UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żreć

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *žerti, *žьrǫ : *žerǫ 'jeść (głównie o zwierzętach)'

Obecna postać bezokolicznika jest wtórna, powstała przez analogię do form osobowych typu żrę, żresz. Postacią oczekiwaną (zgodną z zasadami rozwoju fonetycznego) byłaby żrzeć.

1. jeść

Definicja

pot.

jeść w sposób niezgodny z zasadami dobrego wychowania, dużo i niechlujnie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

człowiek żre
żreć jak świnia
żreć i palić, żreć i pić

Cytaty

Nie wdaję się w rozmowy na delikatne tematy z osobnikami, którzy sami żrą i piją, a przyjaciołom każą stać - powiedział trubadur, po czym, nie czekając, usiadł.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Na przemian miałam napady agresji i depresji, żarłam i rzygałam - wspomina.- Później uświadomiłam sobie, że to był rodzaj samozagłady.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Mia, siostra Any, Polityka, nr 2574, 2006-10-07

Inżynier żarł łapczywie, nie jak piesio z kanapy, tylko jak uliczny wygłodniały kundel (...)

źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

Rz_osobowy

żreć

(CO)

2. o zwierzętach

Definicja

pot.

o zwierzętach: jeść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

kot, pies, smok; świnia żre; wszy żarły
żreć trawę
żreć i srać

Cytaty

Osioł żarł trawę, a elegancka publiczność go oglądała.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Sztuczne burze piaskowe, Polityka, nr 2331, 2002-01-05

Konie z workami na szyjach żarły obrok, a woźnice, rozwaliwszy się jak panowie na tylnych miękkich siedzeniach swoich pojazdów, drzemali.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

Psa widziano to tu, to tam. Kiełbasę żarł, ale wszystko obwąchiwał.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

Rz_żywotny

żreć

(CO)

3. o silniku

Definicja

pot.

zużywać nadmiernie jakieś zasoby energii, pieniędzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

żreć benzynę, prąd, jakieś sumy
żreć jak smok

Cytaty

Problem w tym, że gdy migawka jest otwarta, aparat żre prąd.

źródło: NKJP: Marek Gierlinski: Re: Jeszcze raz! PILOT DO EOS-a, Usenet -- pl.rec.foto, 1999-06-05

Niestety u Chryslera ten silnik żre paliwo i nie wytrzymuje więcej jak 180 tys. mil.

źródło: Internet

Można sobie zadać pytanie: może poduszkowiec jest mniej ekonomiczny? Ma wiele zalet, ale paliwo żre jak smok? Nic z tych rzeczy. - Moja „Anakonda” spala 8-9 litrów na 100 km - tłumaczy Adamowicz.

źródło: NKJP: Marcin Gąsiorowski: Latająca łódź, Gazeta Wrocławska, 2002-09-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

Rz_nieżywotny

żreć

4. o rdzy

Definicja

pot.

niszczyć swym działaniem jakiegoś rodzaju powierzchnię

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

ciecz, kwas, płyn, środek żre
żreć i drażnić, żreć i truć
substancja żrąca

Cytaty

Nasza urzędowa ciekawość niezbyt jednak docierała do jegomościa, bo patrząc na pogruchotaną syrenę, znów zaczął bredzić: -...nie mogłem już tego dłużej wytrzymać. Rdza żarła ją jak rak...

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

Ale ogień żarł już tę czapkę, o czym świadczył roznoszący się po izbie swąd gęsich piór, i matka domykając drzwiczki, obwieściła stanowczo: - Nie będzie ani w pole, ani do młócenia, ani do czyszczenia butów.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

Rz_nieżywotny

żreć

5. o uczuciach

Definicja

pot.

opanowywać czyjeś życie wewnętrzne, wpływając na nie negatywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

smutek, pokusa, tęsknota żre; wyrzuty sumienia żrą

Cytaty

Pana Moczydłowskiego, gdy na to patrzył, żarła melancholia, która, jak twierdził, rychło go wpędzi do grobu.

źródło: NKJP: Marek Oramus, Barbara Pietkiewicz: Siwe włosy ludzkości, Polityka, nr 2298, 2001-05-19

Byłem we Włoszech, Francji, Niemczech, nawet w Anglii, a wszędzie nękała mnie bieda i żarła tęsknota za krajem.

źródło: NKJP: Ewa Żukowska: Moja mała Ojczyzna. Scenariusz wieczornicy patriotycznej – szkoła ponadpodstawowa, Wychowawca, nr 127-128, 2003-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

żreć

KOGOŚ

6. o komarach

Definicja

pot.

kąsać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Połączenia

komary, wszy żrą

Cytaty

Ale ocknij się z zadumy, Magdzioł, i uciekajmy. Mama miała rację, komary żrą niemiłosiernie.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

- A potem przez trzy dni żarły cię pluskwy w węgierskim więzieniu - wtrąca mąż.

źródło: NKJP: Czarodziejski kompas, Dziennik Polski, 2001-07-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żrę	żremy
2 os.	żresz	żrecie
3 os.	żre	żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłem +(e)m żarł	żarłam +(e)m żarła	żarłom +(e)m żarło	żarliśmy +(e)śmy żarli	żarłyśmy +(e)śmy żarły
2 os.	żarłeś +(e)ś żarł	żarłaś +(e)ś żarła	żarłoś +(e)ś żarło	żarliście +(e)ście żarli	żarłyście +(e)ście żarły
3 os.	żarł	żarła	żarło	żarli	żarły

bezosobnik: żarto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarł będę żreć	będę żarła będę żreć	będę żarło będę żreć	będziemy żarli będziemy żreć	będziemy żarły będziemy żreć
2 os.	będziesz żarł będziesz żreć	będziesz żarła będziesz żreć	będziesz żarło będziesz żreć	będziecie żarli będziecie żreć	będziecie żarły będziecie żreć
3 os.	będzie żarł będzie żreć	będzie żarła będzie żreć	będzie żarło będzie żreć	będą żarli będą żreć	będą żarły będą żreć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żryjmy
2 os.	żryj	żryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarłbym bym żarł	żarłabym bym żarła	żarłobym bym żarło	żarlibyśmy byśmy żarli	żarłybyśmy byśmy żarły
2 os.	żarłbyś byś żarł	żarłabyś byś żarła	żarłobyś byś żarło	żarlibyście byście żarli	żarłybyście byście żarły
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło	żarliby by żarli	żarłyby by żarły

bezosobnik: żarto by

bezokolicznik: żreć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc

gerundium: żarcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarcie	żarcia
D.	żarcia	żarć
C.	żarciu	żarciom
B.	żarcie	żarcia
N.	żarciem	żarciami
Ms.	żarciu	żarciach
W.	żarcie	żarcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żrący	żrący	żrący	żrące	żrąca
D.	żrącego	żrącego	żrącego	żrącego	żrącej
C.	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącemu	żrącej
B.	żrącego	żrącego	żrący	żrące	żrącą
N.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącą
Ms.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym	żrącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żrący	żrący	żrące	żrące
D.	żrących	żrących	żrących	żrących
C.	żrącym	żrącym	żrącym	żrącym
B.	żrących	żrących	żrących	żrące
N.	żrącymi	żrącymi	żrącymi	żrącymi
Ms.	żrących	żrących	żrących	żrących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarty	żarty	żarty	żarte	żarta
D.	żartego	żartego	żartego	żartego	żartej
C.	żartemu	żartemu	żartemu	żartemu	żartej
B.	żartego	żartego	żarty	żarte	żartą
N.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartą
Ms.	żartym	żartym	żartym	żartym	żartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarci	żarci	żarte	żarte
D.	żartych	żartych	żartych	żartych
C.	żartym	żartym	żartym	żartym
B.	żartych	żartych	żartych	żarte
N.	żartymi	żartymi	żartymi	żartymi
Ms.	żartych	żartych	żartych	żartych

odpowiednik aspektowy: zeżreć

Składnia

Rz_żywotny

żreć

(KOGO/CO)

7. udawać się

Definicja

pot.

przebiegać w sposób udany, pomyślny

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	Od 1998 r. Halperowi naprawdę nieźle żarło . Pomoc w przejęciu Budimeksu otworzyła mu podwoje na związkowe - i nie tylko - salony. To pewnie zaowocowało właśnie dopuszczeniem do 73 hektarów gruntów w samym centrum Gdańska. źródło: NKJP: Internet
	Alkamid przegrał 6 miejsce właśnie ze mną, do tego tak mu nie żarło, że z dziewiątego miejsca przed ostatnią rundą spadł aż na 16. źródło: NKJP: Internet
	Z Dudą robimy lepszy pressing, Ondrej dużo więcej biega niż Ljubo. Bardzo podoba mi się jego styl: chce grać krótkimi podaniami, kombinacyjnie. Ten transfer podniósł zimą jakość naszej drużyny. Potem dołączył do nas powracający do formy Żyro i do dziś robi ogromne postępy. Na razie tak wygląda nasz plan A. Korzystajmy, póki żre. źródło: Internet: ekstra.sport.pl
	Oczywiście dobrą, czy nawet konieczną, praktyką jest stworzenie kilku wersji tego samego z tweeta z różną kreacją i treścią i przeprowadzenie testów pod tytułem: co najlepiej żre. źródło: Internet: hellosocial.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	żre			żrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	żarł	żarła	żarło		żarły

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	będzie żarł	będzie żarła	będzie żarło		będą żarły

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	żarłby by żarł	żarłaby by żarła	żarłoby by żarło		żarłyby by żarły

bezokolicznik: żreć

Składnia

żreć

(KOMU)

Frazeologizmy

tak dobrze żarło i zdechło

Data ostatniej modyfikacji: 20.11.2021