UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łańcuch

Chronologizacja

SStp, SPXVI: łancuch, SKN: łancuch, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

st.czes. lancúh

z śr.-w.-niem. lanne-zug

1. zardzewiały

Definicja

szereg połączonych ze sobą ogniw

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Połączenia

  • złoty; zardzewiały łańcuch
  • łańcuch psa
  • ogniwo łańcucha
  • pies na łańcuchu
  • naprężyć; przymocować łańcuch
  • pobrzękiwać; przykuć, przypiąć łańcuchem

Cytaty

Za oknem szczekają spuszczone z łańcuchów psy.

źródło: NKJP: Tomasz Zieja: Jak zeschłe liście, Polityka, 2002-02-16

Skazańcy nie pobrzękiwali łańcuchami po to, by stwarzać nastrój grozy znany nam z filmów i książek, ale po to, by choć trochę się rozgrzać.

źródło: NKJP: Dziennikarz w lochu, Dziennik Polski, 2001-10-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łańcuch
łańcuchy
D. łańcucha
łańcuchów
C. łańcuchowi
łańcuchom
B. łańcuch
łańcuchy
N. łańcuchem
łańcuchami
Ms. łańcuchu
łańcuchach
W. łańcuchu
łańcuchy

2. choinkowy

Definicja

ozdoba choinkowa składająca się z połączonych ze sobą ogniw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

  • łańcuch choinkowy
  • łańcuch z bibuły, z papieru
  • łańcuch na choinkę
  • łańcuchy i bombki, łańcuchy i lampki choinkowe
  • zrobić; zawiesić łańcuch
  • stroić łańcuchami
  • ustroić w łańcuchy

Cytaty

Dzieci stroiły choinkę łańcuchami z bibułki i gwiazdorkami z wydmuszek.

źródło: NKJP: Eugenia Czyż: Kącik wspomnień, Nakielski Czas, 2003-12-31

Inne drzewko, w stylu włoskim, zostało ozdobione kolorowanymi makaronami. Z nich wykonano łańcuch oraz bombki.

źródło: NKJP: (AM): Wirus zamiast gwiazdy, Dziennik Polski, 2006-12-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łańcuch
łańcuchy
D. łańcucha
łańcuchów
C. łańcuchowi
łańcuchom
B. łańcuch
łańcuchy
N. łańcuchem
łańcuchami
Ms. łańcuchu
łańcuchach
W. łańcuchu
łańcuchy

3. pośredników

Definicja

szereg osób, przedmiotów, sytuacji sąsiadujących lub powiązanych z sobą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

  • łańcuch korupcyjny, przyczynowy
  • łańcuch dostawców, pośredników; sytuacji, zdarzeń
  • koniec łańcucha

Cytaty

Niemiecki agent policyjny twierdzi, że przy zatrzymaniu przejęto dokument podpisany przez sześciu Polaków. Określony w nim sposób płatności za dostarczone uzbrojenie prowadzi poprzez łańcuch pośredników do tajnego konta irackiego.

źródło: NKJP: Edward Krzemień: Pożegnanie z bronią, Gazeta Wyborcza, 1992-12-22

Najczęściej mamy do czynienia nie z jedną wybraną przyczyną autodestrukcji, ale z łańcuchem przyczynowym, w którym rola poszczególnych ogniw nie jest - nawet dla człowieka popełniającego samobójstwo - do końca uświadamiana.

źródło: NKJP: Maria Jarosz: Samobójstwa: ucieczka przegranych, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łańcuch
łańcuchy
D. łańcucha
łańcuchów
C. łańcuchowi
łańcuchom
B. łańcuch
łańcuchy
N. łańcuchem
łańcuchami
Ms. łańcuchu
łańcuchach
W. łańcuchu
łańcuchy

4. górski

Definicja

szereg pasm gór, wzgórz wraz z rozdzielającymi je kotlinami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

  • łańcuch górski
  • łańcuch gór, wzgórz

Cytaty

W porównaniu do Hiroszimy, zniszczenia okazały się mniejsze, gdyż ograniczeniu skutków eksplozji sprzyjało ukształtowanie miasta poprzedzielanego łańcuchami wzgórz.

źródło: NKJP: Janusz Roszkowski: Projekt Manhattan, Polityka, 2005-04-26

Dolomity nie tworzą zwartego łańcucha górskiego. Ponad otaczający je teren wybijają się odrębnymi wyspami skalnymi.

źródło: NKJP: Na szczyt - via ferratą, Dziennik Polski, 2008-08-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łańcuch
łańcuchy
D. łańcucha
łańcuchów
C. łańcuchowi
łańcuchom
B. łańcuch
łańcuchy
N. łańcuchem
łańcuchami
Ms. łańcuchu
łańcuchach
W. łańcuchu
łańcuchy

5. aminokwasowy

Definicja

co najmniej dwa atomy połączone ze sobą, tworzące związek chemiczny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

  • łańcuch aminokwasowy, polipeptydowy, węglowodorowy
  • łańcuch aminokwasów

Cytaty

Badania przeprowadzone za pomocą mikroskopu polaryzacyjnego oraz rentgenograficzne wykazały, że keratyna zawarta w korze i powłoczce włosa składa się z łańcuchów polipeptydowych połączonych ze sobą za pomocą bocznych łańcuchów.

źródło: NKJP: Jan Zarzycki, Jan Kuryszko: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995

Poszczególne białka różnią się między sobą nie tylko długością łańcucha aminokwasowego, ale również i kolejnością aminokwasów, których w organizmie człowieka jest około dwudziestu.

źródło: NKJP: Jerzy Duszyński: Głodówka, czyli biochemik o odchudzaniu, Gazeta Wyborcza, 1997-11-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łańcuch
łańcuchy
D. łańcucha
łańcuchów
C. łańcuchowi
łańcuchom
B. łańcuch
łańcuchy
N. łańcuchem
łańcuchami
Ms. łańcuchu
łańcuchach
W. łańcuchu
łańcuchy

Frazeologizmy

łańcuch pokarmowy
łańcuch troficzny
Data ostatniej modyfikacji: 07.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj