UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wtargnąć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. targać

1. siłą

Definicja

wejść gdzieś, stosując siłę i przemoc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

armia wtargnęła; wojsko wtargnęło
wtargnąć do domu, mieszkania, pokoju, willi; do jakiegoś kraju
wtargnąć na teren, jakieś ziemie
wtargnąć siłą, przemocą
wtargnąć brutalnie

Cytaty

W pierwszych dniach października 1935 roku wojska włoskie wtargnęły na teren cesarstwa. Abisyńczycy od początku byli bez szans. Włosi mieli samoloty, czołgi, działa; zresztą nie wahali się nawet przed używaniem gazów trujących, zakazanych przez międzynarodowe konwencje.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Podobno gdy banda Mansona wtargnęła do willi Polańskiego, zamordowała jego żonę Sharon Tate i jej gości w sposób charakterystyczny dla Beausoleila.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Porucznik Orson, chociaż nie na służbie, lecz jako bohater podwójnie zobowiązany do przestrzegania godności i czci oficera, wtargnął przemocą do zacnego domu naszego Mistrza

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 5, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wtargnę	wtargniemy
2 os.	wtargniesz	wtargniecie
3 os.	wtargnie	wtargną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wtargnąłem +(e)m wtargnął	wtargnęłam +(e)m wtargnęła	wtargnęłom +(e)m wtargnęło	wtargnęliśmy +(e)śmy wtargnęli	wtargnęłyśmy +(e)śmy wtargnęły
2 os.	wtargnąłeś +(e)ś wtargnął	wtargnęłaś +(e)ś wtargnęła	wtargnęłoś +(e)ś wtargnęło	wtargnęliście +(e)ście wtargnęli	wtargnęłyście +(e)ście wtargnęły
3 os.	wtargnął	wtargnęła	wtargnęło	wtargnęli	wtargnęły

bezosobnik: wtargnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wtargnijmy
2 os.	wtargnij	wtargnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wtargnąłbym bym wtargnął	wtargnęłabym bym wtargnęła	wtargnęłobym bym wtargnęło	wtargnęlibyśmy byśmy wtargnęli	wtargnęłybyśmy byśmy wtargnęły
2 os.	wtargnąłbyś byś wtargnął	wtargnęłabyś byś wtargnęła	wtargnęłobyś byś wtargnęło	wtargnęlibyście byście wtargnęli	wtargnęłybyście byście wtargnęły
3 os.	wtargnąłby by wtargnął	wtargnęłaby by wtargnęła	wtargnęłoby by wtargnęło	wtargnęliby by wtargnęli	wtargnęłyby by wtargnęły

bezosobnik: wtargnięto by

bezokolicznik: wtargnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wtargnąwszy

gerundium: wtargnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wtargnięcie	wtargnięcia
D.	wtargnięcia	wtargnięć
C.	wtargnięciu	wtargnięciom
B.	wtargnięcie	wtargnięcia
N.	wtargnięciem	wtargnięciami
Ms.	wtargnięciu	wtargnięciach
W.	wtargnięcie	wtargnięcia

odpowiedniki aspektowe: wtargiwać , wtargać

Składnia

Rz osobowy

wtargnąć

DOKĄD

2. niespodziewanie

Definicja

pojawić się gdzieś nagle, niespodziewanie i gwałtownie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wiatr; pieszy wtargnął; rzeka, woda wtargnęła; powietrze, światło wtargnęło gdzieś
wtargnąć do pokoju, do wnętrza
wtargnąć na jezdnię
wtargnąć przez okno, przez otwarte drzwi; wtargnąć w życie

Cytaty

	Wtargnęłaś w nasze życie gwałtowniej niż piorun w Ciemne Dni, wprowadzając w nie zamieszanie i chaos [...] źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996
	Brzyski opuścił szyby. Do wnętrza wtargnęło parne powietrze. Zaraz włączę klimę - przerwał milczenie. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Jeden z mizantropów podszedł do wielkich drzwi i otworzył je na oścież. Do wnętrza wtargnął podmuch wiatru, który zatrząsł płomieniami świec. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007
	Nietrzeźwy pieszy wtargnął na jezdnię przy czerwonym świetle. Kierowca ciężarowego iveco z naczepą zaczął gwałtownie hamować. źródło: NKJP: (or), (mig), Jazda w deszcz, Dziennik Łódzki, 2006-05-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wtargnę	wtargniemy
2 os.	wtargniesz	wtargniecie
3 os.	wtargnie	wtargną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wtargnąłem +(e)m wtargnął	wtargnęłam +(e)m wtargnęła	wtargnęłom +(e)m wtargnęło	wtargnęliśmy +(e)śmy wtargnęli	wtargnęłyśmy +(e)śmy wtargnęły
2 os.	wtargnąłeś +(e)ś wtargnął	wtargnęłaś +(e)ś wtargnęła	wtargnęłoś +(e)ś wtargnęło	wtargnęliście +(e)ście wtargnęli	wtargnęłyście +(e)ście wtargnęły
3 os.	wtargnął	wtargnęła	wtargnęło	wtargnęli	wtargnęły

bezosobnik: wtargnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wtargnijmy
2 os.	wtargnij	wtargnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wtargnąłbym bym wtargnął	wtargnęłabym bym wtargnęła	wtargnęłobym bym wtargnęło	wtargnęlibyśmy byśmy wtargnęli	wtargnęłybyśmy byśmy wtargnęły
2 os.	wtargnąłbyś byś wtargnął	wtargnęłabyś byś wtargnęła	wtargnęłobyś byś wtargnęło	wtargnęlibyście byście wtargnęli	wtargnęłybyście byście wtargnęły
3 os.	wtargnąłby by wtargnął	wtargnęłaby by wtargnęła	wtargnęłoby by wtargnęło	wtargnęliby by wtargnęli	wtargnęłyby by wtargnęły

bezosobnik: wtargnięto by

bezokolicznik: wtargnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wtargnąwszy

gerundium: wtargnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wtargnięcie	wtargnięcia
D.	wtargnięcia	wtargnięć
C.	wtargnięciu	wtargnięciom
B.	wtargnięcie	wtargnięcia
N.	wtargnięciem	wtargnięciami
Ms.	wtargnięciu	wtargnięciach
W.	wtargnięcie	wtargnięcia

odpowiednik aspektowy: wtargiwać

Składnia

wtargnąć

DOKĄD

Data ostatniej modyfikacji: 28.08.2013