UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wodzić

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *voditi 'prowadzić, wieść, kierować'

W genetycznym związku z psł. *vesti, *vedǫ; zob. wieść II

1. ludzi

Definicja

książk.

prowadzić w różne miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wodzić po drogach

Cytaty

Z wielką radością wodził współtowarzyszy górskich wędrówek po Gorcach i Pieninach.

źródło: NKJP: Jolanta Flach: Staichowa Perć, Tygodnik Podhalański, 1997

Słomianą kukłę z zawieszonymi na szyi trzydziestoma srebrnikami mieszkańcy z pomocą strażaków wodzili ulicami miasta wyganiając dźwiękami klekotek zło, jakie schowało się w domach.

źródło: NKJP: Łukasz Klimaniec: Folklor Zmartwychwstania - od Judosza do śmigusa-dyngusa, Dziennik Zachodni, 2010-04-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wodzę	wodzimy
2 os.	wodzisz	wodzicie
3 os.	wodzi	wodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłem +(e)m wodził	wodziłam +(e)m wodziła	wodziłom +(e)m wodziło	wodziliśmy +(e)śmy wodzili	wodziłyśmy +(e)śmy wodziły
2 os.	wodziłeś +(e)ś wodził	wodziłaś +(e)ś wodziła	wodziłoś +(e)ś wodziło	wodziliście +(e)ście wodzili	wodziłyście +(e)ście wodziły
3 os.	wodził	wodziła	wodziło	wodzili	wodziły

bezosobnik: wodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wodził będę wodzić	będę wodziła będę wodzić	będę wodziło będę wodzić	będziemy wodzili będziemy wodzić	będziemy wodziły będziemy wodzić
2 os.	będziesz wodził będziesz wodzić	będziesz wodziła będziesz wodzić	będziesz wodziło będziesz wodzić	będziecie wodzili będziecie wodzić	będziecie wodziły będziecie wodzić
3 os.	będzie wodził będzie wodzić	będzie wodziła będzie wodzić	będzie wodziło będzie wodzić	będą wodzili będą wodzić	będą wodziły będą wodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wódźmy kwestion. wodźmy
2 os.	wódź kwestion. wodź	wódźcie kwestion. wodźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłbym bym wodził	wodziłabym bym wodziła	wodziłobym bym wodziło	wodzilibyśmy byśmy wodzili	wodziłybyśmy byśmy wodziły
2 os.	wodziłbyś byś wodził	wodziłabyś byś wodziła	wodziłobyś byś wodziło	wodzilibyście byście wodzili	wodziłybyście byście wodziły
3 os.	wodziłby by wodził	wodziłaby by wodziła	wodziłoby by wodziło	wodziliby by wodzili	wodziłyby by wodziły

bezosobnik: wodzono by

bezokolicznik: wodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wodząc

gerundium: wodzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wodzenie	wodzenia
D.	wodzenia	wodzeń
C.	wodzeniu	wodzeniom
B.	wodzenie	wodzenia
N.	wodzeniem	wodzeniami
Ms.	wodzeniu	wodzeniach
W.	wodzenie	wodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wodzący	wodzący	wodzący	wodzące	wodząca
D.	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącej
C.	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącej
B.	wodzącego	wodzącego	wodzący	wodzące	wodzącą
N.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącą
Ms.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wodzący	wodzący	wodzące	wodzące
D.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących
C.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym
B.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzące
N.	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi
Ms.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wodzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wodzony	wodzony	wodzony	wodzone	wodzona
D.	wodzonego	wodzonego	wodzonego	wodzonego	wodzonej
C.	wodzonemu	wodzonemu	wodzonemu	wodzonemu	wodzonej
B.	wodzonego	wodzonego	wodzony	wodzone	wodzoną
N.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzoną
Ms.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wodzeni	wodzeni	wodzone	wodzone
D.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzonych
C.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym
B.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzone
N.	wodzonymi	wodzonymi	wodzonymi	wodzonymi
Ms.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzonych

Składnia

	+	wodzić	+	KOGO + po CZYM
	+	wodzić	+	KOGO + KTÓRĘDY

2. ręką

Definicja

przesuwać czymś po jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wodzić palcem, ręką
wodzić po stole, po szybie.

Cytaty

Patrzyła bez słowa, jak wodzi ręką po grzbietach książek, z których połowy nie czytała.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005

Ale Tomek Wilmowski jest o tyle inny od Harry’ego Pottera, że możemy podążyć jego śladami, nie tylko wodząc palcem po mapie, ale wsiąść w samolot, pociąg czy samochód i stanąć fizycznie nieomal w miejscu, w którym w dzieciństwie byliśmy myślami.

źródło: NKJP: Esensja, 2006-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wodzę	wodzimy
2 os.	wodzisz	wodzicie
3 os.	wodzi	wodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłem +(e)m wodził	wodziłam +(e)m wodziła	wodziłom +(e)m wodziło	wodziliśmy +(e)śmy wodzili	wodziłyśmy +(e)śmy wodziły
2 os.	wodziłeś +(e)ś wodził	wodziłaś +(e)ś wodziła	wodziłoś +(e)ś wodziło	wodziliście +(e)ście wodzili	wodziłyście +(e)ście wodziły
3 os.	wodził	wodziła	wodziło	wodzili	wodziły

bezosobnik: wodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wodził będę wodzić	będę wodziła będę wodzić	będę wodziło będę wodzić	będziemy wodzili będziemy wodzić	będziemy wodziły będziemy wodzić
2 os.	będziesz wodził będziesz wodzić	będziesz wodziła będziesz wodzić	będziesz wodziło będziesz wodzić	będziecie wodzili będziecie wodzić	będziecie wodziły będziecie wodzić
3 os.	będzie wodził będzie wodzić	będzie wodziła będzie wodzić	będzie wodziło będzie wodzić	będą wodzili będą wodzić	będą wodziły będą wodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wódźmy kwestion. wodźmy
2 os.	wódź kwestion. wodź	wódźcie kwestion. wodźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłbym bym wodził	wodziłabym bym wodziła	wodziłobym bym wodziło	wodzilibyśmy byśmy wodzili	wodziłybyśmy byśmy wodziły
2 os.	wodziłbyś byś wodził	wodziłabyś byś wodziła	wodziłobyś byś wodziło	wodzilibyście byście wodzili	wodziłybyście byście wodziły
3 os.	wodziłby by wodził	wodziłaby by wodziła	wodziłoby by wodziło	wodziliby by wodzili	wodziłyby by wodziły

bezosobnik: wodzono by

bezokolicznik: wodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wodząc

gerundium: wodzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wodzenie	wodzenia
D.	wodzenia	wodzeń
C.	wodzeniu	wodzeniom
B.	wodzenie	wodzenia
N.	wodzeniem	wodzeniami
Ms.	wodzeniu	wodzeniach
W.	wodzenie	wodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wodzący	wodzący	wodzący	wodzące	wodząca
D.	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącej
C.	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącej
B.	wodzącego	wodzącego	wodzący	wodzące	wodzącą
N.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącą
Ms.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wodzący	wodzący	wodzące	wodzące
D.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących
C.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym
B.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzące
N.	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi
Ms.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących

Składnia

wodzić

CZYM + po KIM/CZYM

3. pisklęta

Definicja

opiekować się świeżo wyklutymi pisklętami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Cytaty

Kaneyasu chodził przez chwilę jak kwoka wodząca kaczęta nad stawem i zaczął się już martwić o dziewczynę, ale widząc, jak wspaniale pływa, dał spokój.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

[...] na wolności to samiec wodzi młode pisklęta i pod jego pióra chowają się, gdy są zaniepokojone.

źródło: NKJP: Balbina będzie mamą, Gazeta Poznańska, 2006-10-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wodzę	wodzimy
2 os.	wodzisz	wodzicie
3 os.	wodzi	wodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłem +(e)m wodził	wodziłam +(e)m wodziła	wodziłom +(e)m wodziło	wodziliśmy +(e)śmy wodzili	wodziłyśmy +(e)śmy wodziły
2 os.	wodziłeś +(e)ś wodził	wodziłaś +(e)ś wodziła	wodziłoś +(e)ś wodziło	wodziliście +(e)ście wodzili	wodziłyście +(e)ście wodziły
3 os.	wodził	wodziła	wodziło	wodzili	wodziły

bezosobnik: wodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wodził będę wodzić	będę wodziła będę wodzić	będę wodziło będę wodzić	będziemy wodzili będziemy wodzić	będziemy wodziły będziemy wodzić
2 os.	będziesz wodził będziesz wodzić	będziesz wodziła będziesz wodzić	będziesz wodziło będziesz wodzić	będziecie wodzili będziecie wodzić	będziecie wodziły będziecie wodzić
3 os.	będzie wodził będzie wodzić	będzie wodziła będzie wodzić	będzie wodziło będzie wodzić	będą wodzili będą wodzić	będą wodziły będą wodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wódźmy kwestion. wodźmy
2 os.	wódź kwestion. wodź	wódźcie kwestion. wodźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wodziłbym bym wodził	wodziłabym bym wodziła	wodziłobym bym wodziło	wodzilibyśmy byśmy wodzili	wodziłybyśmy byśmy wodziły
2 os.	wodziłbyś byś wodził	wodziłabyś byś wodziła	wodziłobyś byś wodziło	wodzilibyście byście wodzili	wodziłybyście byście wodziły
3 os.	wodziłby by wodził	wodziłaby by wodziła	wodziłoby by wodziło	wodziliby by wodzili	wodziłyby by wodziły

bezosobnik: wodzono by

bezokolicznik: wodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wodząc

gerundium: wodzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wodzenie	wodzenia
D.	wodzenia	wodzeń
C.	wodzeniu	wodzeniom
B.	wodzenie	wodzenia
N.	wodzeniem	wodzeniami
Ms.	wodzeniu	wodzeniach
W.	wodzenie	wodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wodzący	wodzący	wodzący	wodzące	wodząca
D.	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącego	wodzącej
C.	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącemu	wodzącej
B.	wodzącego	wodzącego	wodzący	wodzące	wodzącą
N.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącą
Ms.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wodzący	wodzący	wodzące	wodzące
D.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących
C.	wodzącym	wodzącym	wodzącym	wodzącym
B.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzące
N.	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi	wodzącymi
Ms.	wodzących	wodzących	wodzących	wodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wodzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wodzony	wodzony	wodzony	wodzone	wodzona
D.	wodzonego	wodzonego	wodzonego	wodzonego	wodzonej
C.	wodzonemu	wodzonemu	wodzonemu	wodzonemu	wodzonej
B.	wodzonego	wodzonego	wodzony	wodzone	wodzoną
N.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzoną
Ms.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wodzeni	wodzeni	wodzone	wodzone
D.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzonych
C.	wodzonym	wodzonym	wodzonym	wodzonym
B.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzone
N.	wodzonymi	wodzonymi	wodzonymi	wodzonymi
Ms.	wodzonych	wodzonych	wodzonych	wodzonych

Składnia

wodzić

Frazeologizmy

ktoś wiedzie prym
ktoś wodzi prym
ktoś wodzi rej
ktoś wiedzie prym
ktoś wodzi prym
ktoś wodzi rej
ktoś wodzi wzrokiem po kimś/czymś
ktoś wodzi spojrzeniem po kimś/czymś
ktoś wodzi oczyma po kimś/czymś
ktoś wodzi wzrokiem za kimś/czymś
ktoś wodzi oczami za kimś/czymś
ktoś wodzi spojrzeniem za kimś/czymś
ktoś wodzi za nos kogoś
ktoś/coś wodzi na pokuszenie kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 08.05.2014