UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

węszyć

Chronologizacja

1612, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

psł. *ǫšiti 'powodować, że coś się wącha, że się odbiera wrażenia węchowe; szukać węchem'

W etymologicznym związku z wąchać (zob.)

1. o psie

Definicja

szukać przy pomocy zmysłu powonienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

pies; nos, ryj węszy
węszyć ślad, zapach
węszyć nosem
węszyć na wietrze
węszyć w powietrzu
rozglądać się i węszyć

Cytaty

Psy węszyły dalej i znalazły muła przywiązanego do drzewa.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Znalazłem perłę, 2010

Nalewka stanął przy usypanej pod ścianą południowo-zachodniego narożnika górą czerwonobrunatnego piachu, po czym natychmiast zaczął łapami rozkopywać z furią piach, co chwila wtykając w dziurę węszący nos, jakby czuł kreta.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Wielkolud z Jaskini Piratów albo Tajemnica czwartej ściany, 2001

W ogrodach dopadły mnie pantery. Zamarłem bez ruchu, gdy wielkie łapska oparły się o mój brzuch, a wrażliwy koci nos węszył badawczo.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	węszę	węszymy
2 os.	węszysz	węszycie
3 os.	węszy	węszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłem +(e)m węszył	węszyłam +(e)m węszyła	węszyłom +(e)m węszyło	węszyliśmy +(e)śmy węszyli	węszyłyśmy +(e)śmy węszyły
2 os.	węszyłeś +(e)ś węszył	węszyłaś +(e)ś węszyła	węszyłoś +(e)ś węszyło	węszyliście +(e)ście węszyli	węszyłyście +(e)ście węszyły
3 os.	węszył	węszyła	węszyło	węszyli	węszyły

bezosobnik: węszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę węszył będę węszyć	będę węszyła będę węszyć	będę węszyło będę węszyć	będziemy węszyli będziemy węszyć	będziemy węszyły będziemy węszyć
2 os.	będziesz węszył będziesz węszyć	będziesz węszyła będziesz węszyć	będziesz węszyło będziesz węszyć	będziecie węszyli będziecie węszyć	będziecie węszyły będziecie węszyć
3 os.	będzie węszył będzie węszyć	będzie węszyła będzie węszyć	będzie węszyło będzie węszyć	będą węszyli będą węszyć	będą węszyły będą węszyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		węszmy
2 os.	węsz	węszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłbym bym węszył	węszyłabym bym węszyła	węszyłobym bym węszyło	węszylibyśmy byśmy węszyli	węszyłybyśmy byśmy węszyły
2 os.	węszyłbyś byś węszył	węszyłabyś byś węszyła	węszyłobyś byś węszyło	węszylibyście byście węszyli	węszyłybyście byście węszyły
3 os.	węszyłby by węszył	węszyłaby by węszyła	węszyłoby by węszyło	węszyliby by węszyli	węszyłyby by węszyły

bezosobnik: węszono by

bezokolicznik: węszyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: węsząc

gerundium: węszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	węszenie	węszenia
D.	węszenia	węszeń
C.	węszeniu	węszeniom
B.	węszenie	węszenia
N.	węszeniem	węszeniami
Ms.	węszeniu	węszeniach
W.	węszenie	węszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: węszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	węszący	węszący	węszący	węszące	węsząca
D.	węszącego	węszącego	węszącego	węszącego	węszącej
C.	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącej
B.	węszącego	węszącego	węszący	węszące	węszącą
N.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącą
Ms.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	węszący	węszący	węszące	węszące
D.	węszących	węszących	węszących	węszących
C.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym
B.	węszących	węszących	węszących	węszące
N.	węszącymi	węszącymi	węszącymi	węszącymi
Ms.	węszących	węszących	węszących	węszących

odpowiedniki aspektowe: zwęszyć , wywęszyć

Składnia

Rz_żywotny

węszyć

(CO) + (za KIM/CZYM)

2. za sensacją

Definicja

szukać dostępu do czegoś atrakcyjnego lub ukrytego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

dziennikarz; policja węszy
węszyć sensację
węszyć za sensacją
węszyć po kątach
szukać i węszyć

Cytaty

Dziennikarze węszyli wśród sąsiadów, wypytywali, dociekali, zwłaszcza jej choroba psychiczna była dla nich łakomym kąskiem, ale nie zbliżyli się do prawdy nawet na krok.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Mafijny sposób myślenia, mafijny szantaż, mafijne załatwianie porachunków; historie rodzinne nadają się do brukowców węszących za sensacją, czy wiesz, kochanie, że największą liczbę zbrodni popełnia się w rodzinie?

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	węszę	węszymy
2 os.	węszysz	węszycie
3 os.	węszy	węszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłem +(e)m węszył	węszyłam +(e)m węszyła	węszyłom +(e)m węszyło	węszyliśmy +(e)śmy węszyli	węszyłyśmy +(e)śmy węszyły
2 os.	węszyłeś +(e)ś węszył	węszyłaś +(e)ś węszyła	węszyłoś +(e)ś węszyło	węszyliście +(e)ście węszyli	węszyłyście +(e)ście węszyły
3 os.	węszył	węszyła	węszyło	węszyli	węszyły

bezosobnik: węszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę węszył będę węszyć	będę węszyła będę węszyć	będę węszyło będę węszyć	będziemy węszyli będziemy węszyć	będziemy węszyły będziemy węszyć
2 os.	będziesz węszył będziesz węszyć	będziesz węszyła będziesz węszyć	będziesz węszyło będziesz węszyć	będziecie węszyli będziecie węszyć	będziecie węszyły będziecie węszyć
3 os.	będzie węszył będzie węszyć	będzie węszyła będzie węszyć	będzie węszyło będzie węszyć	będą węszyli będą węszyć	będą węszyły będą węszyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		węszmy
2 os.	węsz	węszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłbym bym węszył	węszyłabym bym węszyła	węszyłobym bym węszyło	węszylibyśmy byśmy węszyli	węszyłybyśmy byśmy węszyły
2 os.	węszyłbyś byś węszył	węszyłabyś byś węszyła	węszyłobyś byś węszyło	węszylibyście byście węszyli	węszyłybyście byście węszyły
3 os.	węszyłby by węszył	węszyłaby by węszyła	węszyłoby by węszyło	węszyliby by węszyli	węszyłyby by węszyły

bezosobnik: węszono by

bezokolicznik: węszyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: węsząc

gerundium: węszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	węszenie	węszenia
D.	węszenia	węszeń
C.	węszeniu	węszeniom
B.	węszenie	węszenia
N.	węszeniem	węszeniami
Ms.	węszeniu	węszeniach
W.	węszenie	węszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: węszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	węszący	węszący	węszący	węszące	węsząca
D.	węszącego	węszącego	węszącego	węszącego	węszącej
C.	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącej
B.	węszącego	węszącego	węszący	węszące	węszącą
N.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącą
Ms.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	węszący	węszący	węszące	węszące
D.	węszących	węszących	węszących	węszących
C.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym
B.	węszących	węszących	węszących	węszące
N.	węszącymi	węszącymi	węszącymi	węszącymi
Ms.	węszących	węszących	węszących	węszących

odpowiedniki aspektowe: zwęszyć , wywęszyć

Składnia

+	węszyć	+	(CO)
+	węszyć	+	(za CZYM)
+	węszyć	+	(GDZIE)

3. podstęp

Definicja

wyczuwać istnienie czegoś złego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

węszyć podstęp, spisek

Cytaty

Ktoś chce się dobrać do naszych ryb, które przez pięć lat sporo urosły! - węszą podstęp grudziądzcy wędkarze.

źródło: NKJP: Maryla Rzeszut: Grudziądz. Ktoś chce się na nas „obłowić”, Gazeta Pomorska, 2010-02-24

Imnadze wszędzie węszył spisek, wszędzie dopatrywał się zdrady Adżarów.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

Al-Wahab (1703-1792) był sunnitą i nieufnie odnosił się do wszelkich „nowinek”. U szyitów nie podobał mu się kult świętych i ich grobów, bo węszył w nich politeizm [...].

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Gra w zielone, Polityka, nr 2482, 2004-12-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	węszę	węszymy
2 os.	węszysz	węszycie
3 os.	węszy	węszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłem +(e)m węszył	węszyłam +(e)m węszyła	węszyłom +(e)m węszyło	węszyliśmy +(e)śmy węszyli	węszyłyśmy +(e)śmy węszyły
2 os.	węszyłeś +(e)ś węszył	węszyłaś +(e)ś węszyła	węszyłoś +(e)ś węszyło	węszyliście +(e)ście węszyli	węszyłyście +(e)ście węszyły
3 os.	węszył	węszyła	węszyło	węszyli	węszyły

bezosobnik: węszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę węszył będę węszyć	będę węszyła będę węszyć	będę węszyło będę węszyć	będziemy węszyli będziemy węszyć	będziemy węszyły będziemy węszyć
2 os.	będziesz węszył będziesz węszyć	będziesz węszyła będziesz węszyć	będziesz węszyło będziesz węszyć	będziecie węszyli będziecie węszyć	będziecie węszyły będziecie węszyć
3 os.	będzie węszył będzie węszyć	będzie węszyła będzie węszyć	będzie węszyło będzie węszyć	będą węszyli będą węszyć	będą węszyły będą węszyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		węszmy
2 os.	węsz	węszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	węszyłbym bym węszył	węszyłabym bym węszyła	węszyłobym bym węszyło	węszylibyśmy byśmy węszyli	węszyłybyśmy byśmy węszyły
2 os.	węszyłbyś byś węszył	węszyłabyś byś węszyła	węszyłobyś byś węszyło	węszylibyście byście węszyli	węszyłybyście byście węszyły
3 os.	węszyłby by węszył	węszyłaby by węszyła	węszyłoby by węszyło	węszyliby by węszyli	węszyłyby by węszyły

bezosobnik: węszono by

bezokolicznik: węszyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: węsząc

gerundium: węszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	węszenie	węszenia
D.	węszenia	węszeń
C.	węszeniu	węszeniom
B.	węszenie	węszenia
N.	węszeniem	węszeniami
Ms.	węszeniu	węszeniach
W.	węszenie	węszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: węszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	węszący	węszący	węszący	węszące	węsząca
D.	węszącego	węszącego	węszącego	węszącego	węszącej
C.	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącemu	węszącej
B.	węszącego	węszącego	węszący	węszące	węszącą
N.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącą
Ms.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym	węszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	węszący	węszący	węszące	węszące
D.	węszących	węszących	węszących	węszących
C.	węszącym	węszącym	węszącym	węszącym
B.	węszących	węszących	węszących	węszące
N.	węszącymi	węszącymi	węszącymi	węszącymi
Ms.	węszących	węszących	węszących	węszących

odpowiedniki aspektowe: zwęszyć , wywęszyć

Składnia

Rz_osobowy

węszyć

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2024