UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nakazywać

Chronologizacja

SPXVI: nakazować, SKN: nakazuję, SJPXVII, STR: nakazuję, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. kazać

1. ktoś komuś

Definicja

o kimś mającym władzę lub autorytet: mówić komuś, aby coś zrobił

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

lekarz, sąd, sędzia, ustawodawca nakazuje coś
nakazywać coś kierowcom, pracodawcom, pracownikom, właścicielowi
nakazywać eksmisję, milczenie, opuszczenie, przeprowadzenie, rozbiórkę, stosowanie, usunięcie, wypłatę, wstrzymanie, wypłacenie, zachowanie, zaniechanie, zwrot czegoś

Cytaty

	Tatiana kładzie palec na ustach, nakazując Sjejkinowi milczenie. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1995
	Gdy Jewsjukow nakazuje zaatakować przechodzącą nieopodal karawanę wielbłądów, dziewczyna strzela do skrywającego się za zwierzęciem oficera. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Miłość w cieniu czerwonej gwiazdy, Esensja, 2009-07-02
	Australijczycy zapamiętali mu, że cenzurował prasę, nakazując, by przedstawiała sukcesy militarne oddziałów australijskich jako alianckie, za to Amerykanów - jako amerykańskie. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Polityka, 2005-04-26
	- Proszę zabrać ten koniak - nakazuję kelnerce. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nakazuję	nakazujemy
2 os.	nakazujesz	nakazujecie
3 os.	nakazuje	nakazują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałem +(e)m nakazywał	nakazywałam +(e)m nakazywała	nakazywałom +(e)m nakazywało	nakazywaliśmy +(e)śmy nakazywali	nakazywałyśmy +(e)śmy nakazywały
2 os.	nakazywałeś +(e)ś nakazywał	nakazywałaś +(e)ś nakazywała	nakazywałoś +(e)ś nakazywało	nakazywaliście +(e)ście nakazywali	nakazywałyście +(e)ście nakazywały
3 os.	nakazywał	nakazywała	nakazywało	nakazywali	nakazywały

bezosobnik: nakazywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nakazywał będę nakazywać	będę nakazywała będę nakazywać	będę nakazywało będę nakazywać	będziemy nakazywali będziemy nakazywać	będziemy nakazywały będziemy nakazywać
2 os.	będziesz nakazywał będziesz nakazywać	będziesz nakazywała będziesz nakazywać	będziesz nakazywało będziesz nakazywać	będziecie nakazywali będziecie nakazywać	będziecie nakazywały będziecie nakazywać
3 os.	będzie nakazywał będzie nakazywać	będzie nakazywała będzie nakazywać	będzie nakazywało będzie nakazywać	będą nakazywali będą nakazywać	będą nakazywały będą nakazywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakazujmy
2 os.	nakazuj	nakazujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałbym bym nakazywał	nakazywałabym bym nakazywała	nakazywałobym bym nakazywało	nakazywalibyśmy byśmy nakazywali	nakazywałybyśmy byśmy nakazywały
2 os.	nakazywałbyś byś nakazywał	nakazywałabyś byś nakazywała	nakazywałobyś byś nakazywało	nakazywalibyście byście nakazywali	nakazywałybyście byście nakazywały
3 os.	nakazywałby by nakazywał	nakazywałaby by nakazywała	nakazywałoby by nakazywało	nakazywaliby by nakazywali	nakazywałyby by nakazywały

bezosobnik: nakazywano by

bezokolicznik: nakazywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nakazując

gerundium: nakazywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nakazywanie	nakazywania
D.	nakazywania	nakazywań
C.	nakazywaniu	nakazywaniom
B.	nakazywanie	nakazywania
N.	nakazywaniem	nakazywaniami
Ms.	nakazywaniu	nakazywaniach
W.	nakazywanie	nakazywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nakazujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakazujący	nakazujący	nakazujący	nakazujące	nakazująca
D.	nakazującego	nakazującego	nakazującego	nakazującego	nakazującej
C.	nakazującemu	nakazującemu	nakazującemu	nakazującemu	nakazującej
B.	nakazującego	nakazującego	nakazujący	nakazujące	nakazującą
N.	nakazującym	nakazującym	nakazującym	nakazującym	nakazującą
Ms.	nakazującym	nakazującym	nakazującym	nakazującym	nakazującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakazujący	nakazujący	nakazujące	nakazujące
D.	nakazujących	nakazujących	nakazujących	nakazujących
C.	nakazującym	nakazującym	nakazującym	nakazującym
B.	nakazujących	nakazujących	nakazujących	nakazujące
N.	nakazującymi	nakazującymi	nakazującymi	nakazującymi
Ms.	nakazujących	nakazujących	nakazujących	nakazujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakazywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakazywany	nakazywany	nakazywany	nakazywane	nakazywana
D.	nakazywanego	nakazywanego	nakazywanego	nakazywanego	nakazywanej
C.	nakazywanemu	nakazywanemu	nakazywanemu	nakazywanemu	nakazywanej
B.	nakazywanego	nakazywanego	nakazywany	nakazywane	nakazywaną
N.	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym	nakazywaną
Ms.	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakazywani	nakazywani	nakazywane	nakazywane
D.	nakazywanych	nakazywanych	nakazywanych	nakazywanych
C.	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym	nakazywanym
B.	nakazywanych	nakazywanych	nakazywanych	nakazywane
N.	nakazywanymi	nakazywanymi	nakazywanymi	nakazywanymi
Ms.	nakazywanych	nakazywanych	nakazywanych	nakazywanych

odpowiednik aspektowy: nakazać

Składnia

Rz_osobowy	+	nakazywać	+	(KOMU) + CO
Rz_osobowy	+	nakazywać	+	(KOMU) + BEZOKOLICZNIK
Rz_osobowy	+	nakazywać	+	(KOMU) + żeby ZDANIE
Rz_osobowy	+	nakazywać	+	(KOMU) + MOWA WPROST

2. coś komuś