
	antonimy:	rozrzedzać się, rzednąć, rzednieć

Połączenia

ciemność, dym, mgła, mrok, półmrok, zmierzch gęstnieje
gęstnieć szybko; z minuty na minutę
zacząć gęstnieć
gęstnieć i tężeć

Cytaty

	A niebo, jeszcze godzinę temu olśniewająco niebieskie, zasnuwało się teraz delikatnym haftem mgiełek gęstniejących od zachodu. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001
	Ciemność gęstniała, połykała świat, czas zwalniał, a ona mogła jedynie krzyczeć w myślach. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
	Niekiedy uchylałem powieki, lecz przed oczyma gęstniał mrok, przymykałem je więc znowu i odpływałem w nicość. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Później patrzyłem, jak idzie ostrożnie przez podwórko w swoich kaloszach, ledwo widoczna w gęstniejącym wieczorze. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gęstnieję	gęstniejemy
2 os.	gęstniejesz	gęstniejecie
3 os.	gęstnieje	gęstnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałem +(e)m gęstniał	gęstniałam +(e)m gęstniała	gęstniałom +(e)m gęstniało	gęstnieliśmy +(e)śmy gęstnieli	gęstniałyśmy +(e)śmy gęstniały
2 os.	gęstniałeś +(e)ś gęstniał	gęstniałaś +(e)ś gęstniała	gęstniałoś +(e)ś gęstniało	gęstnieliście +(e)ście gęstnieli	gęstniałyście +(e)ście gęstniały
3 os.	gęstniał	gęstniała	gęstniało	gęstnieli	gęstniały

bezosobnik: gęstniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gęstniał będę gęstnieć	będę gęstniała będę gęstnieć	będę gęstniało będę gęstnieć	będziemy gęstnieli będziemy gęstnieć	będziemy gęstniały będziemy gęstnieć
2 os.	będziesz gęstniał będziesz gęstnieć	będziesz gęstniała będziesz gęstnieć	będziesz gęstniało będziesz gęstnieć	będziecie gęstnieli będziecie gęstnieć	będziecie gęstniały będziecie gęstnieć
3 os.	będzie gęstniał będzie gęstnieć	będzie gęstniała będzie gęstnieć	będzie gęstniało będzie gęstnieć	będą gęstnieli będą gęstnieć	będą gęstniały będą gęstnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gęstniejmy
2 os.	gęstniej	gęstniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałbym bym gęstniał	gęstniałabym bym gęstniała	gęstniałobym bym gęstniało	gęstnielibyśmy byśmy gęstnieli	gęstniałybyśmy byśmy gęstniały
2 os.	gęstniałbyś byś gęstniał	gęstniałabyś byś gęstniała	gęstniałobyś byś gęstniało	gęstnielibyście byście gęstnieli	gęstniałybyście byście gęstniały
3 os.	gęstniałby by gęstniał	gęstniałaby by gęstniała	gęstniałoby by gęstniało	gęstnieliby by gęstnieli	gęstniałyby by gęstniały

bezosobnik: gęstniano by

bezokolicznik: gęstnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: gęstniejąc

gerundium: gęstnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gęstnienie	gęstnienia
D.	gęstnienia	gęstnień
C.	gęstnieniu	gęstnieniom
B.	gęstnienie	gęstnienia
N.	gęstnieniem	gęstnieniami
Ms.	gęstnieniu	gęstnieniach
W.	gęstnienie	gęstnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gęstniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejąca
D.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącej
C.	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącej
B.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejącą
N.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącą
Ms.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejące
D.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących
C.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym
B.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejące
N.	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi
Ms.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących

odpowiednik aspektowy: zgęstnieć

Składnia

Rz_nieżywotny

gęstnieć

3. o zapachu

Definicja

stawać się coraz bardziej wyczuwalnym

Warianty

gęstnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Połączenia

fetor, smród, zapach; powietrze gęstnieje od czegoś
gęstnieć od zapachu czegoś
gęstnieć w powietrzu

Cytaty

	W miarę jak zanurzał się w boczne uliczki południowego Amsterdamu, neony i światła przerzedzały się, a w powietrzu gęstniał letni fetor. źródło: NKJP: Anna E. Kamieniecka: Dziewczyna z Buenos, 2005
	W parku nie było wcale lepiej, powietrze gęstniało od upału, płuca zatykał kurz osiadły na liściach drzew. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008
	Nad chodnikami gęstniał zapach kwiatów. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Muza, 1972
	Dni zrudziałe od kurzu, rozpalone białym żarem, ciągnęły się jak płynne szkło, a powietrze gęstniało od woni, mając na dnie słodki do omdlenia miąższ złotych gruszek. źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gęstnieję	gęstniejemy
2 os.	gęstniejesz	gęstniejecie
3 os.	gęstnieje	gęstnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałem +(e)m gęstniał	gęstniałam +(e)m gęstniała	gęstniałom +(e)m gęstniało	gęstnieliśmy +(e)śmy gęstnieli	gęstniałyśmy +(e)śmy gęstniały
2 os.	gęstniałeś +(e)ś gęstniał	gęstniałaś +(e)ś gęstniała	gęstniałoś +(e)ś gęstniało	gęstnieliście +(e)ście gęstnieli	gęstniałyście +(e)ście gęstniały
3 os.	gęstniał	gęstniała	gęstniało	gęstnieli	gęstniały

bezosobnik: gęstniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gęstniał będę gęstnieć	będę gęstniała będę gęstnieć	będę gęstniało będę gęstnieć	będziemy gęstnieli będziemy gęstnieć	będziemy gęstniały będziemy gęstnieć
2 os.	będziesz gęstniał będziesz gęstnieć	będziesz gęstniała będziesz gęstnieć	będziesz gęstniało będziesz gęstnieć	będziecie gęstnieli będziecie gęstnieć	będziecie gęstniały będziecie gęstnieć
3 os.	będzie gęstniał będzie gęstnieć	będzie gęstniała będzie gęstnieć	będzie gęstniało będzie gęstnieć	będą gęstnieli będą gęstnieć	będą gęstniały będą gęstnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gęstniejmy
2 os.	gęstniej	gęstniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałbym bym gęstniał	gęstniałabym bym gęstniała	gęstniałobym bym gęstniało	gęstnielibyśmy byśmy gęstnieli	gęstniałybyśmy byśmy gęstniały
2 os.	gęstniałbyś byś gęstniał	gęstniałabyś byś gęstniała	gęstniałobyś byś gęstniało	gęstnielibyście byście gęstnieli	gęstniałybyście byście gęstniały
3 os.	gęstniałby by gęstniał	gęstniałaby by gęstniała	gęstniałoby by gęstniało	gęstnieliby by gęstnieli	gęstniałyby by gęstniały

bezosobnik: gęstniano by

bezokolicznik: gęstnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: gęstniejąc

gerundium: gęstnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gęstnienie	gęstnienia
D.	gęstnienia	gęstnień
C.	gęstnieniu	gęstnieniom
B.	gęstnienie	gęstnienia
N.	gęstnieniem	gęstnieniami
Ms.	gęstnieniu	gęstnieniach
W.	gęstnienie	gęstnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gęstniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejąca
D.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącej
C.	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącej
B.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejącą
N.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącą
Ms.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejące
D.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących
C.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym
B.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejące
N.	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi
Ms.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących

odpowiednik aspektowy: zgęstnieć

Składnia

Rz_nieżywotny	+	gęstnieć	+	(GDZIE)
Rz_nieżywotny	+	gęstnieć	+	od CZEGO

4. o tłumie

Definicja

stawać się coraz liczniejszym i bardziej zwartym

Warianty

gęstnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zagęszczać się, zgęszczać się
	antonimy:	rozrzedzać się, rzednąć, rzednieć

Połączenia

las, tłum gęstnieje; chmury gęstnieją
gęstnieć powoli

Cytaty

	Tłum na ulicy gęstniał. Widziałem coraz więcej zaparkowanych aut. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Domyśliłem się, że przejeżdżam przez jakąś miejscowość, zwłaszcza że tych światełek przybywało, gęstniały, a wkrótce z jednej, drugiej strony drogi utworzyły się z nich świecące łańcuchy. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Niebo staje się coraz bardziej czerwone, chmury gęstnieją, napływają ze wszystkich kierunków i układają się na kształt wielkiej, rozświetlonej czerwienią postaci. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998
	Gęstniejący szpaler zarośli utrudniał ocenę sytuacji, ale i budził nadzieję na udaną końcówkę. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gęstnieję	gęstniejemy
2 os.	gęstniejesz	gęstniejecie
3 os.	gęstnieje	gęstnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałem +(e)m gęstniał	gęstniałam +(e)m gęstniała	gęstniałom +(e)m gęstniało	gęstnieliśmy +(e)śmy gęstnieli	gęstniałyśmy +(e)śmy gęstniały
2 os.	gęstniałeś +(e)ś gęstniał	gęstniałaś +(e)ś gęstniała	gęstniałoś +(e)ś gęstniało	gęstnieliście +(e)ście gęstnieli	gęstniałyście +(e)ście gęstniały
3 os.	gęstniał	gęstniała	gęstniało	gęstnieli	gęstniały

bezosobnik: gęstniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gęstniał będę gęstnieć	będę gęstniała będę gęstnieć	będę gęstniało będę gęstnieć	będziemy gęstnieli będziemy gęstnieć	będziemy gęstniały będziemy gęstnieć
2 os.	będziesz gęstniał będziesz gęstnieć	będziesz gęstniała będziesz gęstnieć	będziesz gęstniało będziesz gęstnieć	będziecie gęstnieli będziecie gęstnieć	będziecie gęstniały będziecie gęstnieć
3 os.	będzie gęstniał będzie gęstnieć	będzie gęstniała będzie gęstnieć	będzie gęstniało będzie gęstnieć	będą gęstnieli będą gęstnieć	będą gęstniały będą gęstnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gęstniejmy
2 os.	gęstniej	gęstniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gęstniałbym bym gęstniał	gęstniałabym bym gęstniała	gęstniałobym bym gęstniało	gęstnielibyśmy byśmy gęstnieli	gęstniałybyśmy byśmy gęstniały
2 os.	gęstniałbyś byś gęstniał	gęstniałabyś byś gęstniała	gęstniałobyś byś gęstniało	gęstnielibyście byście gęstnieli	gęstniałybyście byście gęstniały
3 os.	gęstniałby by gęstniał	gęstniałaby by gęstniała	gęstniałoby by gęstniało	gęstnieliby by gęstnieli	gęstniałyby by gęstniały

bezosobnik: gęstniano by

bezokolicznik: gęstnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: gęstniejąc

gerundium: gęstnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gęstnienie	gęstnienia
D.	gęstnienia	gęstnień
C.	gęstnieniu	gęstnieniom
B.	gęstnienie	gęstnienia
N.	gęstnieniem	gęstnieniami
Ms.	gęstnieniu	gęstnieniach
W.	gęstnienie	gęstnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gęstniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejąca
D.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejącej
C.	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącemu	gęstniejącej
B.	gęstniejącego	gęstniejącego	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejącą
N.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącą
Ms.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gęstniejący	gęstniejący	gęstniejące	gęstniejące
D.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących
C.	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym	gęstniejącym
B.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejące
N.	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi	gęstniejącymi
Ms.	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących	gęstniejących

odpowiednik aspektowy: zgęstnieć

Frazeologizmy

atmosfera gęstnieje
nastrój gęstnieje
atmosfera gęstnieje
nastrój gęstnieje

Data ostatniej modyfikacji: 15.05.2014