UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rzemiosło

Chronologizacja

XV w., Bańk
XV w., Bor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzemiosło	rzemiosła
D.	rzemiosła	rzemiosł
C.	rzemiosłu	rzemiosłom
B.	rzemiosło	rzemiosła
N.	rzemiosłem	rzemiosłami
Ms.	rzemiośle	rzemiosłach
W.	rzemiosło	rzemiosła

Pochodzenie

płn. psł. *remeslo 'praca ręczna, ręczna obróbka materiałów za pomocą narzędzi'

Rzeczownik z przyrostkiem *-lo (/*-slo) od niezachowanego poza tym w językach słowiańskich tematu *remes-, dobrze utrzymanego z kolei w językach bałtyckich, por. st.lit. remẽsas ‘rzemieślnik’, łot. remesis ‘rzemieślnik, cieśla’.
Na podstawie poświadczonej w polszczyźnie formy rzemiąsło zasugerowano związek z rzeczownikiem *remy 'rzemień' (pol. rzemień). Hipotetyczny rzeczownik *remę(z)-slo (zgodnie z funkcją przyrostka *-slo) pierwotnie miałby oznaczać nazwę narzędzia, dopiero z czasem przejął na siebie nowe znaczenie 'rzemieślnictwo, zawód rzemieślnika, sztuka rzemieślnicza' właściwe początkowo rzeczownikowi *remęz-ьstvo (Bańk)

1.a wytwarzanie przedmiotów

Definicja

wytwarzanie ręcznie, przy użyciu prostych narzędzi, przedmiotów codziennego użytku i świadczenie drobnych usług naprawczych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rzemieślnictwo

Połączenia

drobne rzemiosło; rzemiosło cechowe, ceramiczne, garncarskie, krawieckie, piekarskie, szewskie; artystyczne; ginące rzemiosła
nauka rzemiosła; szkoła; dziedziny rzemiosła
uczyć się rzemiosła
doskonalić rzemiosło
parać się, trudnić się rzemiosłem
znać się na rzemiośle; pracować w rzemiośle

Cytaty

W sobotę, 21 września [...] w Nakle odbył się festyn dla mieszkańców miasta mający na celu zapoznanie społeczeństwa z rzemiosłem piekarskim.

źródło: NKJP: NZ: By zapoznać mieszkańców z piekarskim rzemiosłem, Nakielski Czas, 2002-09-25

Według legendy [...] dawno, dawno temu w dolinie Narwi mieściło się wielkie i bogate miasto. Ludzie żyli w nim szczęśliwie, trudniąc się rzemiosłem, rybołówstwem i rolnictwem.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Pułtuskie legendy: Dlaczego na Rybitwach stoi krzyż?, Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-09

Mając lat szesnaście [...] powędrował na naukę rzemiosła do pobliskiego miasteczka Znojmo.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

1.b przedmioty

Definicja

przedmioty wytwarzane ręcznie, przy użyciu prostych narzędzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Połączenia

wystawa, zbiory rzemiosła
kram, sklep z rzemiosłem

Cytaty

Miasteczko [...] otoczone porośniętymi selwą górami. Wąskie, brukowane uliczki, co krok sklepy z rzemiosłem indiańskim.

źródło: NKJP: Na wojennej ścieżce, Gazeta Wyborcza, 1993-08-27

1.c ludzie

Definicja

ogół osób zajmujących się rzemiosłem – wytwarzaniem przedmiotów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Połączenia

polskie; krakowskie, warszawskie... rzemiosło

Cytaty

Ogromnie ważną rolę [...] w budowaniu polskiej gospodarki, odegra zapewne tzw. klasa średnia - polskie rolnictwo i polskie rzemiosło , właściciele rodzinnych gospodarstw rolnych i zakładów produkcyjnych, także usługowych [...]

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.10.1992

Pod koniec karnawału, w lutym odbędzie się wspólny bal kupiectwa i rzemiosła krakowskiego .

źródło: NKJP: W mieście nie ma gdzie tańczyć, Gazeta Krakowska, 2003-01-07

2. aktorskie

Definicja

techniczne aspekty wykonywania określonej aktywności artystycznej lub sportowej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

aktorskie, dziennikarskie, felietonowe, filmowe, kompozytorskie, malarskie, pisarskie, poetyckie; koszykarskie, piłkarskie, siatkarskie; wojenne rzemiosło
znajomość rzemiosła
opanować, uprawiać jakieś rzemiosło
ćwiczyć się w jakimś rzemiośle

Cytaty

Dariusz Domagalski w „Delikatnym uderzeniu pioruna” pokazuje, że historię Zakonu Krzyżackiego odrobił solidnie, a i rzemiosło pisarskie rozwinął znacznie od czasów forumowych miniatur.

źródło: NKJP: Michał Kubalski: Czerwona wstążeczka a sprawa polska, Esensja, 2009-11-08

Udowodniliśmy w pewien sposób swoją pozycję, przy każdym kolejnym teledysku mieliśmy już coraz więcej do powiedzenia. Kręcąc pierwsze klipy, wspaniale się bawiliśmy, ale nie były to majstersztyki filmowego rzemiosła. Później było tylko lepiej.

źródło: NKJP: Marcin Dominiak: Żeby klip nie zrobił klapy, Mazowieckie To i Owo, 2004-12-16

3. zawód

Definicja

daw.

zawód przez kogoś wykonywany

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zawód

Połączenia

rzemiosło górnicze, rycerskie, żołnierskie
doświadczenie w jakimś rzemiośle

Cytaty

Wymagano, by król był człowiekiem mądrym, łagodnym, dobrotliwym, łaskawym, prawdomównym i wielkodusznym. [...] Niezbędną cechą polskiego króla była rycerskość, odwaga i znajomość żołnierskiego rzemiosła.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Oczywiście, bez świętej Kingi, bez tych ważnych działań księżnej, która okazała się polską patriotką praktyczną, nic by się takiego wielkiego nie działo. Kinga sprowadziła do Polski wielu specjalistów węgierskich, którzy dali nam wielką sprawność w rzemiośle górniczym.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2000-06-24

Składnia

rzemiosło

JAKI

Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2017