UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gnać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *gъnati, *ženǫ (< *genōm) 'pędzić przed sobą (np. bydło), zmuszać do posuwania się do przodu; ścigać, przeganiać'

1. do sklepu

Definicja

przemieszczać się bardzo szybko

Warianty

gonić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

gnać do domu, do kiosku
gnać na górę, na miejsce (pracy, wypadku...); na ratunek
gnać na łeb, na szyję, na oślep, na złamanie karku
gnać jak szalony, jak wicher

Cytaty

Niech kurier weźmie pakiet i gna do Konstancina, ale już!

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

Zwierzęta gnały wprost na nas, łomocząc ogromnymi kopytami i chlapiąc pianą z pysków.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Pociąg gnał naprzód, pozostawiając w mroku tę odległą krainę [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gnam	gnamy
2 os.	gnasz	gnacie
3 os.	gna	gnają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałem +(e)m gnał	gnałam +(e)m gnała	gnałom +(e)m gnało	gnaliśmy +(e)śmy gnali	gnałyśmy +(e)śmy gnały
2 os.	gnałeś +(e)ś gnał	gnałaś +(e)ś gnała	gnałoś +(e)ś gnało	gnaliście +(e)ście gnali	gnałyście +(e)ście gnały
3 os.	gnał	gnała	gnało	gnali	gnały

bezosobnik: gnano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gnał będę gnać	będę gnała będę gnać	będę gnało będę gnać	będziemy gnali będziemy gnać	będziemy gnały będziemy gnać
2 os.	będziesz gnał będziesz gnać	będziesz gnała będziesz gnać	będziesz gnało będziesz gnać	będziecie gnali będziecie gnać	będziecie gnały będziecie gnać
3 os.	będzie gnał będzie gnać	będzie gnała będzie gnać	będzie gnało będzie gnać	będą gnali będą gnać	będą gnały będą gnać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gnajmy
2 os.	gnaj	gnajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałbym bym gnał	gnałabym bym gnała	gnałobym bym gnało	gnalibyśmy byśmy gnali	gnałybyśmy byśmy gnały
2 os.	gnałbyś byś gnał	gnałabyś byś gnała	gnałobyś byś gnało	gnalibyście byście gnali	gnałybyście byście gnały
3 os.	gnałby by gnał	gnałaby by gnała	gnałoby by gnało	gnaliby by gnali	gnałyby by gnały

bezosobnik: gnano by

bezokolicznik: gnać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gnając

gerundium: gnanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gnanie	gnania
D.	gnania	gnań
C.	gnaniu	gnaniom
B.	gnanie	gnania
N.	gnaniem	gnaniami
Ms.	gnaniu	gnaniach
W.	gnanie	gnania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gnający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnający	gnający	gnający	gnające	gnająca
D.	gnającego	gnającego	gnającego	gnającego	gnającej
C.	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającej
B.	gnającego	gnającego	gnający	gnające	gnającą
N.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającą
Ms.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnający	gnający	gnające	gnające
D.	gnających	gnających	gnających	gnających
C.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym
B.	gnających	gnających	gnających	gnające
N.	gnającymi	gnającymi	gnającymi	gnającymi
Ms.	gnających	gnających	gnających	gnających

odpowiednik aspektowy: pognać

Składnia

gnać

(DOKĄD)

2. bydło na pastwisko

Definicja

sprawiać, że ludzie, zwierzęta lub obiekty przemieszczają się w określonym kierunku

Warianty

gonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wiatr gna
gnać krowy, konie; chmury

Cytaty

	Za wozami gnano ryczące krowy, za krowami biegli piesi, wrzeszcząc głośno. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Wiatr gnał reklamówkę po bruku, aż dopadł ją i przycisnął do muru... źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005
	Czeski monarcha, zachęcając swych poddanych słowem i przykładem, siekąc mieczem na prawo i lewo, gnał Niemców nad rzekę Weidenbach [...]. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	Nad miastem przeszła śnieżyca gnana wichurą. źródło: NKJP: Stefan Tuszyński: Bundesliga. 26. kolejka, Gazeta Wyborcza, 1997-04-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gnam	gnamy
2 os.	gnasz	gnacie
3 os.	gna	gnają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałem +(e)m gnał	gnałam +(e)m gnała	gnałom +(e)m gnało	gnaliśmy +(e)śmy gnali	gnałyśmy +(e)śmy gnały
2 os.	gnałeś +(e)ś gnał	gnałaś +(e)ś gnała	gnałoś +(e)ś gnało	gnaliście +(e)ście gnali	gnałyście +(e)ście gnały
3 os.	gnał	gnała	gnało	gnali	gnały

