UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zachwiać

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. chwiać

1. poruszyć

Definicja

spowodować, że ktoś lub coś przechyla się w różne strony, tracąc dotychczasową równowagę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zakolebać

Połączenia

zachwiać mocno

Cytaty

W końcu Kamil skończył i wbiegł z powrotem do nich, ruch powietrza zachwiał płomieniami zniczy.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

III runda - znakomita końcówka w wykonaniu ,,Tygrysa’’; lewy sierpowy zachwiał rywalem, któremu opadła głowa, a gong uratował go od następnego ciosu [...].

źródło: NKJP: LEM: ,,Tygrys’’ nadal niepokonany, Gazeta Poznańska, 2001-12-1

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zachwieję	zachwiejemy
2 os.	zachwiejesz	zachwiejecie
3 os.	zachwieje	zachwieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałem +(e)m zachwiał	zachwiałam +(e)m zachwiała	zachwiałom +(e)m zachwiało	zachwialiśmy zachwieliśmy +(e)śmy zachwiali +(e)śmy zachwieli	zachwiałyśmy +(e)śmy zachwiały
2 os.	zachwiałeś +(e)ś zachwiał	zachwiałaś +(e)ś zachwiała	zachwiałoś +(e)ś zachwiało	zachwialiście zachwieliście +(e)ście zachwiali +(e)ście zachwieli	zachwiałyście +(e)ście zachwiały
3 os.	zachwiał	zachwiała	zachwiało	zachwiali zachwieli	zachwiały

bezosobnik: zachwiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zachwiejmy
2 os.	zachwiej	zachwiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałbym bym zachwiał	zachwiałabym bym zachwiała	zachwiałobym bym zachwiało	zachwialibyśmy zachwielibyśmy byśmy zachwiali byśmy zachwieli	zachwiałybyśmy byśmy zachwiały
2 os.	zachwiałbyś byś zachwiał	zachwiałabyś byś zachwiała	zachwiałobyś byś zachwiało	zachwialibyście zachwielibyście byście zachwiali byście zachwieli	zachwiałybyście byście zachwiały
3 os.	zachwiałby by zachwiał	zachwiałaby by zachwiała	zachwiałoby by zachwiało	zachwialiby zachwieliby by zachwiali by zachwieli	zachwiałyby by zachwiały

bezosobnik: zachwiano by

bezokolicznik: zachwiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zachwiawszy

gerundium: zachwianie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zachwianie	zachwiania
D.	zachwiania	zachwiań
C.	zachwianiu	zachwianiom
B.	zachwianie	zachwiania
N.	zachwianiem	zachwianiami
Ms.	zachwianiu	zachwianiach
W.	zachwianie	zachwiania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zachwiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zachwiany	zachwiany	zachwiany	zachwiane	zachwiana
D.	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianej
C.	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianej
B.	zachwianego	zachwianego	zachwiany	zachwiane	zachwianą
N.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianą
Ms.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zachwiani	zachwiani	zachwiane	zachwiane
D.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych
C.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym
B.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwiane
N.	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi
Ms.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych

Składnia

zachwiać

KIM/CZYM

2. naruszyć porządek

Definicja

zburzyć dotychczasowy porządek lub stan równowagi w jakiejś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

zachwiany budżet, kurs złotego, płynność finansowa; zachwiana gospodarka; zachwiane finanse;
zachwianie porządku, proporcji, relacji, równowagi
zachwiać potęgą, rynkiem, stabilnością (finansową), strukturą, systemem
zachwiać równowagę (finansową, polityczną)
zachwiać mocno, poważnie

Cytaty

Jak już wspomnieliśmy, Stany Zjednoczone składały się z 11 stanów niewolniczych i 11 stanów wolnych od niewolnictwa. Przyjęcie nowych stanów do Unii mogło tę równowagę zachwiać.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Protest ośmiu osób na placu Czerwonym przeciw interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji nie zachwiał systemem, ale był sygnałem, że jeśli tam są ludzie, którzy się nie boją, to można się nie bać również tam, gdzie system uciska lżej.

źródło: NKJP: Grzegorz Sieczkowski: Historia z gestów złożona, Gazeta Wyborcza, 1998-10-16

Wojna z Japonią zachwiała carskim imperium. Rewolucyjny ferment 1905 r. sprzyjał także ożywieniu społeczności żydowskiej.

źródło: NKJP: Tomasz Wołek: Jak Żyd stawał się wrogiem, Polityka, 2008-05-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zachwieję	zachwiejemy
2 os.	zachwiejesz	zachwiejecie
3 os.	zachwieje	zachwieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałem +(e)m zachwiał	zachwiałam +(e)m zachwiała	zachwiałom +(e)m zachwiało	zachwialiśmy zachwieliśmy +(e)śmy zachwiali +(e)śmy zachwieli	zachwiałyśmy +(e)śmy zachwiały
2 os.	zachwiałeś +(e)ś zachwiał	zachwiałaś +(e)ś zachwiała	zachwiałoś +(e)ś zachwiało	zachwialiście zachwieliście +(e)ście zachwiali +(e)ście zachwieli	zachwiałyście +(e)ście zachwiały
3 os.	zachwiał	zachwiała	zachwiało	zachwiali zachwieli	zachwiały

