UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spocząć

Chronologizacja

1618, KorBa

Pochodzenie

Z przedrostkiem s- od psł. *po-čiti 'odpocząć, spocząć’.
Zob. pokój (między narodami, rozejm).

1. na krześle

Definicja

książk.

usiąść gdzieś, żeby odpocząć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

spocząć na krześle, na ławce; w fotelu
proszę spocząć

Cytaty

Kiedy bitwa zakończyła się, sułtan spoczął w namiocie.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007

Na drugim krześle w identycznej pozie spoczął Łożkin. Stendal przyglądał się tej dwójce z wyraźnie mieszanymi uczuciami.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński, Wielki Guslar: Gdzie woda czysta i trawa zielona, Esensja, 2007-07

Gdy zmęczony podróżny spocznie na ławce dworca kolejowego miasteczka Avila – niech to będzie świąteczny wielkanocny poniedziałek w południe – po dwóch godzinach czekania spostrzeże, że jego pociąg do Madrytu zniknął, podobnie jak godzina 14.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Światowidz, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spocznę	spoczniemy
2 os.	spoczniesz	spoczniecie
3 os.	spocznie	spoczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłem +(e)m spoczął	spoczęłam +(e)m spoczęła	spoczęłom +(e)m spoczęło	spoczęliśmy +(e)śmy spoczęli	spoczęłyśmy +(e)śmy spoczęły
2 os.	spocząłeś +(e)ś spoczął	spoczęłaś +(e)ś spoczęła	spoczęłoś +(e)ś spoczęło	spoczęliście +(e)ście spoczęli	spoczęłyście +(e)ście spoczęły
3 os.	spoczął	spoczęła	spoczęło	spoczęli	spoczęły

bezosobnik: spoczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spocznijmy
2 os.	spocznij	spocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłbym bym spoczął	spoczęłabym bym spoczęła	spoczęłobym bym spoczęło	spoczęlibyśmy byśmy spoczęli	spoczęłybyśmy byśmy spoczęły
2 os.	spocząłbyś byś spoczął	spoczęłabyś byś spoczęła	spoczęłobyś byś spoczęło	spoczęlibyście byście spoczęli	spoczęłybyście byście spoczęły
3 os.	spocząłby by spoczął	spoczęłaby by spoczęła	spoczęłoby by spoczęło	spoczęliby by spoczęli	spoczęłyby by spoczęły

bezosobnik: spoczęto by

bezokolicznik: spocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spocząwszy

gerundium: spoczęcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spoczęcie	spoczęcia
D.	spoczęcia	spoczęć
C.	spoczęciu	spoczęciom
B.	spoczęcie	spoczęcia
N.	spoczęciem	spoczęciami
Ms.	spoczęciu	spoczęciach
W.	spoczęcie	spoczęcia

odpowiednik aspektowy: spoczywać

Składnia

Rz_osobowy

spocząć

GDZIE

2. w szufladzie

Definicja

książk.

znaleźć się w określonym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

dłoń, ręka spoczęła na czymś; dłonie spoczęły na czymś
spocząć w sejfie, w szufladzie; w archiwum

Cytaty

Nagle jakaś dłoń spoczęła na moim ramieniu i podniósłszy głowę, ujrzałem Konstantyna, który stał krok ode mnie.

źródło: NKJP: Max Gallo: Konstantyn Wielki. Imperium Chrystusa, 2009

Gdy jego głowa spoczęła na poduszce, ujrzał na wprost swoich oczu, pod stropem, siną kulę prószącą sinym światłem, niby to lampę, ale sądząc po tajemnych znakach na niej, esach-floresach i meandrach - kulę magiczną.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Druga była teczka [...], w której w 1992 roku spoczęła lista domniemanych agentów bezpieki. Listę ujawniono, co spowodowało upadek całego rządu.

źródło: NKJP: Wojciech Duda-Dudkiewicz, Muzeum III Rzeczypospolitej, Ozon, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spocznę	spoczniemy
2 os.	spoczniesz	spoczniecie
3 os.	spocznie	spoczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłem +(e)m spoczął	spoczęłam +(e)m spoczęła	spoczęłom +(e)m spoczęło	spoczęliśmy +(e)śmy spoczęli	spoczęłyśmy +(e)śmy spoczęły
2 os.	spocząłeś +(e)ś spoczął	spoczęłaś +(e)ś spoczęła	spoczęłoś +(e)ś spoczęło	spoczęliście +(e)ście spoczęli	spoczęłyście +(e)ście spoczęły
3 os.	spoczął	spoczęła	spoczęło	spoczęli	spoczęły

bezosobnik: spoczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spocznijmy
2 os.	spocznij	spocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłbym bym spoczął	spoczęłabym bym spoczęła	spoczęłobym bym spoczęło	spoczęlibyśmy byśmy spoczęli	spoczęłybyśmy byśmy spoczęły
2 os.	spocząłbyś byś spoczął	spoczęłabyś byś spoczęła	spoczęłobyś byś spoczęło	spoczęlibyście byście spoczęli	spoczęłybyście byście spoczęły
3 os.	spocząłby by spoczął	spoczęłaby by spoczęła	spoczęłoby by spoczęło	spoczęliby by spoczęli	spoczęłyby by spoczęły

bezosobnik: spoczęto by

bezokolicznik: spocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spocząwszy

gerundium: spoczęcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spoczęcie	spoczęcia
D.	spoczęcia	spoczęć
C.	spoczęciu	spoczęciom
B.	spoczęcie	spoczęcia
N.	spoczęciem	spoczęciami
Ms.	spoczęciu	spoczęciach
W.	spoczęcie	spoczęcia

odpowiednik aspektowy: spoczywać

Składnia

Rz_konkretny

spocząć

GDZIEŚ

3. na cmentarzu

Definicja

książk.

zostać pochowanym po śmierci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

trumna ze szczątkami spoczęła; czyjeś ciało spoczęło; prochy, zwłoki spoczęły
spocząć na cmentarzu, w grobie; obok siebie

Cytaty

– Chcemy, by dziadek spoczął na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach.

źródło: NKJP: Agata Pustułka, Wspomnienie o śląskim marszałku, Trybuna Śląska , 2000-11-07

Obie były zakonnicami u benedyktynek chełmińskich. Wysoce prawdopodobnie jest, że jeśli nie zostały nigdzie przeniesione i żywot zakończyły w Chełmnie, ich ciała spoczęły w klasztornych kryptach.

źródło: NKJP: Monika Smól, Chełmno : Chełmno. Kopernik kształcił się u nas?, Gazeta Pomorska, 2010-02-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spocznę	spoczniemy
2 os.	spoczniesz	spoczniecie
3 os.	spocznie	spoczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłem +(e)m spoczął	spoczęłam +(e)m spoczęła	spoczęłom +(e)m spoczęło	spoczęliśmy +(e)śmy spoczęli	spoczęłyśmy +(e)śmy spoczęły
2 os.	spocząłeś +(e)ś spoczął	spoczęłaś +(e)ś spoczęła	spoczęłoś +(e)ś spoczęło	spoczęliście +(e)ście spoczęli	spoczęłyście +(e)ście spoczęły
3 os.	spoczął	spoczęła	spoczęło	spoczęli	spoczęły

bezosobnik: spoczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spocznijmy
2 os.	spocznij	spocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłbym bym spoczął	spoczęłabym bym spoczęła	spoczęłobym bym spoczęło	spoczęlibyśmy byśmy spoczęli	spoczęłybyśmy byśmy spoczęły
2 os.	spocząłbyś byś spoczął	spoczęłabyś byś spoczęła	spoczęłobyś byś spoczęło	spoczęlibyście byście spoczęli	spoczęłybyście byście spoczęły
3 os.	spocząłby by spoczął	spoczęłaby by spoczęła	spoczęłoby by spoczęło	spoczęliby by spoczęli	spoczęłyby by spoczęły

bezosobnik: spoczęto by

bezokolicznik: spocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spocząwszy

gerundium: spoczęcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spoczęcie	spoczęcia
D.	spoczęcia	spoczęć
C.	spoczęciu	spoczęciom
B.	spoczęcie	spoczęcia
N.	spoczęciem	spoczęciami
Ms.	spoczęciu	spoczęciach
W.	spoczęcie	spoczęcia

odpowiednik aspektowy: spoczywać

Składnia

spocząć

GDZIE

4. odpowiedzialność

Definicja

książk.

używane do zakomunikowania, że dany stan lub właściwość zaczęła dotyczyć osoby, o której mowa w zdaniu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

odpowiedzialność spoczęła na kimś, obowiązek opieki spoczął na kimś

Cytaty

Socjologia rodziny zafascynowała go, gdy sam założył rodzinę. Przez trzy lata to właśnie na nim w głównej mierze spoczęła opieka nad dzieckiem (ze znakomitymi rezultatami).

źródło: NKJP: Adam Willma, Kategoria: Nauka, Gazeta Pomorska, 2009-11-05

Funkcję sekretarza będzie odtąd pełnił Eugeniusz Kurasiński, a odpowiedzialność za kasę organizacji spocznie na Wojciechu Skarżyńskim.

źródło: NKJP: ZAL, Towarzystwo Kulturalne ma nowe władze, Gazeta Poznańska, 2002-01-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spocznę	spoczniemy
2 os.	spoczniesz	spoczniecie
3 os.	spocznie	spoczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłem +(e)m spoczął	spoczęłam +(e)m spoczęła	spoczęłom +(e)m spoczęło	spoczęliśmy +(e)śmy spoczęli	spoczęłyśmy +(e)śmy spoczęły
2 os.	spocząłeś +(e)ś spoczął	spoczęłaś +(e)ś spoczęła	spoczęłoś +(e)ś spoczęło	spoczęliście +(e)ście spoczęli	spoczęłyście +(e)ście spoczęły
3 os.	spoczął	spoczęła	spoczęło	spoczęli	spoczęły

bezosobnik: spoczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spocznijmy
2 os.	spocznij	spocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spocząłbym bym spoczął	spoczęłabym bym spoczęła	spoczęłobym bym spoczęło	spoczęlibyśmy byśmy spoczęli	spoczęłybyśmy byśmy spoczęły
2 os.	spocząłbyś byś spoczął	spoczęłabyś byś spoczęła	spoczęłobyś byś spoczęło	spoczęlibyście byście spoczęli	spoczęłybyście byście spoczęły
3 os.	spocząłby by spoczął	spoczęłaby by spoczęła	spoczęłoby by spoczęło	spoczęliby by spoczęli	spoczęłyby by spoczęły

bezosobnik: spoczęto by

bezokolicznik: spocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spocząwszy

gerundium: spoczęcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spoczęcie	spoczęcia
D.	spoczęcia	spoczęć
C.	spoczęciu	spoczęciom
B.	spoczęcie	spoczęcia
N.	spoczęciem	spoczęciami
Ms.	spoczęciu	spoczęciach
W.	spoczęcie	spoczęcia

odpowiednik aspektowy: spoczywać

Składnia

Rz_abstrakcyjny

spocząć

na KIM

Frazeologizmy

coś spoczęło na czyichś barkach
ktoś nie spocznie
ktoś spoczął na laurach
ktoś spoczął snem wiecznym
ktoś spoczął w Bogu
wzrok czyjś zatrzymał się na kimś/czymś
oczy czyjeś spoczęły na kimś/czymś
spojrzenie czyjeś spoczęło na kimś/czymś
wzrok czyjś spoczął na kimś/czymś

Data ostatniej modyfikacji: 27.10.2025