UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozumny

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozumny
rozumny
rozumny
rozumne
rozumna
D. rozumnego
rozumnego
rozumnego
rozumnego
rozumnej
C. rozumnemu
rozumnemu
rozumnemu
rozumnemu
rozumnej
B. rozumnego
rozumnego
rozumny
rozumne
rozumną
N. rozumnym
rozumnym
rozumnym
rozumnym
rozumną
Ms. rozumnym
rozumnym
rozumnym
rozumnym
rozumnej
W. rozumny
rozumny
rozumny
rozumne
rozumna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozumni
rozumni
rozumne
rozumne
D. rozumnych
rozumnych
rozumnych
rozumnych
C. rozumnym
rozumnym
rozumnym
rozumnym
B. rozumnych
rozumnych
rozumnych
rozumne
N. rozumnymi
rozumnymi
rozumnymi
rozumnymi
Ms. rozumnych
rozumnych
rozumnych
rozumnych
W. rozumni
rozumni
rozumne
rozumne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozumniejszy
rozumniejszy
rozumniejszy
rozumniejsze
rozumniejsza
D. rozumniejszego
rozumniejszego
rozumniejszego
rozumniejszego
rozumniejszej
C. rozumniejszemu
rozumniejszemu
rozumniejszemu
rozumniejszemu
rozumniejszej
B. rozumniejszego
rozumniejszego
rozumniejszy
rozumniejsze
rozumniejszą
N. rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszą
Ms. rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozumniejsi
rozumniejsi
rozumniejsze
rozumniejsze
D. rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejszych
C. rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
rozumniejszym
B. rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejsze
N. rozumniejszymi
rozumniejszymi
rozumniejszymi
rozumniejszymi
Ms. rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejszych
rozumniejszych

Pochodzenie

Zob. rozum

1.a człowiek

Definicja

kierujący się rozumem, wiedzą i doświadczeniem i działający rozsądnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozsądny, roztropny, rozważny
antonimy:  bezrozumny

Połączenia

  • rozumny człowiek, polityk; rozumna istota, kobieta
  • bardzo, mało rozumny

Cytaty

Żaden rozumny przełożony nie zrezygnuje z fachowych i doświadczonych pracowników.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 32. posiedzenia Senatu RP w dniu 15 stycznia 2003 r.

Poznałem Tadeusza Żenczykowskiego [...]. Był jednym z najrozumniejszych rozmówców: bystrym, obiektywnym, życzliwym i kompetentnym.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1997-04-02

Rozumni wyborcy powinni wybierać odważnych ludzi.

źródło: NKJP: Usługi polityczne, Dziennik Polski, 1999-10-08

1.b pomysł

Definicja

pozwalający wnioskować o czyimś rozsądku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozsądny, roztropny, rozważny
antonimy:  bezrozumny

Połączenia

  • rozumny krok; rozumna decyzja, działalność, odpowiedź; gospodarka, polityka; rozumne planowanie; spojrzenie; rozumne reformy, rządy; oczy
  • bardzo, mało, niezmiernie rozumny

Cytaty

Histeria może zablokować rozumną debatę i demokratyczne procedury, wyzwala agresję, nasila poczucie chaosu.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1993-09-11

Nasi eurosceptycy nie wskazują rozumnej alternatywy dla akcesji do Unii Europejskiej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.12.2001

Właśnie instancje partyjne mogą i powinny upowszechniać najlepsze, najrozumniejsze doświadczenia w tej dziedzinie.

źródło: KJ PWN: Nowe drogi, nr 5, 1959

Data ostatniej modyfikacji: 05.07.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj