Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. bok
1. z trasy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- zbaczać z drogi, z kursu, ze szlaku, ze ścieżki; na południe; w prawo, w lewo
Cytaty
|
Jeżeli wykonasz obrót o dziewięćdziesiąt stopni i pójdziesz w bok, w lewo czy w prawo, to znaczy, że z drogi zbaczasz. Jeżeli obrócisz się na pięcie o sto osiemdziesiąt stopni i ruszysz, to znaczy, że z drogi zawracasz. źródło: NKJP: Edward Stachura: Fabula rasa, 2006 |
|
|
Była to dziwna rozmowa, bo wszyscy patrzyli przed siebie, w ekran, na którym widziany już bez pośrednictwa sondy „Cyklop” sunął ruchem płynnym, a jednak nie całkiem pewnym, bo zbaczał chwilami z kursu, jakby niezdecydowany, dokąd właściwie zmierza. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964 |
|
|
Dotychczas wielu turystów zbaczało ze szlaków i przekraczało nielegalnie granicę, ale bezkarność zawdzięczali tylko pobłażliwości Straży Granicznej. źródło: NKJP: Andrzej Jagodziński; Edward Krzemień: Prezydenci otwierają granicę, Gazeta Wyborcza, 1995-01-18 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczam |
zbaczamy |
|||
| 2 os. |
zbaczasz |
zbaczacie |
|||
| 3 os. |
zbacza |
zbaczają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałem +(e)m zbaczał |
zbaczałam +(e)m zbaczała |
zbaczałom +(e)m zbaczało |
zbaczaliśmy +(e)śmy zbaczali |
zbaczałyśmy +(e)śmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałeś +(e)ś zbaczał |
zbaczałaś +(e)ś zbaczała |
zbaczałoś +(e)ś zbaczało |
zbaczaliście +(e)ście zbaczali |
zbaczałyście +(e)ście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczał |
zbaczała |
zbaczało |
zbaczali |
zbaczały |
bezosobnik: zbaczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę zbaczał będę zbaczać |
będę zbaczała będę zbaczać |
będę zbaczało będę zbaczać |
będziemy zbaczali będziemy zbaczać |
będziemy zbaczały będziemy zbaczać |
| 2 os. |
będziesz zbaczał będziesz zbaczać |
będziesz zbaczała będziesz zbaczać |
będziesz zbaczało będziesz zbaczać |
będziecie zbaczali będziecie zbaczać |
będziecie zbaczały będziecie zbaczać |
| 3 os. |
będzie zbaczał będzie zbaczać |
będzie zbaczała będzie zbaczać |
będzie zbaczało będzie zbaczać |
będą zbaczali będą zbaczać |
będą zbaczały będą zbaczać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczajmy |
|
| 2 os. |
zbaczaj |
zbaczajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałbym bym zbaczał |
zbaczałabym bym zbaczała |
zbaczałobym bym zbaczało |
zbaczalibyśmy byśmy zbaczali |
zbaczałybyśmy byśmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałbyś byś zbaczał |
zbaczałabyś byś zbaczała |
zbaczałobyś byś zbaczało |
zbaczalibyście byście zbaczali |
zbaczałybyście byście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczałby by zbaczał |
zbaczałaby by zbaczała |
zbaczałoby by zbaczało |
zbaczaliby by zbaczali |
zbaczałyby by zbaczały |
bezosobnik: zbaczano by
bezokolicznik: zbaczać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zbaczając
gerundium: zbaczanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zbaczanie |
zbaczania |
| D. | zbaczania |
zbaczań |
| C. | zbaczaniu |
zbaczaniom |
| B. | zbaczanie |
zbaczania |
| N. | zbaczaniem |
zbaczaniami |
| Ms. | zbaczaniu |
zbaczaniach |
| W. | zbaczanie |
zbaczania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zbaczający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczająca |
| D. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającej |
| C. | zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającej |
| B. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczającą |
| N. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającą |
| Ms. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczające |
| D. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
| C. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
| B. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczające |
| N. | zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
| Ms. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
odpowiednik aspektowy: zboczyć
Składnia
|
+ | zbaczać | + |
|
2. z tematu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- zbaczać z tematu
Cytaty
|
- Czy Jezus zabronił zabijać zwierzęta? Bo jeśli nie, to przecież nie robimy nic złego... Gladiator, zbaczając z tematu, wybąkał coś na odczepne, ale chłopak wyczuł, że zakłopotany sam nie wiedział, jak się do tego ustosunkować, więc nie wypytywał więcej i cierpliwie zniósł ruganie. źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009 |
|
|
Czy cesarz umie sobie przynajmniej zaparzyć kawę? Ale zbaczam z tematu, a śliczna Pani się niecierpliwi. źródło: NKJP: Błahostka, Gazeta Wyborcza , 1997-11-28 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczam |
zbaczamy |
|||
| 2 os. |
zbaczasz |
zbaczacie |
|||
| 3 os. |
zbacza |
zbaczają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałem +(e)m zbaczał |
zbaczałam +(e)m zbaczała |
zbaczałom +(e)m zbaczało |
zbaczaliśmy +(e)śmy zbaczali |
zbaczałyśmy +(e)śmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałeś +(e)ś zbaczał |
zbaczałaś +(e)ś zbaczała |
zbaczałoś +(e)ś zbaczało |
zbaczaliście +(e)ście zbaczali |
zbaczałyście +(e)ście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczał |
zbaczała |
zbaczało |
zbaczali |
zbaczały |
bezosobnik: zbaczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę zbaczał będę zbaczać |
będę zbaczała będę zbaczać |
będę zbaczało będę zbaczać |
będziemy zbaczali będziemy zbaczać |
będziemy zbaczały będziemy zbaczać |
| 2 os. |
będziesz zbaczał będziesz zbaczać |
będziesz zbaczała będziesz zbaczać |
będziesz zbaczało będziesz zbaczać |
będziecie zbaczali będziecie zbaczać |
będziecie zbaczały będziecie zbaczać |
| 3 os. |
będzie zbaczał będzie zbaczać |
będzie zbaczała będzie zbaczać |
będzie zbaczało będzie zbaczać |
będą zbaczali będą zbaczać |
będą zbaczały będą zbaczać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczajmy |
|
| 2 os. |
zbaczaj |
zbaczajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałbym bym zbaczał |
zbaczałabym bym zbaczała |
zbaczałobym bym zbaczało |
zbaczalibyśmy byśmy zbaczali |
zbaczałybyśmy byśmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałbyś byś zbaczał |
zbaczałabyś byś zbaczała |
zbaczałobyś byś zbaczało |
zbaczalibyście byście zbaczali |
zbaczałybyście byście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczałby by zbaczał |
zbaczałaby by zbaczała |
zbaczałoby by zbaczało |
zbaczaliby by zbaczali |
zbaczałyby by zbaczały |
bezosobnik: zbaczano by
bezokolicznik: zbaczać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zbaczając
gerundium: zbaczanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zbaczanie |
zbaczania |
| D. | zbaczania |
zbaczań |
| C. | zbaczaniu |
zbaczaniom |
| B. | zbaczanie |
zbaczania |
| N. | zbaczaniem |
zbaczaniami |
| Ms. | zbaczaniu |
zbaczaniach |
| W. | zbaczanie |
zbaczania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zbaczający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczająca |
| D. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającej |
| C. | zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającej |
| B. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczającą |
| N. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającą |
| Ms. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczające |
| D. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
| C. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
| B. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczające |
| N. | zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
| Ms. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
odpowiednik aspektowy: zboczyć
Składnia
| Rzosobowy | + | zbaczać | + |
z CZEGO
|
3. z drogi życiowej
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Połączenia
- zbaczać z właściwej drogi
Cytaty
|
Niekiedy, jesteśmy tego świadomi, ludzkość zbacza, wstępuje do sekt, których jest legion, bo nigdy nie brak fałszywych proroków. Czasem przeciwnie, chce się wyzwolić spod przewodnictwa, mamiona pozorem wolności. źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999 |
|
|
Wędrówki Szlakami Papieskimi wymagają opieki duszpasterza, gdyż chodzić, a trafniej byłoby powiedzieć – pielgrzymować po nich, należy w myśl zalecenia młodego księdza turysty Karola Wojtyły: „w górach chodź zawsze tak, aby nie gubić znaków”, czyli nie zbaczaj z życiowego szlaku wyznaczonego przez Dekalog „istniejący w sposób niezmienny i trwały jak góry”. źródło: NKJP: Urszula Własiuk: Wakacje na Papieskich Szlakach, Wychowawca, 2004-07 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczam |
zbaczamy |
|||
| 2 os. |
zbaczasz |
zbaczacie |
|||
| 3 os. |
zbacza |
zbaczają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałem +(e)m zbaczał |
zbaczałam +(e)m zbaczała |
zbaczałom +(e)m zbaczało |
zbaczaliśmy +(e)śmy zbaczali |
zbaczałyśmy +(e)śmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałeś +(e)ś zbaczał |
zbaczałaś +(e)ś zbaczała |
zbaczałoś +(e)ś zbaczało |
zbaczaliście +(e)ście zbaczali |
zbaczałyście +(e)ście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczał |
zbaczała |
zbaczało |
zbaczali |
zbaczały |
bezosobnik: zbaczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę zbaczał będę zbaczać |
będę zbaczała będę zbaczać |
będę zbaczało będę zbaczać |
będziemy zbaczali będziemy zbaczać |
będziemy zbaczały będziemy zbaczać |
| 2 os. |
będziesz zbaczał będziesz zbaczać |
będziesz zbaczała będziesz zbaczać |
będziesz zbaczało będziesz zbaczać |
będziecie zbaczali będziecie zbaczać |
będziecie zbaczały będziecie zbaczać |
| 3 os. |
będzie zbaczał będzie zbaczać |
będzie zbaczała będzie zbaczać |
będzie zbaczało będzie zbaczać |
będą zbaczali będą zbaczać |
będą zbaczały będą zbaczać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zbaczajmy |
|
| 2 os. |
zbaczaj |
zbaczajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zbaczałbym bym zbaczał |
zbaczałabym bym zbaczała |
zbaczałobym bym zbaczało |
zbaczalibyśmy byśmy zbaczali |
zbaczałybyśmy byśmy zbaczały |
| 2 os. |
zbaczałbyś byś zbaczał |
zbaczałabyś byś zbaczała |
zbaczałobyś byś zbaczało |
zbaczalibyście byście zbaczali |
zbaczałybyście byście zbaczały |
| 3 os. |
zbaczałby by zbaczał |
zbaczałaby by zbaczała |
zbaczałoby by zbaczało |
zbaczaliby by zbaczali |
zbaczałyby by zbaczały |
bezosobnik: zbaczano by
bezokolicznik: zbaczać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zbaczając
gerundium: zbaczanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zbaczanie |
zbaczania |
| D. | zbaczania |
zbaczań |
| C. | zbaczaniu |
zbaczaniom |
| B. | zbaczanie |
zbaczania |
| N. | zbaczaniem |
zbaczaniami |
| Ms. | zbaczaniu |
zbaczaniach |
| W. | zbaczanie |
zbaczania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zbaczający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczająca |
| D. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczającej |
| C. | zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającemu |
zbaczającej |
| B. | zbaczającego |
zbaczającego |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczającą |
| N. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającą |
| Ms. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zbaczający |
zbaczający |
zbaczające |
zbaczające |
| D. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
| C. | zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
zbaczającym |
| B. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczające |
| N. | zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
zbaczającymi |
| Ms. | zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
zbaczających |
odpowiednik aspektowy: zboczyć
Składnia
| Rzosobowy | + | zbaczać | + |
z CZEGO
|