Chronologizacja
1. długości
Definicja
Noty o użyciu
Używane także w odniesieniu do ilości czegoś, czego długość jest równa jeden metr.
Pochodzenie
fr. mètre
z łac. metrum 'rytm poetycki, miara wierszowa; naczynie używane do mierzenia, miara'
Pierwotnym źródłem jest gr. métron 'miara'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Połączenia
- ostatnie metry; metr kwadratowy, sześcienny
- pół, półtora metra; kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset, parę, paręset metrów; pięćdziesiąt, sto, dwieście, trzysta metrów
- wysoki na metr
- długość, głębokość, odcinek, odległość, powierzchnia, promień, szerokość, średnica, wysokość iluś metrów
- ileś metrów nad ziemią; od miejsca; od domu, od dworca; od granicy; od brzegu, od morza
- ileś metrów kabla, taśmy; chodnika, drogi, jezdni; półek, ściany; żagla; przewyższenia
- pokonać/pokonywać, przebiec, przebyć, przejechać, przejść, przelecieć ileś metrów
- spaść, strzelić z iluś metrów
Cytaty
|
Śmietnik jest na zapleczu domu, w którym po raz ostatni widziano Michała. Sto metrów dalej mieści się komisariat policji, która poszukiwała chłopca. źródło: NKJP: Dlaczego 15-latek zabił kolegę?, Gazeta Wyborcza, 1997-12-05 |
|
|
Nie ma tygodnia, aby w gminie Morzeszczyn nie skradziono kilkuset metrów linii telefonicznych. źródło: NKJP: Krystyna Paszkowska: Telefony znowu głuche, Dziennik Bałtycki, 2005-10-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | metr |
metry |
|
| D. | metra |
metrów |
|
| C. | metrowi |
metrom |
|
| B. | metr |
metry |
|
| N. | metrem |
metrami |
|
| Ms. | metrze |
metrach |
|
| W. | metrze |
metry |
Skróty
2. wagi
Definicja
Noty o użyciu
Używane także w odniesieniu do ilości substancji, której masa wynosi 1 metr.
Pochodzenie
fr. mètre
z łac. metrum 'rytm poetycki, miara wierszowa; naczynie używane do mierzenia, miara'
Pierwotnym źródłem jest gr. métron 'miara'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kwintal |
Cytaty
|
- Kupić metr kawy... - warszawską miarą przypomniał Jagiełło swoje zasługi. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977 |
|
|
Teściowa w polu u chłopa musiała pracować, żeby metr ziemniaków do domu przynieść. źródło: NKJP: Dorota Sajnug; Artur Morka: Chora zdrowa stopa, Gazeta Wyborcza, 1993-11-30 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | metr |
metry |
|
| D. | metra |
metrów |
|
| C. | metrowi |
metrom |
|
| B. | metr |
metry |
|
| N. | metrem |
metrami |
|
| Ms. | metrze |
metrach |
|
| W. | metrze |
metry |
Składnia
|
+ | metr | + |
CZEGO
|
Skróty
3. miarka
Definicja
Pochodzenie
fr. mètre
z łac. metrum 'rytm poetycki, miara wierszowa; naczynie używane do mierzenia, miara'
Pierwotnym źródłem jest gr. métron 'miara'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | centymetrówka, metrówka, metrum | |
| hiperonimy: | miarka |
Cytaty
|
Wziąłem metr, kawałek ołówka, kartkę, bo chciałem niektóre groby poobmierzać, żeby zobaczyć, co by mi najlepiej się nadało. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 1984 |
|
|
A pan Tadek kręci głową i mówi: – I tak teraz macie lepiej, że nie trzeba wjeżdżać do garażu tak równo, bo wcześniej to chodził i mierzył metrem, nie ma pięciu centymetrów, to nie zdałeś, no, ale z kolei jak ja zdawałem, to było łatwiej... mała miejscowość, to ludzie się znali [...] źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | metr |
metry |
|
| D. | metra |
metrów |
|
| C. | metrowi |
metrom |
|
| B. | metr |
metry |
|
| N. | metrem |
metrami |
|
| Ms. | metrze |
metrach |
|
| W. | metrze |
metry |
4. w muzyce
Definicja
Pochodzenie
łac. metrum
z gr. métron 'miara'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | metrum |
Cytaty
|
Muzycy muszą wiedzieć, jak ustalić metr utworu, jeśli mają zamiar wykonać go prawidłowo. źródło: Internet: cjaonline.com |
|
|
Muzycy określają metr piosenki w kilka sposobów. źródło: Internet: haces.typepad.com |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | metr |
metry |
|
| D. | metra |
metrów |
|
| C. | metrowi |
metrom |
|
| B. | metr |
metry |
|
| N. | metrem |
metrami |
|
| Ms. | metrze |
metrach |
|
| W. | metrze |
metry |
Składnia
|
|
+ | metr | + |
(CZEGO)
|
5. nauczyciel
Definicja
Pochodzenie
fr. maître
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata pozaszkolne formy nauczania
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | nauczyciel |
Cytaty
|
Marie-Catherine Guérinau, której ojciec nie żył od lat, a matka była zamężna z pewnym „człowiekiem interesów” - straciła dziewictwo w wieku 15 lat z metrem tańca, który miał uczyć ją elegancji i dobrych manier [...]. źródło: NKJP: Marek Karpiński: Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji, 2010 |
|
|
Istniała też jakaś wspólnota europejska tej garści uprzywilejowanej, wychowanej i kształconej przez francuskich emigrantów, angielskie guwernantki, niemieckich fechmistrzów, włoskich metrów tańca i śpiewu. źródło: NKJP: Barbara Szczepuła: Świadek wieku, Dzienink Bałycki, 2000-04-21 |
|
|
Metr, czyli nauczyciel angielskiego. Czy to nie ów rudowłosy Anglik, od którego S. uczył się języka podczas pierwszego pobytu w Paryżu? źródło: NKJP: Jan Zieliński: Szat Anioł, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | metr |
metrowie |
ndepr |
| metry |
depr | ||
| D. | metra |
metrów |
|
| C. | metrowi |
metrom |
|
| B. | metra |
metrów |
|
| N. | metrem |
metrami |
|
| Ms. | metrze |
metrach |
|
| W. | metrze |
metrowie |
ndepr |
| metry |
depr |
Składnia
|
|
+ | metr | + |
(CZEGO)
|