bezosobnik: gnano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gnał będę gnać	będę gnała będę gnać	będę gnało będę gnać	będziemy gnali będziemy gnać	będziemy gnały będziemy gnać
2 os.	będziesz gnał będziesz gnać	będziesz gnała będziesz gnać	będziesz gnało będziesz gnać	będziecie gnali będziecie gnać	będziecie gnały będziecie gnać
3 os.	będzie gnał będzie gnać	będzie gnała będzie gnać	będzie gnało będzie gnać	będą gnali będą gnać	będą gnały będą gnać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gnajmy
2 os.	gnaj	gnajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałbym bym gnał	gnałabym bym gnała	gnałobym bym gnało	gnalibyśmy byśmy gnali	gnałybyśmy byśmy gnały
2 os.	gnałbyś byś gnał	gnałabyś byś gnała	gnałobyś byś gnało	gnalibyście byście gnali	gnałybyście byście gnały
3 os.	gnałby by gnał	gnałaby by gnała	gnałoby by gnało	gnaliby by gnali	gnałyby by gnały

bezosobnik: gnano by

bezokolicznik: gnać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gnając

gerundium: gnanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gnanie	gnania
D.	gnania	gnań
C.	gnaniu	gnaniom
B.	gnanie	gnania
N.	gnaniem	gnaniami
Ms.	gnaniu	gnaniach
W.	gnanie	gnania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gnający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnający	gnający	gnający	gnające	gnająca
D.	gnającego	gnającego	gnającego	gnającego	gnającej
C.	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającej
B.	gnającego	gnającego	gnający	gnające	gnającą
N.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającą
Ms.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnający	gnający	gnające	gnające
D.	gnających	gnających	gnających	gnających
C.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym
B.	gnających	gnających	gnających	gnające
N.	gnającymi	gnającymi	gnającymi	gnającymi
Ms.	gnających	gnających	gnających	gnających

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnany	gnany	gnany	gnane	gnana
D.	gnanego	gnanego	gnanego	gnanego	gnanej
C.	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanej
B.	gnanego	gnanego	gnany	gnane	gnaną
N.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnaną
Ms.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnani	gnani	gnane	gnane
D.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych
C.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym
B.	gnanych	gnanych	gnanych	gnane
N.	gnanymi	gnanymi	gnanymi	gnanymi
Ms.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych

odpowiednik aspektowy: pognać

Składnia

gnać

KOGO/CO + (DOKĄD)

3. kogoś do nauki

Definicja

zmuszać jakąś osobę do określonego działania

Warianty

gonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

gnać do ciężkiej pracy, do roboty

Cytaty

Ojciec gnał go do roboty - mówi kobieta.

źródło: NKJP: Beata Zalot: Bezkarne okrucieństwo, Tygodnik Podhalański, 1997

[...] ludy, niewolniczo podległe absolutnej władzy, muszą składać ogromne daniny, a batem gnane są do walki.

źródło: NKJP: Aleksander Krawczuk: Mściciel, zdobywca, pan łaskawy, Polityka, 2001-11-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gnam	gnamy
2 os.	gnasz	gnacie
3 os.	gna	gnają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałem +(e)m gnał	gnałam +(e)m gnała	gnałom +(e)m gnało	gnaliśmy +(e)śmy gnali	gnałyśmy +(e)śmy gnały
2 os.	gnałeś +(e)ś gnał	gnałaś +(e)ś gnała	gnałoś +(e)ś gnało	gnaliście +(e)ście gnali	gnałyście +(e)ście gnały
3 os.	gnał	gnała	gnało	gnali	gnały

bezosobnik: gnano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gnał będę gnać	będę gnała będę gnać	będę gnało będę gnać	będziemy gnali będziemy gnać	będziemy gnały będziemy gnać
2 os.	będziesz gnał będziesz gnać	będziesz gnała będziesz gnać	będziesz gnało będziesz gnać	będziecie gnali będziecie gnać	będziecie gnały będziecie gnać
3 os.	będzie gnał będzie gnać	będzie gnała będzie gnać	będzie gnało będzie gnać	będą gnali będą gnać	będą gnały będą gnać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gnajmy
2 os.	gnaj	gnajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałbym bym gnał	gnałabym bym gnała	gnałobym bym gnało	gnalibyśmy byśmy gnali	gnałybyśmy byśmy gnały
2 os.	gnałbyś byś gnał	gnałabyś byś gnała	gnałobyś byś gnało	gnalibyście byście gnali	gnałybyście byście gnały
3 os.	gnałby by gnał	gnałaby by gnała	gnałoby by gnało	gnaliby by gnali	gnałyby by gnały

bezosobnik: gnano by

bezokolicznik: gnać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gnając

gerundium: gnanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gnanie	gnania
D.	gnania	gnań
C.	gnaniu	gnaniom
B.	gnanie	gnania
N.	gnaniem	gnaniami
Ms.	gnaniu	gnaniach
W.	gnanie	gnania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gnający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnający	gnający	gnający	gnające	gnająca
D.	gnającego	gnającego	gnającego	gnającego	gnającej
C.	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającej
B.	gnającego	gnającego	gnający	gnające	gnającą
N.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającą
Ms.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnający	gnający	gnające	gnające
D.	gnających	gnających	gnających	gnających
C.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym
B.	gnających	gnających	gnających	gnające
N.	gnającymi	gnającymi	gnającymi	gnającymi
Ms.	gnających	gnających	gnających	gnających

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnany	gnany	gnany	gnane	gnana
D.	gnanego	gnanego	gnanego	gnanego	gnanej
C.	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanej
B.	gnanego	gnanego	gnany	gnane	gnaną
N.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnaną
Ms.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnani	gnani	gnane	gnane
D.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych
C.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym
B.	gnanych	gnanych	gnanych	gnane
N.	gnanymi	gnanymi	gnanymi	gnanymi
Ms.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych

odpowiednik aspektowy: pognać

Składnia

Rz_osobowy

gnać

KOGO + do CZEGO

4. lęk

Definicja

być przyczyną czyjegoś energicznego działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

gnany ambicją, ciekawością, niepokojem, potrzebą, strachem, tęsknotą

Cytaty

	Trwoga gnała każdego tak, że zapominali o zmęczeniu. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	Przybyli tu gnani marzeniami o bogactwie i żyją nadzieją. źródło: NKJP: X: Nowe El Dorado, Polska Głos Wielkopolski, 2007-03-02
	Zaczyna się od marihuany, czyli trawki, potem jest heroina i ciekawość gna głębiej. źródło: NKJP: Anna Skibniewska: Zabójcze ziele, Wieści Podwarszawskie, 2002-06-16
	Gnana chęcią napisania wstępu do beatyfikacji księdza Koszałko, byłam skłonna znieść jakiekolwiek taryfy za podziękowania składane mu w „Wiadomościach”. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gnam	gnamy
2 os.	gnasz	gnacie
3 os.	gna	gnają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałem +(e)m gnał	gnałam +(e)m gnała	gnałom +(e)m gnało	gnaliśmy +(e)śmy gnali	gnałyśmy +(e)śmy gnały
2 os.	gnałeś +(e)ś gnał	gnałaś +(e)ś gnała	gnałoś +(e)ś gnało	gnaliście +(e)ście gnali	gnałyście +(e)ście gnały
3 os.	gnał	gnała	gnało	gnali	gnały

bezosobnik: gnano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gnał będę gnać	będę gnała będę gnać	będę gnało będę gnać	będziemy gnali będziemy gnać	będziemy gnały będziemy gnać
2 os.	będziesz gnał będziesz gnać	będziesz gnała będziesz gnać	będziesz gnało będziesz gnać	będziecie gnali będziecie gnać	będziecie gnały będziecie gnać
3 os.	będzie gnał będzie gnać	będzie gnała będzie gnać	będzie gnało będzie gnać	będą gnali będą gnać	będą gnały będą gnać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gnajmy
2 os.	gnaj	gnajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gnałbym bym gnał	gnałabym bym gnała	gnałobym bym gnało	gnalibyśmy byśmy gnali	gnałybyśmy byśmy gnały
2 os.	gnałbyś byś gnał	gnałabyś byś gnała	gnałobyś byś gnało	gnalibyście byście gnali	gnałybyście byście gnały
3 os.	gnałby by gnał	gnałaby by gnała	gnałoby by gnało	gnaliby by gnali	gnałyby by gnały

bezosobnik: gnano by

bezokolicznik: gnać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gnając

gerundium: gnanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gnanie	gnania
D.	gnania	gnań
C.	gnaniu	gnaniom
B.	gnanie	gnania
N.	gnaniem	gnaniami
Ms.	gnaniu	gnaniach
W.	gnanie	gnania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gnający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnający	gnający	gnający	gnające	gnająca
D.	gnającego	gnającego	gnającego	gnającego	gnającej
C.	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającemu	gnającej
B.	gnającego	gnającego	gnający	gnające	gnającą
N.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającą
Ms.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym	gnającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnający	gnający	gnające	gnające
D.	gnających	gnających	gnających	gnających
C.	gnającym	gnającym	gnającym	gnającym
B.	gnających	gnających	gnających	gnające
N.	gnającymi	gnającymi	gnającymi	gnającymi
Ms.	gnających	gnających	gnających	gnających

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnany	gnany	gnany	gnane	gnana
D.	gnanego	gnanego	gnanego	gnanego	gnanej
C.	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanemu	gnanej
B.	gnanego	gnanego	gnany	gnane	gnaną
N.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnaną
Ms.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym	gnanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnani	gnani	gnane	gnane
D.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych
C.	gnanym	gnanym	gnanym	gnanym
B.	gnanych	gnanych	gnanych	gnane
N.	gnanymi	gnanymi	gnanymi	gnanymi
Ms.	gnanych	gnanych	gnanych	gnanych

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_nieżywotny

gnać

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2014