UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dualizm

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

internac.

ang. dualism

fr. dualisme

niem. Dualismus

Od: łac. duālis 'podwójny'

1. władzy

Definicja

książk. 
współistnienie dwóch niezależnych lub przeciwstawiających się sobie elementów w obrębie jakiejś całości

Noty o użyciu

Ms. lp. wymawiany: [du-aliźmie lub [du-alizmie].

Wymowa

[du-alism] lub [du-alizm]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • swoisty dualizm; dualizm gospodarczy, polityczny, prawny
  • dualizm pojęć, władzy

Cytaty

Obecnie na rynku da się zauważyć pewnego rodzaju dualizm: z jednej strony mocno chroniona grupa osób ze stałymi umowami o pracę, a z drugiej osoby z umowami czasowymi, które nie mają żadnej ochrony [...].

źródło: NKJP: Joanna Ćwiek: Euro ułatwi walkę z bezrobociem, Dziennik Zachodni, 2009-10-13

[...] mieszkańcy [...] różnili się od sąsiadów prawno-obyczajowym dualizmem najpełniej uzewnętrzniającym się w organizacji życia społeczno-politycznego.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Dekret z 1 września sankcjonował ustalony już porządek rzeczy, choć wiele istotnych spraw odsyłał do statutu Delegatury lub do innych instrukcji, rozporządzeń i ustaleń. Utrwalał też dualizm w kierowaniu konspiracyjnymi pracami krajowymi (pion cywilny i pion wojskowy) [...].

źródło: NKJP: Eugeniusz Duraczyński: Rząd polski na uchodźstwie1939-1345: organizacja, personalia, polityka, 1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dualizm
dualizmy
D. dualizmu
dualizmów
C. dualizmowi
dualizmom
B. dualizm
dualizmy
N. dualizmem
dualizmami
Ms. dualizmie
dualizmach
W. dualizmie
dualizmy

Inne uwagi

Zwykle lp

2. świata

Definicja

filoz. 
koncepcja filozoficzna głosząca istnienie dwóch przeciwstawnych pierwiastków lub sił

Noty o użyciu

Ms. lp. wymawiany: [du-aliźmie] lub [du-alizmie].

Wymowa

[du-alism] lub [du-alizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

  • dualizm antropologiczny, metafizyczny, ontologiczny
  • dualizm świata; dobra i zła, człowieka i świata, ducha i materii

Cytaty

We wspólnotach judeochrześcijańskich gnostycki dualizm szedł w parze z millenaryzmem.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Jego doktryna nazywana jest dzisiaj radykalnym dualizmem kosmologiczno-antropologicznym, którego założeniem jest, że prapierwociny wszelkiego istnienia to dwa [...] niezależne tworzywa: światło i ciemność, czynniki dobra i zła.

źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

Ten kościół na wzgórzu, do którego przychodził w niedzielę, był świadectwem dualizmu świata. Można było doń wejść, obmyć się z przewin, by ponownie zanurzyć się w rzeczywistość, w której kategorie cnoty i grzechu były nieprzejrzyste, przenikały się nawzajem, zupełnie tak jak ciemność i światło przed pierwszym dniem stworzenia.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dualizm
dualizmy
D. dualizmu
dualizmów
C. dualizmowi
dualizmom
B. dualizm
dualizmy
N. dualizmem
dualizmami
Ms. dualizmie
dualizmach
W. dualizmie
dualizmy

Inne uwagi

Zwykle lp

3. państw

Definicja

polit. 
równorzędne współistnienie dwóch państw połączonych unią

Noty o użyciu

Ms. lp. wymawiany: [du-aliźmie lub [du-alizmie].

Wymowa

[du-alism] lub [du-alizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Cytaty

Lata 1867­1918 to w dziejach monarchii habsburskiej tzw. okres dualizmu, podziału państwa na dwie części – austriacką i węgierską, związane unią rzeczową.

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dualizm
dualizmy
D. dualizmu
dualizmów
C. dualizmowi
dualizmom
B. dualizm
dualizmy
N. dualizmem
dualizmami
Ms. dualizmie
dualizmach
W. dualizmie
dualizmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 22.08.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj