UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyobrazić sobie

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem wy- od rzeczownika obraz
'postać, kształt'; zob. obraz

1. przyszłość

Definicja

stworzyć w myślach obraz czegoś, co nie istnieje lub czego nie widzimy w danym momencie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zwizualizować

Połączenia

  • wyobrazić sobie czyjąś minę, jutrzejsze spotkanie, jakąś postać, przyszłość, czyjąś reakcję, jakąś scenę, siebie gdzieś, swój ślub, jakąś sytuację, śmierć
  • łatwo, trudno wyobrazić sobie
  • być w stanie, móc, potrafić, próbować, umieć, usiłować wyobrazić sobie
  • wyobrazić sobie coś i uwierzyć w to

Cytaty

Próbowałem ją sobie nawet wyobrazić jako dziecko, któremu oto spełnia się marzenie.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Zamknąłem oczy i wyobraziłem sobie, że patrzę na całą scenę z góry, z lotu ptaka.

źródło: NKJP: Andrzej Wójckiewicz: Przebudzenie Cheopsa, czyli jak uratować ludzi i Ziemię, 2005

Trudno mi było wyobrazić sobie, jak spędzimy kolejne kilka godzin, dokąd pójdziemy i czym się to wszystko skończy.

źródło: NKJP: Piotr Śliwiński: Dziki kąt, 2007

Te cudowne plaże na Sri Lance zalała wysoka fala. Nie musiała tego widzieć, aby móc sobie wyobrazić, jakie poczyniła spustoszenia.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyobrażę sobie
wyobrazimy sobie
2 os. wyobrazisz sobie
wyobrazicie sobie
3 os. wyobrazi sobie
wyobrażą sobie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyobraziłem sobie
+(e)m sobie wyobraził
wyobraziłam sobie
+(e)m sobie wyobraziła
wyobraziłom sobie
+(e)m sobie wyobraziło
wyobraziliśmy sobie
+(e)śmy sobie wyobrazili
wyobraziłyśmy sobie
+(e)śmy sobie wyobraziły
2 os. wyobraziłeś sobie
+(e)ś sobie wyobraził
wyobraziłaś sobie
+(e)ś sobie wyobraziła
wyobraziłoś sobie
+(e)ś sobie wyobraziło
wyobraziliście sobie
+(e)ście sobie wyobrazili
wyobraziłyście sobie
+(e)ście sobie wyobraziły
3 os. wyobraził sobie
wyobraziła sobie
wyobraziło sobie
wyobrazili sobie
wyobraziły sobie

bezosobnik: wyobrażono sobie

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyobraźmy sobie
2 os. wyobraź sobie
wyobraźcie sobie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyobraziłbym sobie
bym sobie wyobraził
wyobraziłabym sobie
bym sobie wyobraziła
wyobraziłobym sobie
bym sobie wyobraziło
wyobrazilibyśmy sobie
byśmy sobie wyobrazili
wyobraziłybyśmy sobie
byśmy sobie wyobraziły
2 os. wyobraziłbyś sobie
byś sobie wyobraził
wyobraziłabyś sobie
byś sobie wyobraziła
wyobraziłobyś sobie
byś sobie wyobraziło
wyobrazilibyście sobie
byście sobie wyobrazili
wyobraziłybyście sobie
byście sobie wyobraziły
3 os. wyobraziłby sobie
by sobie wyobraził
wyobraziłaby sobie
by sobie wyobraziła
wyobraziłoby sobie
by sobie wyobraziło
wyobraziliby sobie
by sobie wyobrazili
wyobraziłyby sobie
by sobie wyobraziły

bezosobnik: wyobrażono by sobie

bezokolicznik: wyobrazić sobie

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyobraziwszy sobie

gerundium: wyobrażenie sobie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyobrażenie sobie
wyobrażenia sobie
D. wyobrażenia sobie
wyobrażeń sobie
C. wyobrażeniu sobie
wyobrażeniom sobie
B. wyobrażenie sobie
wyobrażenia sobie
N. wyobrażeniem sobie
wyobrażeniami sobie
Ms. wyobrażeniu sobie
wyobrażeniach sobie
W. wyobrażenie sobie
wyobrażenia sobie

odpowiednik aspektowy: wyobrażać sobie

Składnia

Rzosobowy + wyobrazić sobie +
sobie + KOGO/CO + (JAK)
Rzosobowy + wyobrazić sobie +
sobie + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. trudno sobie wyobrazić

Definicja

uznać za możliwe

Noty o użyciu

Zwykle z negacją.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • trudno sobie wyobrazić
  • (nie) można, nie móc sobie wyobrazić

Cytaty

Czy można sobie wyobrazić artystę, którego podziwiali muzycy niemalże każdego gatunku pod każdą szerokością geograficzną?