bezosobnik: zachwiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zachwiejmy
2 os.	zachwiej	zachwiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałbym bym zachwiał	zachwiałabym bym zachwiała	zachwiałobym bym zachwiało	zachwialibyśmy zachwielibyśmy byśmy zachwiali byśmy zachwieli	zachwiałybyśmy byśmy zachwiały
2 os.	zachwiałbyś byś zachwiał	zachwiałabyś byś zachwiała	zachwiałobyś byś zachwiało	zachwialibyście zachwielibyście byście zachwiali byście zachwieli	zachwiałybyście byście zachwiały
3 os.	zachwiałby by zachwiał	zachwiałaby by zachwiała	zachwiałoby by zachwiało	zachwialiby zachwieliby by zachwiali by zachwieli	zachwiałyby by zachwiały

bezosobnik: zachwiano by

bezokolicznik: zachwiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zachwiawszy

gerundium: zachwianie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zachwianie	zachwiania
D.	zachwiania	zachwiań
C.	zachwianiu	zachwianiom
B.	zachwianie	zachwiania
N.	zachwianiem	zachwianiami
Ms.	zachwianiu	zachwianiach
W.	zachwianie	zachwiania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zachwiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zachwiany	zachwiany	zachwiany	zachwiane	zachwiana
D.	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianej
C.	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianej
B.	zachwianego	zachwianego	zachwiany	zachwiane	zachwianą
N.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianą
Ms.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zachwiani	zachwiani	zachwiane	zachwiane
D.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych
C.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym
B.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwiane
N.	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi
Ms.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych

Składnia

	+	zachwiać	+	CO
	+	zachwiać	+	CZYM

3. osłabić

Definicja

osłabić czyjąś pozycję lub czyjeś przekonania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

zachwiany autorytet; zachwiana pewność siebie
zachwiać czyimś przekonaniem, zaufaniem, czyjąś wiarą
zachwiać wiarę w coś

Cytaty

Miałem absolutną pewność, że nie muszę nic robić - żadnego gestu, żadnego telefonu, żadnego pomagania losowi -ona sama lada chwila tanecznym krokiem wyjdzie mi naprzeciw. Nie wyszła. Nie zachwiało to mojej intuicji i wzmogło pewność jej upadku.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Moje pierwsze samobójstwo i dziewięć innych opowieści, 2006

Tak więc nie usiłowała negować mego zaangażowania w ZMP, tak jak wcześniej nie próbowała zachwiać moją wiarą religijną. Ale moja nowa wiara była agresywna, wymagałem więc od matki zaangażowania.

źródło: NKJP: Andrzej Krzywicki: Diabelski młyn, 2005

Romantyzm jako pierwszy zachwiał wiarę w możliwość wytłumaczenia świata, na miejscu porządku pozostawił chaos.

źródło: NKJP: Tomasz Plata: Cały nakład „American Psycho” rozszedł się..., Gazeta Wyborcza, 1995-05-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zachwieję	zachwiejemy
2 os.	zachwiejesz	zachwiejecie
3 os.	zachwieje	zachwieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałem +(e)m zachwiał	zachwiałam +(e)m zachwiała	zachwiałom +(e)m zachwiało	zachwialiśmy zachwieliśmy +(e)śmy zachwiali +(e)śmy zachwieli	zachwiałyśmy +(e)śmy zachwiały
2 os.	zachwiałeś +(e)ś zachwiał	zachwiałaś +(e)ś zachwiała	zachwiałoś +(e)ś zachwiało	zachwialiście zachwieliście +(e)ście zachwiali +(e)ście zachwieli	zachwiałyście +(e)ście zachwiały
3 os.	zachwiał	zachwiała	zachwiało	zachwiali zachwieli	zachwiały

bezosobnik: zachwiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zachwiejmy
2 os.	zachwiej	zachwiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zachwiałbym bym zachwiał	zachwiałabym bym zachwiała	zachwiałobym bym zachwiało	zachwialibyśmy zachwielibyśmy byśmy zachwiali byśmy zachwieli	zachwiałybyśmy byśmy zachwiały
2 os.	zachwiałbyś byś zachwiał	zachwiałabyś byś zachwiała	zachwiałobyś byś zachwiało	zachwialibyście zachwielibyście byście zachwiali byście zachwieli	zachwiałybyście byście zachwiały
3 os.	zachwiałby by zachwiał	zachwiałaby by zachwiała	zachwiałoby by zachwiało	zachwialiby zachwieliby by zachwiali by zachwieli	zachwiałyby by zachwiały

bezosobnik: zachwiano by

bezokolicznik: zachwiać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zachwiawszy

gerundium: zachwianie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zachwianie	zachwiania
D.	zachwiania	zachwiań
C.	zachwianiu	zachwianiom
B.	zachwianie	zachwiania
N.	zachwianiem	zachwianiami
Ms.	zachwianiu	zachwianiach
W.	zachwianie	zachwiania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zachwiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zachwiany	zachwiany	zachwiany	zachwiane	zachwiana
D.	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianego	zachwianej
C.	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianemu	zachwianej
B.	zachwianego	zachwianego	zachwiany	zachwiane	zachwianą
N.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianą
Ms.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zachwiani	zachwiani	zachwiane	zachwiane
D.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych
C.	zachwianym	zachwianym	zachwianym	zachwianym
B.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwiane
N.	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi	zachwianymi
Ms.	zachwianych	zachwianych	zachwianych	zachwianych

Składnia

	+	zachwiać	+	CZYM
	+	zachwiać	+	CO

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2014