Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Pochodzenie
Przymiotnik od przedrostkowego czasownika zgrabić 'zgarnąć grabiami' (zob. grabić ). Pierwotne znaczenie 'dobrze, należycie zgrabiony (np. o sianie)' > 'odpowiednio przygotowany do objęcia dłońmi, dający się łatwo ująć w garści, zdatny' > 'foremny, kształtny'
1. sylwetka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- zgrabny nosek, tyłek, tyłeczek; pakunek; zgrabna blondynka, dziewczyna, kobieta; figura, sylwetka; pupa; zgrabne nogi; meble
- bardzo, niezbyt, wyjątkowo zgrabna
- zgrabna i seksowna; młoda i zgrabna, smukła i zgrabna, szczupła i zgrabna
Cytaty
Cicho wchodzi, witając się lekkim skinieniem głowy, młoda kobieta. Szczupła, zgrabna, w jasnej sukience. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003 |
|
Prymitywne, dziecinne zachowania kolegów drażniły ją, a koleżanki... Te zazdrościły nie tylko smukłych i zgrabnych nóg, ale chyba tego, że była silniejsza niż typowe dla wieku, ogłupione „popkulturą” nastolatki. źródło: NKJP: Kazimierz Kaz Ostaszewicz: Południowy wiatr Arizony, 2006 |
|
Z daleka wypatrzyła na wystawie zgrabne czółenka na francuskiej szpilce. Od dawna chciała kupić właśnie takie. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
D. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnej |
C. | zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnej |
B. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabną |
N. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabną |
Ms. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnej |
W. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
D. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
C. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
B. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabne |
N. | zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
Ms. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
W. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejsza |
D. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszej |
C. | zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszej |
B. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejszą |
N. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszą |
Ms. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabniejsi |
zgrabniejsi |
zgrabniejsze |
zgrabniejsze |
D. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
C. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
B. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejsze |
N. | zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
Ms. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
2.a tancerz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- zgrabny tancerz, zgrabna tancerka, zgrabne dziecko
Cytaty
- Na dyskotekę! - zapiszczała Kamka, zakręciła się, niczym zgrabna tancerka. źródło: NKJP: Radovan Brenkus, Nieskończenie błękitna zabawa, Akant, 2008-10 |
|
Tym sposobem wielkie, puste miejsce po Arniem zajęła zwiewna Summer Glau. I lukę tę wypełniła w sposób intrygujący. Nie stara się być zgrabna ani giętka, nie patrzy przez ramię, obracając głowę o sto osiemdziesiąt stopni. Przeciwnie: Cameron Philips jest niczym mały czołg. Chodzi ciężkim, sztywnym krokiem, ciska rosłymi chłopami po ścianach i nigdy nie mruga. źródło: NKJP: M. Fitzner, Terminator: Seryjny elektroniczny morderca, Esensja, 2009-07-02 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
D. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnej |
C. | zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnej |
B. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabną |
N. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabną |
Ms. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnej |
W. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
D. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
C. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
B. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabne |
N. | zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
Ms. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
W. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejsza |
D. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszej |
C. | zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszej |
B. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejszą |
N. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszą |
Ms. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabniejsi |
zgrabniejsi |
zgrabniejsze |
zgrabniejsze |
D. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
C. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
B. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejsze |
N. | zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
Ms. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
Składnia
Rz żywotny | + | zgrabny | + | |
szyk: neutralny |
2.b ruch
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- zgrabny chód, ruch, skok
- zgrabny i zwinny
Cytaty
Zanurzyła szmatę w wodzie, wyżęła i zgrabnym ruchem zarzuciła na szczotkę. Potem pokazała, co mamy robić. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005 |
|
Piękno rozwianej grzywy, cienkie pęciny, smukłą szyję, zgrabny chód, prędkość, siłę i wdzięk tych eleganckich zwierząt człowiek zauważył już w paleolicie. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Kopytem wybite, Polityka, 2008-05-24 |
|
Ma nadzwyczajny refleks, robi zgrabne uniki, bezbłędnie zmienia pozycję [...] źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002 |
|
Wykonała zgrabny dyg przed księciem i jego gośćmi, którzy przyglądali się jej z zaskoczeniem, jakby nagle ujrzeli postać z innego świata [...] źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
D. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnej |
C. | zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnej |
B. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabną |
N. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabną |
Ms. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnej |
W. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
D. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
C. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
B. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabne |
N. | zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
Ms. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
W. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejsza |
D. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszej |
C. | zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszej |
B. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejszą |
N. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszą |
Ms. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabniejsi |
zgrabniejsi |
zgrabniejsze |
zgrabniejsze |
D. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
C. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
B. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejsze |
N. | zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
Ms. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
Składnia
Rz nieżywotny | + | zgrabny | + | |
szyk: neutralny |
3. zdanie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- zgrabna wypowiedź; zgrabne sformułowanie, zdanie
Cytaty
Z francuskiej niewoli Józef słał listy do domu. Na niewielkich karteluszkach stawiał ostre, gotyckie litery, układał zgrabne zdania, nie brakło mu słów. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Najlepiej, gdyby się nie przytrafiło, Gazeta Wyborcza, 1998-03-06 |
|
Trzeba dać kropki, jeśli wycinasz ze środka fragment, lub jeśli cytowana część nie układa się w zgrabną wypowiedź [...], a cytowanie całej wypowiedzi nie wchodzi w rachubę z jakichś powodów. źródło: Internet |
|
Zaczął w głowie układać jakąś zgrabną historyjkę. Szkoda tylko, że nie wiedział, co na niego mają. Trzeba będzie grać idiotę i metodą zdartej płyty powtarzać, że nic nie wie. źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska; Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
D. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabnej |
C. | zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnemu |
zgrabnej |
B. | zgrabnego |
zgrabnego |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabną |
N. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabną |
Ms. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnej |
W. | zgrabny |
zgrabny |
zgrabny |
zgrabne |
zgrabna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
D. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
C. | zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
zgrabnym |
B. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabne |
N. | zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
zgrabnymi |
Ms. | zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
zgrabnych |
W. | zgrabni |
zgrabni |
zgrabne |
zgrabne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejsza |
D. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszej |
C. | zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszemu |
zgrabniejszej |
B. | zgrabniejszego |
zgrabniejszego |
zgrabniejszy |
zgrabniejsze |
zgrabniejszą |
N. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszą |
Ms. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zgrabniejsi |
zgrabniejsi |
zgrabniejsze |
zgrabniejsze |
D. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
C. | zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
zgrabniejszym |
B. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejsze |
N. | zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
zgrabniejszymi |
Ms. | zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
zgrabniejszych |
Składnia
Rz nieżywotny | + | zgrabny | + | |
szyk: neutralny |