UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wznieść

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: nieść (zob.) z przedrostkiem wz- (< psł. *vъz- 'w górę, wzwyż')

1. kielich

Definicja

książk. 
unieść do góry

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wznieść kielich, kieliszek; miecz

Cytaty

Stęknął, wzniósł siekierę i z potężną siłą spuścił obuch na kłódkę.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

- Zapomniał się pan. Przecież pan jest tutaj sam, zupełnie sam - roześmiał się głośno, potem wzniósł swoją szklankę. - Za sojusz, aliancie!

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wzniosę
wzniesiemy
2 os. wzniesiesz
wzniesiecie
3 os. wzniesie
wzniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniosłem
+(e)m wzniósł
wzniosłam
+(e)m wzniosła
wzniosłom
+(e)m wzniosło
wznieśliśmy
+(e)śmy wznieśli
wzniosłyśmy
+(e)śmy wzniosły
2 os. wzniosłeś
+(e)ś wzniósł
wzniosłaś
+(e)ś wzniosła
wzniosłoś
+(e)ś wzniosło
wznieśliście
+(e)ście wznieśli
wzniosłyście
+(e)ście wzniosły
3 os. wzniósł
wzniosła
wzniosło
wznieśli
wzniosły

bezosobnik: wzniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wznieśmy
2 os. wznieś
wznieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniósłbym
bym wzniósł
wzniosłabym
bym wzniosła
wzniosłobym
bym wzniosło
wznieślibyśmy
byśmy wznieśli
wzniosłybyśmy
byśmy wzniosły
2 os. wzniósłbyś
byś wzniósł
wzniosłabyś
byś wzniosła
wzniosłobyś
byś wzniosło
wznieślibyście
byście wznieśli
wzniosłybyście
byście wzniosły
3 os. wzniósłby
by wzniósł
wzniosłaby
by wzniosła
wzniosłoby
by wzniosło
wznieśliby
by wznieśli
wzniosłyby
by wzniosły

bezosobnik: wzniesiono by

bezokolicznik: wznieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wzniósłszy

gerundium: wzniesienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzniesienie
wzniesienia
D. wzniesienia
wzniesień
C. wzniesieniu
wzniesieniom
B. wzniesienie
wzniesienia
N. wzniesieniem
wzniesieniami
Ms. wzniesieniu
wzniesieniach
W. wzniesienie
wzniesienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzniesiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wzniesiony
wzniesiony
wzniesiony
wzniesione
wzniesiona
D. wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionej
C. wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionej
B. wzniesionego
wzniesionego
wzniesiony
wzniesione
wzniesioną
N. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesioną
Ms. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wzniesieni
wzniesieni
wzniesione
wzniesione
D. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
C. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
B. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesione
N. wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
Ms. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych

odpowiednik aspektowy: wznosić

Składnia

bez ograniczeń + wznieść +
CO

2. oczy

Definicja

książk. 
skierować do góry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wznieść dłonie, palec, pięści, ręce; głowę; brwi; wzrok

Cytaty

Wzniósł oczy na galerię, jakby tam kogoś szukał, i pewnym krokiem ruszył za konwojentami.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009

Król-kapłan położył chleb na ołtarzu. Polał winem z cynowego dzbana. Przyrzucił żywicą, przyłożył pochodnię, po czym wzniósł dłonie w górę ku otwartemu niebu.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Znienacka ujrzałem młodą kobietę na drabinie. We wzniesionych rękach trzymała papierową girlandę.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wzniosę
wzniesiemy
2 os. wzniesiesz
wzniesiecie
3 os. wzniesie
wzniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniosłem
+(e)m wzniósł
wzniosłam
+(e)m wzniosła
wzniosłom
+(e)m wzniosło
wznieśliśmy
+(e)śmy wznieśli
wzniosłyśmy
+(e)śmy wzniosły
2 os. wzniosłeś
+(e)ś wzniósł
wzniosłaś
+(e)ś wzniosła
wzniosłoś
+(e)ś wzniosło
wznieśliście
+(e)ście wznieśli
wzniosłyście
+(e)ście wzniosły
3 os. wzniósł
wzniosła
wzniosło
wznieśli
wzniosły

bezosobnik: wzniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wznieśmy
2 os. wznieś
wznieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniósłbym
bym wzniósł
wzniosłabym
bym wzniosła
wzniosłobym
bym wzniosło
wznieślibyśmy
byśmy wznieśli
wzniosłybyśmy
byśmy wzniosły
2 os. wzniósłbyś
byś wzniósł
wzniosłabyś
byś wzniosła
wzniosłobyś
byś wzniosło
wznieślibyście
byście wznieśli
wzniosłybyście
byście wzniosły
3 os. wzniósłby
by wzniósł
wzniosłaby
by wzniosła
wzniosłoby
by wzniosło
wznieśliby
by wznieśli
wzniosłyby
by wzniosły

bezosobnik: wzniesiono by

bezokolicznik: wznieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wzniósłszy

gerundium: wzniesienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzniesienie
wzniesienia
D. wzniesienia
wzniesień
C. wzniesieniu
wzniesieniom
B. wzniesienie
wzniesienia
N. wzniesieniem
wzniesieniami
Ms. wzniesieniu
wzniesieniach
W. wzniesienie
wzniesienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzniesiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wzniesiony
wzniesiony
wzniesiony
wzniesione
wzniesiona
D. wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionej
C. wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionej
B. wzniesionego
wzniesionego
wzniesiony
wzniesione
wzniesioną
N. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesioną
Ms. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wzniesieni
wzniesieni
wzniesione
wzniesione
D. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
C. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
B. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesione
N. wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
Ms. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych

odpowiednik aspektowy: wznosić

Składnia

bez ograniczeń + wznieść +
CO

3. budynek

Definicja

książk. 
wybudować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • wznieść barykadę, budynek, cerkiew, gmach, kościół, pomnik, świątynię, zamek

Cytaty

Obok stała przybudówka z jasnego drzewa, niedawno wzniesiona. Nieduży, kwadratowy domek. Może łaźnia?

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995

Całun spoczywał więc kiedyś na skale, nad którą wzniesiono kościół św. Grobu w Jerozolimie.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Tajemnice zmartwychwstania, Dziennik Zachodni, 2008-03-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wzniosę
wzniesiemy
2 os. wzniesiesz
wzniesiecie
3 os. wzniesie
wzniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniosłem
+(e)m wzniósł
wzniosłam
+(e)m wzniosła
wzniosłom
+(e)m wzniosło
wznieśliśmy
+(e)śmy wznieśli
wzniosłyśmy
+(e)śmy wzniosły
2 os. wzniosłeś
+(e)ś wzniósł
wzniosłaś
+(e)ś wzniosła
wzniosłoś
+(e)ś wzniosło
wznieśliście
+(e)ście wznieśli
wzniosłyście
+(e)ście wzniosły
3 os. wzniósł
wzniosła
wzniosło
wznieśli
wzniosły

bezosobnik: wzniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wznieśmy
2 os. wznieś
wznieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniósłbym
bym wzniósł
wzniosłabym
bym wzniosła
wzniosłobym
bym wzniosło
wznieślibyśmy
byśmy wznieśli
wzniosłybyśmy
byśmy wzniosły
2 os. wzniósłbyś
byś wzniósł
wzniosłabyś
byś wzniosła
wzniosłobyś
byś wzniosło
wznieślibyście
byście wznieśli
wzniosłybyście
byście wzniosły
3 os. wzniósłby
by wzniósł
wzniosłaby
by wzniosła
wzniosłoby
by wzniosło
wznieśliby
by wznieśli
wzniosłyby
by wzniosły

bezosobnik: wzniesiono by

bezokolicznik: wznieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wzniósłszy

gerundium: wzniesienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzniesienie
wzniesienia
D. wzniesienia
wzniesień
C. wzniesieniu
wzniesieniom
B. wzniesienie
wzniesienia
N. wzniesieniem
wzniesieniami
Ms. wzniesieniu
wzniesieniach
W. wzniesienie
wzniesienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzniesiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wzniesiony
wzniesiony
wzniesiony
wzniesione
wzniesiona
D. wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionej
C. wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionej
B. wzniesionego
wzniesionego
wzniesiony
wzniesione
wzniesioną
N. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesioną
Ms. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wzniesieni
wzniesieni
wzniesione
wzniesione
D. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
C. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
B. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesione
N. wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
Ms. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych

odpowiednik aspektowy: wznosić

Składnia

Rzosobowy + wznieść +
CO

4. obłok kurzu

Definicja

spowodować uniesienie się czegoś w górę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wznieść kurz

Cytaty

Potem ruszyły tabory. Kurz wzniesiony kopytami koni i nogami pieszych wzniósł się wysokim słupem.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Księżniczkę oślepił wzniesiony wielkimi skrzydłami obłok kurzu.

źródło: NKJP: Konszachty ze smokami, Esensja, 2006-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wzniosę
wzniesiemy
2 os. wzniesiesz
wzniesiecie
3 os. wzniesie
wzniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniosłem
+(e)m wzniósł
wzniosłam
+(e)m wzniosła
wzniosłom
+(e)m wzniosło
wznieśliśmy
+(e)śmy wznieśli
wzniosłyśmy
+(e)śmy wzniosły
2 os. wzniosłeś
+(e)ś wzniósł
wzniosłaś
+(e)ś wzniosła
wzniosłoś
+(e)ś wzniosło
wznieśliście
+(e)ście wznieśli
wzniosłyście
+(e)ście wzniosły
3 os. wzniósł
wzniosła
wzniosło
wznieśli
wzniosły

bezosobnik: wzniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wznieśmy
2 os. wznieś
wznieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniósłbym
bym wzniósł
wzniosłabym
bym wzniosła
wzniosłobym
bym wzniosło
wznieślibyśmy
byśmy wznieśli
wzniosłybyśmy
byśmy wzniosły
2 os. wzniósłbyś
byś wzniósł
wzniosłabyś
byś wzniosła
wzniosłobyś
byś wzniosło
wznieślibyście
byście wznieśli
wzniosłybyście
byście wzniosły
3 os. wzniósłby
by wzniósł
wzniosłaby
by wzniosła
wzniosłoby
by wzniosło
wznieśliby
by wznieśli
wzniosłyby
by wzniosły

bezosobnik: wzniesiono by

bezokolicznik: wznieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wzniósłszy

gerundium: wzniesienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzniesienie
wzniesienia
D. wzniesienia
wzniesień
C. wzniesieniu
wzniesieniom
B. wzniesienie
wzniesienia
N. wzniesieniem
wzniesieniami
Ms. wzniesieniu
wzniesieniach
W. wzniesienie
wzniesienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzniesiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wzniesiony
wzniesiony
wzniesiony
wzniesione
wzniesiona
D. wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionej
C. wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionej
B. wzniesionego
wzniesionego
wzniesiony
wzniesione
wzniesioną
N. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesioną
Ms. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wzniesieni
wzniesieni
wzniesione
wzniesione
D. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
C. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
B. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesione
N. wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
Ms. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych

odpowiednik aspektowy: wznosić

Składnia

bez ograniczeń + wznieść +
CO

5. modły

Definicja

książk. 
wypowiedzieć głośno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

  • wznieść modły; hasło, okrzyk; toast

Cytaty

A mnie się wydało, że powinien był powiedzieć, że nie do siebie odnosi to wszystko, lecz do idei, której służył, i wznieść okrzyk: „Niech żyje Polska”. Żałowałam, że tego nie uczynił.

źródło: NKJP: Maria Dąbrowska: Dzienniki1, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wzniosę
wzniesiemy
2 os. wzniesiesz
wzniesiecie
3 os. wzniesie
wzniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniosłem
+(e)m wzniósł
wzniosłam
+(e)m wzniosła
wzniosłom
+(e)m wzniosło
wznieśliśmy
+(e)śmy wznieśli
wzniosłyśmy
+(e)śmy wzniosły
2 os. wzniosłeś
+(e)ś wzniósł
wzniosłaś
+(e)ś wzniosła
wzniosłoś
+(e)ś wzniosło
wznieśliście
+(e)ście wznieśli
wzniosłyście
+(e)ście wzniosły
3 os. wzniósł
wzniosła
wzniosło
wznieśli
wzniosły

bezosobnik: wzniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wznieśmy
2 os. wznieś
wznieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wzniósłbym
bym wzniósł
wzniosłabym
bym wzniosła
wzniosłobym
bym wzniosło
wznieślibyśmy
byśmy wznieśli
wzniosłybyśmy
byśmy wzniosły
2 os. wzniósłbyś
byś wzniósł
wzniosłabyś
byś wzniosła
wzniosłobyś
byś wzniosło
wznieślibyście
byście wznieśli
wzniosłybyście
byście wzniosły
3 os. wzniósłby
by wzniósł
wzniosłaby
by wzniosła
wzniosłoby
by wzniosło
wznieśliby
by wznieśli
wzniosłyby
by wzniosły

bezosobnik: wzniesiono by

bezokolicznik: wznieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wzniósłszy

gerundium: wzniesienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzniesienie
wzniesienia
D. wzniesienia
wzniesień
C. wzniesieniu
wzniesieniom
B. wzniesienie
wzniesienia
N. wzniesieniem
wzniesieniami
Ms. wzniesieniu
wzniesieniach
W. wzniesienie
wzniesienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzniesiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wzniesiony
wzniesiony
wzniesiony
wzniesione
wzniesiona
D. wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionego
wzniesionej
C. wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionemu
wzniesionej
B. wzniesionego
wzniesionego
wzniesiony
wzniesione
wzniesioną
N. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesioną
Ms. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wzniesieni
wzniesieni
wzniesione
wzniesione
D. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
C. wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
wzniesionym
B. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesione
N. wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
wzniesionymi
Ms. wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych
wzniesionych

odpowiednik aspektowy: wznosić

Składnia

bez ograniczeń + wznieść +
CO

Frazeologizmy

ktoś wypił zdrowie czyjeś
ktoś wzniósł zdrowie czyjeś
Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj