UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

drgnąć

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. drgać

1. wykonać nagły ruch

Definicja

wykonać nagły ruch przerywający stan bezruchu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

kąciki ust, policzki, powieki, ramiona, usta drgnęły
drgnąć ukradkiem, niespostrzeżenie

Cytaty

Ale Durczok szybko przerzucił koniec sznurka przez wybrany konar sosny, gwałtownie pociągnął do góry i przykręcił sznurek do sęczka przy ziemi. Cień wątłego chłopca wzniósł się trochę nad ziemią, zdławiony głos umilkł nagle, nogi drgnęły parę razy - i potem wszystko zawisło w bezwładnym i chłodnym milczeniu. Durczok jeszcze pociągnął mocno chłopca za kolana, a widząc, że się nie rusza, zawrócił na miejscu i równym krokiem począł iść z powrotem w stronę Lutyni.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania Młyn nad Lutnią, 2006

W jego twarzy nie drgnął żaden mięsień, jakby nie docierały do niego jej słowa.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drgnę	drgniemy
2 os.	drgniesz	drgniecie
3 os.	drgnie	drgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłem +(e)m drgnął	drgnęłam +(e)m drgnęła	drgnęłom +(e)m drgnęło	drgnęliśmy +(e)śmy drgnęli	drgnęłyśmy +(e)śmy drgnęły
2 os.	drgnąłeś +(e)ś drgnął	drgnęłaś +(e)ś drgnęła	drgnęłoś +(e)ś drgnęło	drgnęliście +(e)ście drgnęli	drgnęłyście +(e)ście drgnęły
3 os.	drgnął	drgnęła	drgnęło	drgnęli	drgnęły

bezosobnik: drgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drgnijmy
2 os.	drgnij	drgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłbym bym drgnął	drgnęłabym bym drgnęła	drgnęłobym bym drgnęło	drgnęlibyśmy byśmy drgnęli	drgnęłybyśmy byśmy drgnęły
2 os.	drgnąłbyś byś drgnął	drgnęłabyś byś drgnęła	drgnęłobyś byś drgnęło	drgnęlibyście byście drgnęli	drgnęłybyście byście drgnęły
3 os.	drgnąłby by drgnął	drgnęłaby by drgnęła	drgnęłoby by drgnęło	drgnęliby by drgnęli	drgnęłyby by drgnęły

bezosobnik: drgnięto by

bezokolicznik: drgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: drgnąwszy

gerundium: drgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drgnięcie	drgnięcia
D.	drgnięcia	drgnięć
C.	drgnięciu	drgnięciom
B.	drgnięcie	drgnięcia
N.	drgnięciem	drgnięciami
Ms.	drgnięciu	drgnięciach
W.	drgnięcie	drgnięcia

odpowiednik aspektowy: drgać

2. poruszyć się

Definicja

poruszyć się i ożywić, wychodząc ze stanu bezruchu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

tłum drgnął
nawet nie drgnąć

Cytaty

Raptem Jagoda drgnęła, jakby ktoś ją ukłuł szpilką.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

- W każdym razie dziękuję za zaproszenie - przesunął się ze mną do przodu, bo właśnie kolejka drgnęła i można było zrobić trzy kroki naprzód.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

Gdyby z brzegu łowił, poszedłbym, przynajmniej zapytał, biorą czy nie biorą. Popatrzył, czy mu spławik kiedyś drgnie.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drgnę	drgniemy
2 os.	drgniesz	drgniecie
3 os.	drgnie	drgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłem +(e)m drgnął	drgnęłam +(e)m drgnęła	drgnęłom +(e)m drgnęło	drgnęliśmy +(e)śmy drgnęli	drgnęłyśmy +(e)śmy drgnęły
2 os.	drgnąłeś +(e)ś drgnął	drgnęłaś +(e)ś drgnęła	drgnęłoś +(e)ś drgnęło	drgnęliście +(e)ście drgnęli	drgnęłyście +(e)ście drgnęły
3 os.	drgnął	drgnęła	drgnęło	drgnęli	drgnęły

bezosobnik: drgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drgnijmy
2 os.	drgnij	drgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłbym bym drgnął	drgnęłabym bym drgnęła	drgnęłobym bym drgnęło	drgnęlibyśmy byśmy drgnęli	drgnęłybyśmy byśmy drgnęły
2 os.	drgnąłbyś byś drgnął	drgnęłabyś byś drgnęła	drgnęłobyś byś drgnęło	drgnęlibyście byście drgnęli	drgnęłybyście byście drgnęły
3 os.	drgnąłby by drgnął	drgnęłaby by drgnęła	drgnęłoby by drgnęło	drgnęliby by drgnęli	drgnęłyby by drgnęły

bezosobnik: drgnięto by

bezokolicznik: drgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: drgnąwszy

gerundium: drgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drgnięcie	drgnięcia
D.	drgnięcia	drgnięć
C.	drgnięciu	drgnięciom
B.	drgnięcie	drgnięcia
N.	drgnięciem	drgnięciami
Ms.	drgnięciu	drgnięciach
W.	drgnięcie	drgnięcia

3. zabrzmieć

Definicja

zabrzmieć tak, że słyszy się przerwę między dźwiękami i zmianę donośności głosu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

- Ja wiem... Jegor umarł... - Tak, synku, Jegor umarł - odrzekł ojciec. Głos mu drgnął.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

- My się przenosimy z Dolnych Młynów - powiedziała i głos jej drgnął dziwnie.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drgnę	drgniemy
2 os.	drgniesz	drgniecie
3 os.	drgnie	drgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłem +(e)m drgnął	drgnęłam +(e)m drgnęła	drgnęłom +(e)m drgnęło	drgnęliśmy +(e)śmy drgnęli	drgnęłyśmy +(e)śmy drgnęły
2 os.	drgnąłeś +(e)ś drgnął	drgnęłaś +(e)ś drgnęła	drgnęłoś +(e)ś drgnęło	drgnęliście +(e)ście drgnęli	drgnęłyście +(e)ście drgnęły
3 os.	drgnął	drgnęła	drgnęło	drgnęli	drgnęły

bezosobnik: drgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drgnijmy
2 os.	drgnij	drgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłbym bym drgnął	drgnęłabym bym drgnęła	drgnęłobym bym drgnęło	drgnęlibyśmy byśmy drgnęli	drgnęłybyśmy byśmy drgnęły
2 os.	drgnąłbyś byś drgnął	drgnęłabyś byś drgnęła	drgnęłobyś byś drgnęło	drgnęlibyście byście drgnęli	drgnęłybyście byście drgnęły
3 os.	drgnąłby by drgnął	drgnęłaby by drgnęła	drgnęłoby by drgnęło	drgnęliby by drgnęli	drgnęłyby by drgnęły

bezosobnik: drgnięto by

bezokolicznik: drgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: drgnąwszy

gerundium: drgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drgnięcie	drgnięcia
D.	drgnięcia	drgnięć
C.	drgnięciu	drgnięciom
B.	drgnięcie	drgnięcia
N.	drgnięciem	drgnięciami
Ms.	drgnięciu	drgnięciach
W.	drgnięcie	drgnięcia

odpowiednik aspektowy: drgać

Składnia

Rz_nieżywotny

drgnąć

4. zamigotać

Definicja

zaświecić tak, że widzi się zmianę natężenia światła i jego ruch

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

światła drgnęły

Cytaty

Drgnęły światła latarek, wydobywając z ciemności stojącą u szczytu schodów sylwetkę.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drgnę	drgniemy
2 os.	drgniesz	drgniecie
3 os.	drgnie	drgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłem +(e)m drgnął	drgnęłam +(e)m drgnęła	drgnęłom +(e)m drgnęło	drgnęliśmy +(e)śmy drgnęli	drgnęłyśmy +(e)śmy drgnęły
2 os.	drgnąłeś +(e)ś drgnął	drgnęłaś +(e)ś drgnęła	drgnęłoś +(e)ś drgnęło	drgnęliście +(e)ście drgnęli	drgnęłyście +(e)ście drgnęły
3 os.	drgnął	drgnęła	drgnęło	drgnęli	drgnęły

bezosobnik: drgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drgnijmy
2 os.	drgnij	drgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłbym bym drgnął	drgnęłabym bym drgnęła	drgnęłobym bym drgnęło	drgnęlibyśmy byśmy drgnęli	drgnęłybyśmy byśmy drgnęły
2 os.	drgnąłbyś byś drgnął	drgnęłabyś byś drgnęła	drgnęłobyś byś drgnęło	drgnęlibyście byście drgnęli	drgnęłybyście byście drgnęły
3 os.	drgnąłby by drgnął	drgnęłaby by drgnęła	drgnęłoby by drgnęło	drgnęliby by drgnęli	drgnęłyby by drgnęły

bezosobnik: drgnięto by

bezokolicznik: drgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: drgnąwszy

gerundium: drgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drgnięcie	drgnięcia
D.	drgnięcia	drgnięć
C.	drgnięciu	drgnięciom
B.	drgnięcie	drgnięcia
N.	drgnięciem	drgnięciami
Ms.	drgnięciu	drgnięciach
W.	drgnięcie	drgnięcia

odpowiednik aspektowy: drgać

Składnia

Rz_nieżywotny

drgnąć

5. o rynku

Definicja

po okresie zastoju zacząć się nieznacznie zmieniać na lepsze

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

dolar, fundusz, rynek, wynik drgnął; gospodarka, inflacja, koniunktura, robota drgnęła; ceny, indeksy; sprawy (zabytków) drgnęły...
coś drgnęło na rynku, w gospodarce
lekko drgnąć

Cytaty

Poważny biznes wstydził się „darmochy”. Brakowało również pełnej infrastruktury gwarantującej na przykład serwis systemu po zainstalowaniu oprogramowania. Jak grzyby po deszczu zaczęły jednak pojawiać się firmy oferujące wszystkie niezbędne usługi. W końcu rynek drgnął. Zaczynając od zera w 1995 roku, w 1997 roku Linux opanował już blisko 7 procent serwerów (dużych komputerów zarządzających sieciami informatycznymi) [...].

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia: rzecz o władzy i wolności, 2002

Aż wreszcie coś drgnęło w gospodarce, ludzie zaczęli kombinować na większą skalę [...].

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2001

Gdyby tylko coś drgnęło na rynku pracy, to i nasze usługi cieszyłyby się większym powodzeniem.

źródło: NKJP: Żeby swatać, trzeba być wielkim, Dziennik Łódzki, 2003-06-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drgnę	drgniemy
2 os.	drgniesz	drgniecie
3 os.	drgnie	drgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłem +(e)m drgnął	drgnęłam +(e)m drgnęła	drgnęłom +(e)m drgnęło	drgnęliśmy +(e)śmy drgnęli	drgnęłyśmy +(e)śmy drgnęły
2 os.	drgnąłeś +(e)ś drgnął	drgnęłaś +(e)ś drgnęła	drgnęłoś +(e)ś drgnęło	drgnęliście +(e)ście drgnęli	drgnęłyście +(e)ście drgnęły
3 os.	drgnął	drgnęła	drgnęło	drgnęli	drgnęły

bezosobnik: drgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drgnijmy
2 os.	drgnij	drgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drgnąłbym bym drgnął	drgnęłabym bym drgnęła	drgnęłobym bym drgnęło	drgnęlibyśmy byśmy drgnęli	drgnęłybyśmy byśmy drgnęły
2 os.	drgnąłbyś byś drgnął	drgnęłabyś byś drgnęła	drgnęłobyś byś drgnęło	drgnęlibyście byście drgnęli	drgnęłybyście byście drgnęły
3 os.	drgnąłby by drgnął	drgnęłaby by drgnęła	drgnęłoby by drgnęło	drgnęliby by drgnęli	drgnęłyby by drgnęły

bezosobnik: drgnięto by

bezokolicznik: drgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

drgnąwszy

gerundium: drgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drgnięcie	drgnięcia
D.	drgnięcia	drgnięć
C.	drgnięciu	drgnięciom
B.	drgnięcie	drgnięcia
N.	drgnięciem	drgnięciami
Ms.	drgnięciu	drgnięciach
W.	drgnięcie	drgnięcia

Inne uwagi

Zwykle 3 os. lp

Składnia

Rz_nieżywotny

drgnąć

Frazeologizmy

ktoś/coś ani drgnął/drgnęło
powieka nawet nie drgnęła komuś
powieka nie drgnęła komuś
serce zadrżało komuś
serce drgnęło komuś

Data ostatniej modyfikacji: 07.04.2015