źródło: NKJP: Paweł Franczak: Elvis nie żyje!, Esensja, 2007, nr 7

Mock nie mógł sobie wyobrazić, że Erich Kraus robi coś dla niego bezinteresownie.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Oczywiście można sobie wyobrazić, że morderstwo było dziełem przypadku.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Cisza panowała wśród pól tak niezmącona i spokojna, iż trudno było sobie wyobrazić, że zaledwie wczoraj przeszła ponad tą ziemią wojna.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Czy można sobie wyobrazić, aby bez silnego poparcia […] wojewoda niewielkiego Siedmiogrodu został wybrany na władcę potężnej Rzeczypospolitej […]? A tak właśnie się stało.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyobrażę
wyobrazimy
2 os. wyobrazisz
wyobrazicie
3 os. wyobrazi
wyobrażą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyobraziłem
+(e)m wyobraził
wyobraziłam
+(e)m wyobraziła
wyobraziłom
+(e)m wyobraziło
wyobraziliśmy
+(e)śmy wyobrazili
wyobraziłyśmy
+(e)śmy wyobraziły
2 os. wyobraziłeś
+(e)ś wyobraził
wyobraziłaś
+(e)ś wyobraziła
wyobraziłoś
+(e)ś wyobraziło
wyobraziliście
+(e)ście wyobrazili
wyobraziłyście
+(e)ście wyobraziły
3 os. wyobraził
wyobraziła
wyobraziło
wyobrazili
wyobraziły

bezosobnik: wyobrażono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyobraźmy
2 os. wyobraź
wyobraźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyobraziłbym
bym wyobraził
wyobraziłabym
bym wyobraziła
wyobraziłobym
bym wyobraziło
wyobrazilibyśmy
byśmy wyobrazili
wyobraziłybyśmy
byśmy wyobraziły
2 os. wyobraziłbyś
byś wyobraził
wyobraziłabyś
byś wyobraziła
wyobraziłobyś
byś wyobraziło
wyobrazilibyście
byście wyobrazili
wyobraziłybyście
byście wyobraziły
3 os. wyobraziłby
by wyobraził
wyobraziłaby
by wyobraziła
wyobraziłoby
by wyobraziło
wyobraziliby
by wyobrazili
wyobraziłyby
by wyobraziły

bezosobnik: wyobrażono by

bezokolicznik: wyobrazić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyobraziwszy

gerundium: wyobrażenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyobrażenie
wyobrażenia
D. wyobrażenia
wyobrażeń
C. wyobrażeniu
wyobrażeniom
B. wyobrażenie
wyobrażenia
N. wyobrażeniem
wyobrażeniami
Ms. wyobrażeniu
wyobrażeniach
W. wyobrażenie
wyobrażenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyobrażony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyobrażony
wyobrażony
wyobrażony
wyobrażone
wyobrażona
D. wyobrażonego
wyobrażonego
wyobrażonego
wyobrażonego
wyobrażonej
C. wyobrażonemu
wyobrażonemu
wyobrażonemu
wyobrażonemu
wyobrażonej
B. wyobrażonego
wyobrażonego
wyobrażony
wyobrażone
wyobrażoną
N. wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażoną
Ms. wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyobrażeni
wyobrażeni
wyobrażone
wyobrażone
D. wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażonych
C. wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
wyobrażonym
B. wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażone
N. wyobrażonymi
wyobrażonymi
wyobrażonymi
wyobrażonymi
Ms. wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażonych
wyobrażonych

odpowiednik aspektowy: wyobrażać sobie

Składnia

Rzosobowy + wyobrazić sobie +
sobie + KOGO/CO
Rzosobowy + wyobrazić sobie +
sobie + że ZDANIE | żeby ZDANIE

3. wyobraź sobie, że...

Definicja

używane jako zapowiedź, że to, co za chwilę będzie powiedziane, może się wydać dziwne lub zaskakujące

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Wyobraź sobie, że zaszła pomyłka. Na oddziale urologicznym znalazł się wczoraj pacjent o twoim imieniu i nazwisku. Podałam tobie jego wyniki.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

[...] nie chcą zainteresować się, pomóc, wyjaśnić, jak to powinno być, czy w ogóle mamy szansę na pomoc ze strony urzędu dzielnicy. Wiem, że i Polacy nie mają słodko, ale wyobraźcie sobie tylko, jak musi mieć przybysz.

źródło: NKJP: List do naszych serc, EKO-U Nas, 2004, nr 22

[...] kiedy nagle w sierpniu 1944 zaproponowano mu niebywały awans na dowódcę tegoż właśnie obozu, on – proszę sobie wyobrazić! – odmówił.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

A niewdzięcznica, wyobraźcie sobie, bezczelnie poszła do sądu i zaskarżyła swego chlebodawcę.

źródło: NKJP: Mieczysław Teer: Felieton. Pochwała staranności, Las Polski, 2009-02-01

Ciotka się przy tym tak zdenerwowała, że uderzyła pięścią w poręcz fotela. I niech pan sobie wyobrazi, jednym uderzeniem zdruzgotała całą poręcz.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. wyobrazi
wyobrażą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo

bezokolicznik: wyobrazić

odpowiednik aspektowy: wyobrażać sobie

Składnia

Rzosobowy + wyobrazić sobie +
sobie + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
Data ostatniej modyfikacji: 28.07.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj