Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | roztropny |
roztropny |
roztropny |
roztropne |
roztropna |
D. | roztropnego |
roztropnego |
roztropnego |
roztropnego |
roztropnej |
C. | roztropnemu |
roztropnemu |
roztropnemu |
roztropnemu |
roztropnej |
B. | roztropnego |
roztropnego |
roztropny |
roztropne |
roztropną |
N. | roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
roztropną |
Ms. | roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
roztropnej |
W. | roztropny |
roztropny |
roztropny |
roztropne |
roztropna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | roztropni |
roztropni |
roztropne |
roztropne |
D. | roztropnych |
roztropnych |
roztropnych |
roztropnych |
C. | roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
roztropnym |
B. | roztropnych |
roztropnych |
roztropnych |
roztropne |
N. | roztropnymi |
roztropnymi |
roztropnymi |
roztropnymi |
Ms. | roztropnych |
roztropnych |
roztropnych |
roztropnych |
W. | roztropni |
roztropni |
roztropne |
roztropne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | roztropniejszy |
roztropniejszy |
roztropniejszy |
roztropniejsze |
roztropniejsza |
D. | roztropniejszego |
roztropniejszego |
roztropniejszego |
roztropniejszego |
roztropniejszej |
C. | roztropniejszemu |
roztropniejszemu |
roztropniejszemu |
roztropniejszemu |
roztropniejszej |
B. | roztropniejszego |
roztropniejszego |
roztropniejszy |
roztropniejsze |
roztropniejszą |
N. | roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszą |
Ms. | roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszej |
W. | roztropniejszy |
roztropniejszy |
roztropniejszy |
roztropniejsze |
roztropniejsza |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | roztropniejsi |
roztropniejsi |
roztropniejsze |
roztropniejsze |
D. | roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejszych |
C. | roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
roztropniejszym |
B. | roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejsze |
N. | roztropniejszymi |
roztropniejszymi |
roztropniejszymi |
roztropniejszymi |
Ms. | roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejszych |
roztropniejszych |
W. | roztropniejsi |
roztropniejsi |
roztropniejsze |
roztropniejsze |
Pochodzenie
Przymiotnik od przedrostkowego czasownika roztropić , znaczący pierwotnie 'podążający dobrym tropem' > 'rozważny, rozsądny, przezorny'; zob. tropić
1.a człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozumny |
Połączenia
- roztropny człowiek, polityk
- roztropny i mądry
Cytaty
[...] każdy roztropny kierowca zbliżając się do przejścia dla pieszych zachowuje szczególną ostrożność. źródło: NKJP: Iwona Kamieńska: Droga śmierci, Gazeta Krakowska, 2003-06-20 |
|
Człowiek, którego przykładem jest nasz rektor, ceni dobrych, brzydzi się złymi, nie daje się przekupić ani prośbą, ani błaganiami, ani przywilejem, jest roztropny w działaniu, mądry w sądach, pilny w zajęciach. źródło: NKJP: Elżbieta Jung-Palczewska (red.): Prima Verba - Krakowskie mowy uniwersyteckie, 2000 |
|
Chodzi do zerówki dopiero, ale roztropniejszy jest i bystrzejszy od wielu tych głąbów, co już zaraz wyjdą ze szkoły. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002 |
|
Sądy powinny być bardziej roztropne w ferowaniu wyroków. źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Pomruk za murem, Polityka, 2004-02-21 |
|
[...] we władzach miasta powinni zasiadać ludzie inteligentni i roztropni. źródło: NKJP: Kwestionariusze wyborcze, Dziennik Polski, 2008-08-22 |
1.b wybór
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- roztropny kompromis; roztropne działanie; roztropne decyzje
- roztropny i racjonalny
Cytaty
Dobiegają końca prace nad budżetem i jest szansa, aby w tym trudnym okresie reform i rozwoju gospodarki wolnorynkowej przyjąć budżet trudny, ale roztropny. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.02.1999 |
|
Gospodarze, mimo przewagi tudzież łatwości, z jaką zdobywali pole, nie potrafili zdobyć się na roztropniejsze rozegranie akcji na połowie Stali. źródło: NKJP: Nieporadność w ataku, Dziennik Polski, 1998-03-23 |
|
W latach 2007-2013 napłyną do Wielkopolski miliony złotych z unijnych funduszy na rozwój infrastruktury. Pieniądze te trzeba nie tylko pozyskać na sensowne projekty. Jeszcze ważniejszym zadaniem jest ich roztropne wydanie. źródło: NKJP: Sławomir Kmiecik: Szansą jest turystyka Debata, Polska Głos Wielkopolski, 2007-02-20 |
|
[...] stwierdziła, że decyzja przewodniczącego jest roztropna. źródło: NKJP: Magdalena Hodak, Dziennik Łódzki, 2006-12-15 |
|
Bywają też wywiady, w których padają pytania oryginalne i roztropne [...]. źródło: NKJP: Małgorzata Kita: Relacje transtekstualne wywiadu prasowego, 2001 |