UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cenić

Chronologizacja

1500, SStp

Pochodzenie

psł. *cěniti 'wyznaczać cenę, szacować'

1. żywić uznanie

Definicja

żywić uznanie dla kogoś lub czegoś mającego duże znaczenie i wartość

Noty o użyciu

Wyraz często występujący w bezpośrednim sąsiedztwie wyrazu sobie, bez modyfikacji znaczenia.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	gardzić
	hiperonimy:	poważać

Połączenia

pracodawcy, uczniowie cenią kogoś/coś
cenić (sobie) artystów; bezpieczeństwo, niezależność, odwagę, oryginalność, prawdę, spokój, wolność, życie; przyjaźń, rodzinę; czyjąś pracę, współpracę z kimś; poezję, czyjąś twórczość; fachowość, czyjeś umiejętności
cenić coś w mężczyznach
cenić kogoś za fachowość
cenić i czcić, cenić i kochać, cenić i lubić, cenić i podziwiać, cenić i szanować; znać i cenić
bardzo, niezmiernie, niezwykle, ogromnie, szczególnie, wysoce, wysoko cenić

Cytaty

	Znam dobrze Tadeusza Syryjczyka, zwłaszcza z czasów wspólnej pracy w rządzie Mazowieckiego. Cenię go za fachowość i prawość. źródło: NKJP: Artur Domosławski: Z prof. Leszkiem BALCEROWICZEM, nowym przewodniczącym Unii Wolności, rozmawia Artur Domosławski, Gazeta Wyborcza, 1995-04-03
	Spośród malarzy najbardziej ceni obrazy Jacka Malczewskiego, bo jest artystą na wskroś polskim. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007
	Reżyser nie ustaje w swych próbach zrozumienia kobiet, zaś w swych nowych muzach ceni błyskotliwość, dowcip, ironię, ale także kobiece ciepło, czyli te cechy, które u „płci pięknej” wysuwał na pierwszy plan w większości swych dotychczasowych dzieł. źródło: NKJP: Emilia Sękowska, Letnie odkurzanie kina: Kiedyś byłem fatalny, teraz jestem tylko słaby – Woody Allen wczoraj i dziś, Esensja, 2009-08-21
	Acz spokojny, ceniący sprawiedliwość, nie znosił nieposłuszeństwa i wszelki opór topił w rzekach krwi. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952
	Niemniej cenił sobie również te zimowe wieczory, gdy wracał do domu trochę wcześniej. Mógł wtedy nawet iść do kina lub odwiedzić sąsiadów. źródło: NKJP:

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cenię	cenimy
2 os.	cenisz	cenicie
3 os.	ceni	cenią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ceniłem +(e)m cenił	ceniłam +(e)m ceniła	ceniłom +(e)m ceniło	ceniliśmy +(e)śmy cenili	ceniłyśmy +(e)śmy ceniły
2 os.	ceniłeś +(e)ś cenił	ceniłaś +(e)ś ceniła	ceniłoś +(e)ś ceniło	ceniliście +(e)ście cenili	ceniłyście +(e)ście ceniły
3 os.	cenił	ceniła	ceniło	cenili	ceniły

bezosobnik: ceniono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę cenił będę cenić	będę ceniła będę cenić	będę ceniło będę cenić	będziemy cenili będziemy cenić	będziemy ceniły będziemy cenić
2 os.	będziesz cenił będziesz cenić	będziesz ceniła będziesz cenić	będziesz ceniło będziesz cenić	będziecie cenili będziecie cenić	będziecie ceniły będziecie cenić
3 os.	będzie cenił będzie cenić	będzie ceniła będzie cenić	będzie ceniło będzie cenić	będą cenili będą cenić	będą ceniły będą cenić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ceńmy
2 os.	ceń	ceńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ceniłbym bym cenił	ceniłabym bym ceniła	ceniłobym bym ceniło	cenilibyśmy byśmy cenili	ceniłybyśmy byśmy ceniły
2 os.	ceniłbyś byś cenił	ceniłabyś byś ceniła	ceniłobyś byś ceniło	cenilibyście byście cenili	ceniłybyście byście ceniły
3 os.	ceniłby by cenił	ceniłaby by ceniła	ceniłoby by ceniło	ceniliby by cenili	ceniłyby by ceniły

bezosobnik: ceniono by

bezokolicznik: cenić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ceniąc

gerundium: cenienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cenienie	cenienia
D.	cenienia	cenień
C.	cenieniu	cenieniom
B.	cenienie	cenienia
N.	cenieniem	cenieniami
Ms.	cenieniu	cenieniach
W.	cenienie	cenienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ceniący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ceniący	ceniący	ceniący	ceniące	ceniąca
D.	ceniącego	ceniącego	ceniącego	ceniącego	ceniącej
C.	ceniącemu	ceniącemu	ceniącemu	ceniącemu	ceniącej
B.	ceniącego	ceniącego	ceniący	ceniące	ceniącą
N.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącą
Ms.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ceniący	ceniący	ceniące	ceniące
D.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniących
C.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym
B.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniące
N.	ceniącymi	ceniącymi	ceniącymi	ceniącymi
Ms.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ceniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ceniony	ceniony	ceniony	cenione	ceniona
D.	cenionego	cenionego	cenionego	cenionego	cenionej
C.	cenionemu	cenionemu	cenionemu	cenionemu	cenionej
B.	cenionego	cenionego	ceniony	cenione	cenioną
N.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym	cenioną
Ms.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym	cenionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cenieni	cenieni	cenione	cenione
D.	cenionych	cenionych	cenionych	cenionych
C.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym
B.	cenionych	cenionych	cenionych	cenione
N.	cenionymi	cenionymi	cenionymi	cenionymi
Ms.	cenionych	cenionych	cenionych	cenionych

Składnia

Rz osobowy

cenić

KOGO/CO

2. określać cenę

Definicja

określać wartość pieniężną czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:

liczyć, taksować, wyceniać

Cytaty

Mija rok 2002, a fabryka nie została wybudowana, stoją tam tylko dwa puste hangary, które można by cenić na maksimum 2 mln dolarów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.11.2002

Wartość zawodnika cenimy na 2 mln zł, ale jesteśmy skłonni zasiąść do stołu z obecnymi chlebodawcami zdolnego pomocnika i co nieco dodać jeszcze z naszej kasy.

źródło: NKJP: Paweł Rassek, Włodzimierz Sowiński: Dostaliśmy kasę, to ją wydajemy..., Trybuna Śląska, 2001-03-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cenię	cenimy
2 os.	cenisz	cenicie
3 os.	ceni	cenią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ceniłem +(e)m cenił	ceniłam +(e)m ceniła	ceniłom +(e)m ceniło	ceniliśmy +(e)śmy cenili	ceniłyśmy +(e)śmy ceniły
2 os.	ceniłeś +(e)ś cenił	ceniłaś +(e)ś ceniła	ceniłoś +(e)ś ceniło	ceniliście +(e)ście cenili	ceniłyście +(e)ście ceniły
3 os.	cenił	ceniła	ceniło	cenili	ceniły

bezosobnik: ceniono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę cenił będę cenić	będę ceniła będę cenić	będę ceniło będę cenić	będziemy cenili będziemy cenić	będziemy ceniły będziemy cenić
2 os.	będziesz cenił będziesz cenić	będziesz ceniła będziesz cenić	będziesz ceniło będziesz cenić	będziecie cenili będziecie cenić	będziecie ceniły będziecie cenić
3 os.	będzie cenił będzie cenić	będzie ceniła będzie cenić	będzie ceniło będzie cenić	będą cenili będą cenić	będą ceniły będą cenić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ceńmy
2 os.	ceń	ceńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ceniłbym bym cenił	ceniłabym bym ceniła	ceniłobym bym ceniło	cenilibyśmy byśmy cenili	ceniłybyśmy byśmy ceniły
2 os.	ceniłbyś byś cenił	ceniłabyś byś ceniła	ceniłobyś byś ceniło	cenilibyście byście cenili	ceniłybyście byście ceniły
3 os.	ceniłby by cenił	ceniłaby by ceniła	ceniłoby by ceniło	ceniliby by cenili	ceniłyby by ceniły

bezosobnik: ceniono by

bezokolicznik: cenić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ceniąc

gerundium: cenienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cenienie	cenienia
D.	cenienia	cenień
C.	cenieniu	cenieniom
B.	cenienie	cenienia
N.	cenieniem	cenieniami
Ms.	cenieniu	cenieniach
W.	cenienie	cenienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ceniący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ceniący	ceniący	ceniący	ceniące	ceniąca
D.	ceniącego	ceniącego	ceniącego	ceniącego	ceniącej
C.	ceniącemu	ceniącemu	ceniącemu	ceniącemu	ceniącej
B.	ceniącego	ceniącego	ceniący	ceniące	ceniącą
N.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącą
Ms.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ceniący	ceniący	ceniące	ceniące
D.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniących
C.	ceniącym	ceniącym	ceniącym	ceniącym
B.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniące
N.	ceniącymi	ceniącymi	ceniącymi	ceniącymi
Ms.	ceniących	ceniących	ceniących	ceniących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ceniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ceniony	ceniony	ceniony	cenione	ceniona
D.	cenionego	cenionego	cenionego	cenionego	cenionej
C.	cenionemu	cenionemu	cenionemu	cenionemu	cenionej
B.	cenionego	cenionego	ceniony	cenione	cenioną
N.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym	cenioną
Ms.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym	cenionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cenieni	cenieni	cenione	cenione
D.	cenionych	cenionych	cenionych	cenionych
C.	cenionym	cenionym	cenionym	cenionym
B.	cenionych	cenionych	cenionych	cenione
N.	cenionymi	cenionymi	cenionymi	cenionymi
Ms.	cenionych	cenionych	cenionych	cenionych

Składnia

Rz osobowy

cenić

KOGO/CO + na ILE

Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2025