UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

smycz

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Rzeczownik oznaczający pierwotnie ‘to, co się ciągnie, wlecze’, skąd następnie ‘to, za pomocą czego coś się ciągnie, wlecze’ od czasownika smykać < psł. dial. *smykati ‘wlec, ciągnąć, pociągać, ściągać’ (pokrewnego *smukati - por. smukły).

1. dla psa

Definicja

cienka i długa taśma przypinana do obroży zwierzęcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Połączenia

  • długa, krótka smycz
  • smycz i kaganiec, smycz i obroża
  • koniec smyczy
  • czworonóg, pies, piesek; wilczur; kot; spacer na smyczy
  • ciągnąć, szarpnąć smycz
  • spuścić/spuszczać; zerwać się ze smyczy
  • wziąć na smycz
  • uwiązać; prowadzić, wyprowadzać; biegać, chodzić na smyczy

Cytaty

Głównym problemem Huty jest spożywanie alkoholu w parkach i na placach zabaw oraz wyprowadzanie psów bez smyczy i kagańca.

źródło: NKJP: (KK): 1200 ofiar, Dziennik Polski, 2005-03-25

Niektórzy spacerują z kotem na smyczy. To oczywiście jest jakieś rozwiązanie, ale nie ma żadnego powodu, aby traktować kota jak psa.

źródło: NKJP: mah: K jak kot - pieszczoch, indywidualista, myśliwy, Trybuna Śląska, 2003-06-10

Wciąż trzymając psy na smyczach, pokrzykiwali do chłopaka, drwiąc okrutnie, jakby strach ofiary choć trochę oddać im mógł utraconą przyjemność.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. smycz
smycze
D. smyczy
smyczy
C. smyczy
smyczom
B. smycz
smycze
N. smyczą
smyczami
Ms. smyczy
smyczach
W. smyczy
smycze

2. na klucze

Definicja

zawieszana na szyi długa i wąska taśma zakończona zapięciem, do którego można przymocowywać różne przedmioty

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Połączenia

  • smycz na klucze

Cytaty

Pakiet startowy sieci Mobilking kosztuje 20 zł. Każdy zawiera smycz do telefonu, metalowe pudełko na papierosy, wodoodporną naklejkę, brelok do kluczy, plakat z kobietą i kartę SIM z 20 zł do wykorzystania na rozmowy i inne usługi mobilne.

źródło: NKJP: Marcin Maj: Nowy MVNO kusi przejrzystymi stawkami, Dziennik Internautów, 2008-02-26

Pamiątki i wyroby oferowane przez sklepy Cepelii nie zmieniają się od lat. Swoich zwolenników stale mają łowickie laleczki, pasiaki i bieżniki. Znakiem czasu są natomiast zapalniczki czy smycze na klucze z nadrukiem „Polska”.

źródło: NKJP: (łs): W Cepelii święta cały rok, Dziennik Łódzki, 2005-12-24

Znajdziemy smycze promujące marki piwa, alkohole, samochody, biura podróży, a nawet słodycze.

źródło: NKJP: ML: Żnin: Żninianin zbiera smycze do kluczy. Chce pobić rekord, Gazeta Pomorska, 2010-03-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. smycz
smycze
D. smyczy
smyczy
C. smyczy
smyczom
B. smycz
smycze
N. smyczą
smyczami
Ms. smyczy
smyczach
W. smyczy
smycze

Frazeologizmy

ktoś trzyma na smyczy kogoś/coś
ktoś prowadzi na smyczy kogoś/coś
ktoś trzyma na krótkiej smyczy kogoś/coś
ktoś spuścił ze smyczy kogoś
ktoś trzyma na smyczy kogoś/coś
ktoś prowadzi na smyczy kogoś/coś
ktoś trzyma na krótkiej smyczy kogoś/coś
ktoś trzyma na smyczy kogoś/coś
ktoś prowadzi na smyczy kogoś/coś
ktoś trzyma na krótkiej smyczy kogoś/coś
ktoś zerwał się ze smyczy
Data ostatniej modyfikacji: 01.01.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj