UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wybitny

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Z przyrostkiem -ny od podstawy imiesłowu biernego wybit / wybity (< wybić 'ubić'); por. wybić się 'osiągnąć wyższą niż inni pozycję społeczną, prestiż' (Bor); zob. bić

1.a artysta

Definicja

znacznie wyróżniający się talentem, zdolnościami lub osiągnięciami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  znakomity
antonimy:  przeciętny

Połączenia

  • wybitny autorytet, badacz, intelektualista, myśliciel, naukowiec, uczony; umysł; fachowiec, specjalista, znawca; aktor, architekt, artysta, dziennikarz, ekonomista, filozof, historyk, humanista, krytyk, malarz, pianista, pisarz, poeta, polityk, publicysta, socjolog, sportowiec, twórca; wybitna specjalistka, znawczyni; osoba, osobistość, osobowość, postać

Cytaty

Pan na pewno u siebie w kraju był jednostką wybitną i o świetnej przeszłości, to po panu widać.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Nadana przez Krzyżaków nazwa Rastenborg [...] wywodziła się od dawnej pruskiej osady Rast (pal). W 1946, dla uczczenia pamięci Wojciecha Kętrzyńskiego (1838–1918), wybitnego historyka, wieloletniego dyrektora Ossolineum, który tu uczęszczał do gimnazjum, zmieniono ją na Kętrzyn.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1997

W moim felietonowym komentowaniu polskiej sytuacji jestem jedynie dłużnikiem wielu wybitnych umysłów: od antyku [...] po wiek XX.

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Po szkodzie? Przed szkodą? O Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996

[...] nawet najlepszy trening prowadzony przez wybitnego fachowca nie przyniesie zadowalających rezultatów, jeśli będzie jednorazowy.

źródło: NKJP: Przedsiębiorstwo XXI wieku, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-04-19

Właśnie rozgramiano opozycję i wszystkich wybitniejszych jej przedstawicieli skazywano na zesłanie.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
D. wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnej
C. wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnej
B. wybitnego
wybitnego
wybitny
wybitne
wybitną
N. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitną
Ms. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnej
W. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne
D. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
C. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
B. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitne
N. wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
Ms. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
W. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejsza
D. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszej
C. wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszej
B. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejszą
N. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszą
Ms. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitniejsi
wybitniejsi
wybitniejsze
wybitniejsze
D. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
C. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
B. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejsze
N. wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
Ms. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych

1.b film

Definicja

stworzony przez osobę znacznie wyróżniającą się talentem, zdolnościami lub osiągnięciami lub właściwy takiej osobie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  znakomity
antonimy:  przeciętny

Połączenia

  • wybitny film, spektakl; talent; wybitna powieść; inteligencja; twórczość; wybitne dzieło; wybitne osiągnięcia, prace, zasługi

Cytaty

Czego zatem zabrakło w obrazie Chotinienki? Przede wszystkim wybitnych ról. Choć na ekranie pojawia się plejada znakomitych rosyjskich aktorów [...] – brakuje w filmie wybitnych kreacji.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Statek szaleńców musi iść na dno, Esensja, 2008, nr 6

„Złoty notes” to sporych rozmiarów powieść psychologiczno-obyczajowa [...], która uważana jest powszechnie za najwybitniejsze dzieło noblistki.

źródło: NKJP: Do księgarni marsz: Sierpień 2009, Esensja, 2009-08-21

Oczywiście nie neguję ani jego wybitnych zdolności, ani wybitnych zasług, zwłaszcza w okresie kierowania podziemną PPR.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Dzięki swoim kontaktom osobistym z czołowymi przywódcami państw Ententy Paderewski mógł skutecznie wykorzystywać swą wybitną pozycję artystyczną dla działalności politycznej.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
D. wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnej
C. wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnej
B. wybitnego
wybitnego
wybitny
wybitne
wybitną
N. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitną
Ms. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnej
W. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne
D. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
C. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
B. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitne
N. wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
Ms. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
W. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejsza
D. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszej
C. wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszej
B. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejszą
N. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszą
Ms. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitniejsi
wybitniejsi
wybitniejsze
wybitniejsze
D. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
C. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
B. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejsze
N. wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
Ms. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych

2. przewaga

Definicja

postrzegany jako duży lub bardzo intensywny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Przy wybitnym udziale szwedzkich slawistów założone zostało w 1926 r. Towarzystwo Szwedzko-Polskie, które znacznie przyczyniło się do popularyzacji spraw polskich w Szwecji.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1996

Od najniższego kambru do młodszego paleozoiku małże nie konkurowały istotnie z ramienionogami, ograniczając swoje występowanie do obszarów ilastego, niestabilnego dna, gdzie miały wybitną przewagę nad innymi grupami filtratorów, polegającą na tym, że łatwo mogły się wydobyć spod przysypującego osadu.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003

Na Węgrzech, odkąd przyjęto zasadę, że nie partyjne kwalifikacje, lecz kwalifikacje fachowe decydują przy obsadzaniu stanowisk w przemyśle — nastąpiła wybitna poprawa.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

W tym momencie dr Sigismund Kraft-Durchfreud, którego zachowanie się już od chwil paru zdradzało wybitny niepokój, odchrząknął.

źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1969

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
D. wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnej
C. wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnej
B. wybitnego
wybitnego
wybitny
wybitne
wybitną
N. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitną
Ms. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnej
W. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne
D. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
C. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
B. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitne
N. wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
Ms. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
W. wybitni
wybitni
wybitne
wybitne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejsza
D. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszej
C. wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszej
B. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejszą
N. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszą
Ms. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitniejsi
wybitniejsi
wybitniejsze
wybitniejsze
D. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
C. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
B. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejsze
N. wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
Ms. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych

3. szczyt górski

Definicja

geogr. 
wyróżniający się wysokością na tle najbliższego otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

  • wybitny szczyt, wierzchołek; wybitna przełęcz

Cytaty

Pisać o widoku? Po co kłamać. Nie pragnienie widoku, lecz żądza czynu gnała nas tutaj. Przyznajmy jednak - czy tylko na wyniosłych, wybitnych szczytach można przeżywać wielkie chwile upojenia pięknem gór?

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Szczyt położony w całości na terytorium Polski - najwyższy: Kozi Wierch (2291 m n.p.m.). Ten mało wybitny wierzchołek jest daleko poza pierwszą trzydziestką najwyższych szczytów tatrzańskich.

źródło: NKJP: Podhalańska Księga Osobliwości, Dziennik Polski, 2001-12-31

Stąd rozpoczyna się właściwe podejście na Kościelec. Szlak na ten wybitny szczyt trawersuje jego nachylonym pod kątem 30° północnym stokiem.

źródło: NKJP: Internet

Bobrowiecka Przełęcz [...] – znajdująca się na wysokości 1356 ;m n.p.m. wybitna przełęcz w Tatrach Zachodnich pomiędzy Grzesiem (1653 ;m) po południowej stronie przełęczy i Bobrowcem (1663 ;m) .

źródło: Internet: Wikipedia.pl

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
D. wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnego
wybitnej
C. wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnemu
wybitnej
B. wybitnego
wybitnego
wybitny
wybitne
wybitną
N. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitną
Ms. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnej
W. wybitny
wybitny
wybitny
wybitne
wybitna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitne
wybitne
D. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
C. wybitnym
wybitnym
wybitnym
wybitnym
B. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitne
N. wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
wybitnymi
Ms. wybitnych
wybitnych
wybitnych
wybitnych
W. wybitne
wybitne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejsza
D. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszej
C. wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszemu
wybitniejszej
B. wybitniejszego
wybitniejszego
wybitniejszy
wybitniejsze
wybitniejszą
N. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszą
Ms. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wybitniejsze
wybitniejsze
D. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
C. wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
wybitniejszym
B. wybitniejsze
N. wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
wybitniejszymi
Ms. wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
wybitniejszych
Data ostatniej modyfikacji: 06.09.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj