UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zastać

Chronologizacja

1387, SStp

Pochodzenie

Zob. stać (stanę)

1. spotkać

Definicja

spotkać lub zobaczyć kogoś lub coś w danej sytuacji lub w danym stanie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

zastać drzwi zamknięte; jakąś sytuację
zastana rzeczywistość
zastać w domu, w hotelu, w kuchni

Cytaty

	O Auguście mówiono, że zastał miasto ceglane, a zostawił marmurowe. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie : od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
	Kiedy o umówionej godzinie nasi „wywiadowcy” zjawili się pod wskazanym adresem, zastali drzwi zamknięte na głucho. źródło: NKJP: Mateusz Cieślak: Na piękne oczy, Trybuna Śląska, 2002-01-23
	Pierwsze, przybyłe na miejsce jednostki straży pożarnej zastały sytuację trudną do opanowania. źródło: NKJP: Jmaz: Gigantyczny pożar, Wieści Podwarszawskie, 2009-05-10
	Nie wiedziałem, co zastanę na miejscu. Kogo zobaczę. źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem (?), 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zastanę	zastaniemy
2 os.	zastaniesz	zastaniecie
3 os.	zastanie	zastaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałem +(e)m zastał	zastałam +(e)m zastała	zastałom +(e)m zastało	zastaliśmy +(e)śmy zastali	zastałyśmy +(e)śmy zastały
2 os.	zastałeś +(e)ś zastał	zastałaś +(e)ś zastała	zastałoś +(e)ś zastało	zastaliście +(e)ście zastali	zastałyście +(e)ście zastały
3 os.	zastał	zastała	zastało	zastali	zastały

bezosobnik: zastano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zastańmy
2 os.	zastań	zastańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałbym bym zastał	zastałabym bym zastała	zastałobym bym zastało	zastalibyśmy byśmy zastali	zastałybyśmy byśmy zastały
2 os.	zastałbyś byś zastał	zastałabyś byś zastała	zastałobyś byś zastało	zastalibyście byście zastali	zastałybyście byście zastały
3 os.	zastałby by zastał	zastałaby by zastała	zastałoby by zastało	zastaliby by zastali	zastałyby by zastały

bezosobnik: zastano by

bezokolicznik: zastać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zastawszy

gerundium: zastanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zastanie	zastania
D.	zastania	zastań
C.	zastaniu	zastaniom
B.	zastanie	zastania
N.	zastaniem	zastaniami
Ms.	zastaniu	zastaniach
W.	zastanie	zastania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zastany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zastany	zastany	zastany	zastane	zastana
D.	zastanego	zastanego	zastanego	zastanego	zastanej
C.	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanej
B.	zastanego	zastanego	zastany	zastane	zastaną
N.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastaną
Ms.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zastani	zastani	zastane	zastane
D.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych
C.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym
B.	zastanych	zastanych	zastanych	zastane
N.	zastanymi	zastanymi	zastanymi	zastanymi
Ms.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych

odpowiednik aspektowy: zastawać

Składnia

zastać

CO + GDZIE

2. kogoś w domu

Definicja

przychodząc gdzieś, stwierdzić, że dana osoba jest w tym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

zastać kogoś w domu
nie zastać nikogo
kiedy mogę cię zastać?

Cytaty

W jednym z listów podał mi swój telefon i poprosił o mój, bo chętnie by nieraz zadzwonił. Nie wypadało odmówić, ale zaznaczyłem, że trudno mnie w domu zastać.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może oddać pismo sądowe innemu dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – administracji domu, dozorcy lub właściwemu organowi gminy.

źródło: NKJP: (ES): Bo wezwanie odebrano, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-11-16

Mało kiedy można go zastać wieczorem w hotelu.

źródło: NKJP: Henryk Sekulski: Przebitka, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zastanę	zastaniemy
2 os.	zastaniesz	zastaniecie
3 os.	zastanie	zastaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałem +(e)m zastał	zastałam +(e)m zastała	zastałom +(e)m zastało	zastaliśmy +(e)śmy zastali	zastałyśmy +(e)śmy zastały
2 os.	zastałeś +(e)ś zastał	zastałaś +(e)ś zastała	zastałoś +(e)ś zastało	zastaliście +(e)ście zastali	zastałyście +(e)ście zastały
3 os.	zastał	zastała	zastało	zastali	zastały

bezosobnik: zastano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zastańmy
2 os.	zastań	zastańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałbym bym zastał	zastałabym bym zastała	zastałobym bym zastało	zastalibyśmy byśmy zastali	zastałybyśmy byśmy zastały
2 os.	zastałbyś byś zastał	zastałabyś byś zastała	zastałobyś byś zastało	zastalibyście byście zastali	zastałybyście byście zastały
3 os.	zastałby by zastał	zastałaby by zastała	zastałoby by zastało	zastaliby by zastali	zastałyby by zastały

bezosobnik: zastano by

bezokolicznik: zastać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zastawszy

gerundium: zastanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zastanie	zastania
D.	zastania	zastań
C.	zastaniu	zastaniom
B.	zastanie	zastania
N.	zastaniem	zastaniami
Ms.	zastaniu	zastaniach
W.	zastanie	zastania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zastany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zastany	zastany	zastany	zastane	zastana
D.	zastanego	zastanego	zastanego	zastanego	zastanej
C.	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanej
B.	zastanego	zastanego	zastany	zastane	zastaną
N.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastaną
Ms.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zastani	zastani	zastane	zastane
D.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych
C.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym
B.	zastanych	zastanych	zastanych	zastane
N.	zastanymi	zastanymi	zastanymi	zastanymi
Ms.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych

odpowiednik aspektowy: zastawać

Składnia

zastać

KOGO + GDZIE

3. nastąpić

Definicja

nastąpić w czasie, gdy ktoś coś robi lub znajduje się w jakiejś sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

świt, wieczór zastał; burza, noc, wojna zastała kogoś gdzieś

Cytaty

Jak się okazało, niefortunnego turystę w drodze na Turbacz zastała burza, więc schronił się w bacówce.

źródło: NKJP: fig.: Z kroniki GOPR -Zagubieni, Tygodnik Podhalański, 1999

Wojna zastała Ignacego w Warszawie, gdzie mieszkał u siostry matki [...].

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zastanę	zastaniemy
2 os.	zastaniesz	zastaniecie
3 os.	zastanie	zastaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałem +(e)m zastał	zastałam +(e)m zastała	zastałom +(e)m zastało	zastaliśmy +(e)śmy zastali	zastałyśmy +(e)śmy zastały
2 os.	zastałeś +(e)ś zastał	zastałaś +(e)ś zastała	zastałoś +(e)ś zastało	zastaliście +(e)ście zastali	zastałyście +(e)ście zastały
3 os.	zastał	zastała	zastało	zastali	zastały

bezosobnik: zastano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zastańmy
2 os.	zastań	zastańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastałbym bym zastał	zastałabym bym zastała	zastałobym bym zastało	zastalibyśmy byśmy zastali	zastałybyśmy byśmy zastały
2 os.	zastałbyś byś zastał	zastałabyś byś zastała	zastałobyś byś zastało	zastalibyście byście zastali	zastałybyście byście zastały
3 os.	zastałby by zastał	zastałaby by zastała	zastałoby by zastało	zastaliby by zastali	zastałyby by zastały

bezosobnik: zastano by

bezokolicznik: zastać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zastawszy

gerundium: zastanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zastanie	zastania
D.	zastania	zastań
C.	zastaniu	zastaniom
B.	zastanie	zastania
N.	zastaniem	zastaniami
Ms.	zastaniu	zastaniach
W.	zastanie	zastania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zastany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zastany	zastany	zastany	zastane	zastana
D.	zastanego	zastanego	zastanego	zastanego	zastanej
C.	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanemu	zastanej
B.	zastanego	zastanego	zastany	zastane	zastaną
N.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastaną
Ms.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym	zastanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zastani	zastani	zastane	zastane
D.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych
C.	zastanym	zastanym	zastanym	zastanym
B.	zastanych	zastanych	zastanych	zastane
N.	zastanymi	zastanymi	zastanymi	zastanymi
Ms.	zastanych	zastanych	zastanych	zastanych

odpowiednik aspektowy: zastawać

Składnia

Rz_nieżywotny

zastać

KOGO + GDZIE

Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2024