UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

olśnić

Chronologizacja

1689, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. lśnić

1. słońcem

Definicja

książk.

oświetlić lub oślepić jasnym światłem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Połączenia

olśniony słońcem; promieniem, zachodem słońca, światłem

Cytaty

Mrugał oczyma krótkowidza, olśniony słonecznym światłem, zastanawiał się. Było tak miło, ciepło, pogodnie.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Drobiny kurzy przebudzone, olśnione promieniem słońca i ja też olśniony, a czym? W pokoju nie było nikogo oprócz mnie [...].

źródło: NKJP: Edward Stachura: Moje wielkie świętowanie: opowiadania rozproszone, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	olśnię	olśnimy
2 os.	olśnisz	olśnicie
3 os.	olśni	olśnią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłem +(e)m olśnił	olśniłam +(e)m olśniła	olśniłom +(e)m olśniło	olśniliśmy +(e)śmy olśnili	olśniłyśmy +(e)śmy olśniły
2 os.	olśniłeś +(e)ś olśnił	olśniłaś +(e)ś olśniła	olśniłoś +(e)ś olśniło	olśniliście +(e)ście olśnili	olśniłyście +(e)ście olśniły
3 os.	olśnił	olśniła	olśniło	olśnili	olśniły

bezosobnik: olśniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		olśnijmy
2 os.	olśnij	olśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłbym bym olśnił	olśniłabym bym olśniła	olśniłobym bym olśniło	olśnilibyśmy byśmy olśnili	olśniłybyśmy byśmy olśniły
2 os.	olśniłbyś byś olśnił	olśniłabyś byś olśniła	olśniłobyś byś olśniło	olśnilibyście byście olśnili	olśniłybyście byście olśniły
3 os.	olśniłby by olśnił	olśniłaby by olśniła	olśniłoby by olśniło	olśniliby by olśnili	olśniłyby by olśniły

bezosobnik: olśniono by

bezokolicznik: olśnić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: olśniwszy

gerundium: olśnienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	olśnienie	olśnienia
D.	olśnienia	olśnień
C.	olśnieniu	olśnieniom
B.	olśnienie	olśnienia
N.	olśnieniem	olśnieniami
Ms.	olśnieniu	olśnieniach
W.	olśnienie	olśnienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: olśniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	olśniony	olśniony	olśniony	olśnione	olśniona
D.	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionej
C.	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionej
B.	olśnionego	olśnionego	olśniony	olśnione	olśnioną
N.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnioną
Ms.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	olśnieni	olśnieni	olśnione	olśnione
D.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych
C.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym
B.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnione
N.	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi
Ms.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych

odpowiednik aspektowy: olśniewać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz[sub]nieżywotny[/]

olśnić

KOGO/CO

2. urodą

Definicja

książk.

zachwycić czymś szczególnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

kreacja, uroda olśniła kogoś
olśnić czytelników, publiczność, słuchaczy, widzów; jurorów; klienta
olśnić formą, możliwościami, poziomem, talentem; urodą; widokiem

Cytaty

[Antoni Słonimski] W 1966 roku olśnił czytelników pisarską wyobraźnią, humorem i sentymentem w tomie prozy pod tytułem „Jawa i mrzonka”.

źródło: NKJP: Janina Kumaniecka tytuł Saga rodu Słonimskich, 2003

Niepostrzeżenie ton opowieści, która miała olśnić radcę, uległ zmianie,

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	olśnię	olśnimy
2 os.	olśnisz	olśnicie
3 os.	olśni	olśnią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłem +(e)m olśnił	olśniłam +(e)m olśniła	olśniłom +(e)m olśniło	olśniliśmy +(e)śmy olśnili	olśniłyśmy +(e)śmy olśniły
2 os.	olśniłeś +(e)ś olśnił	olśniłaś +(e)ś olśniła	olśniłoś +(e)ś olśniło	olśniliście +(e)ście olśnili	olśniłyście +(e)ście olśniły
3 os.	olśnił	olśniła	olśniło	olśnili	olśniły

bezosobnik: olśniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		olśnijmy
2 os.	olśnij	olśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłbym bym olśnił	olśniłabym bym olśniła	olśniłobym bym olśniło	olśnilibyśmy byśmy olśnili	olśniłybyśmy byśmy olśniły
2 os.	olśniłbyś byś olśnił	olśniłabyś byś olśniła	olśniłobyś byś olśniło	olśnilibyście byście olśnili	olśniłybyście byście olśniły
3 os.	olśniłby by olśnił	olśniłaby by olśniła	olśniłoby by olśniło	olśniliby by olśnili	olśniłyby by olśniły

bezosobnik: olśniono by

bezokolicznik: olśnić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: olśniwszy

gerundium: olśnienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	olśnienie	olśnienia
D.	olśnienia	olśnień
C.	olśnieniu	olśnieniom
B.	olśnienie	olśnienia
N.	olśnieniem	olśnieniami
Ms.	olśnieniu	olśnieniach
W.	olśnienie	olśnienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: olśniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	olśniony	olśniony	olśniony	olśnione	olśniona
D.	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionej
C.	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionej
B.	olśnionego	olśnionego	olśniony	olśnione	olśnioną
N.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnioną
Ms.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	olśnieni	olśnieni	olśnione	olśnione
D.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych
C.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym
B.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnione
N.	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi
Ms.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych

odpowiednik aspektowy: olśniewać

Składnia

Rz_osobowy	+	olśnić	+	KOGO + (CZYM)
Rz_abstrakcyjny	+	olśnić	+	KOGO

3. o myśli

Definicja

książk.

używane do opisania sytuacji, w której ktoś wpadł na pomysł dotyczący rozwiązania pewnego problemu lub sposobu wyjścia z niekorzystnego stanu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

idea, myśl olśniła kogoś

Cytaty

Rover for the Land – Rover dla wsi! – ta idea olśniła go na początku 1947 roku. Pierwszy Land Rover, zaprojektowany i w znacznej części zbudowany przez Maurice’a Wilksa, powstał na podwoziu owego farmerskiego Jeepa.

źródło: NKJP: Marek Ponikowski: Hit z przypadku, Dziennik Bałtycki, 2007-05-18

Jakaś myśl olśniła Nowickiego, oczy jego bowiem pojaśniały.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996

Sekretarce w agencji powiedziała, że chciałaby dostawać informacje o wszystkich castingach. „Pewnie nie zdałaś do szkoły teatralnej” - usłyszała. I wtedy ją olśniło. Wyciągnęła karteczkę i ołówek i zapisała: Akademia Teatralna, Miodowa 22/24

źródło: NKJP: Joanna Knap: Różdżka, i to magiczna, Dziennik Zachodni, 2008-02-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	olśnię	olśnimy
2 os.	olśnisz	olśnicie
3 os.	olśni	olśnią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłem +(e)m olśnił	olśniłam +(e)m olśniła	olśniłom +(e)m olśniło	olśniliśmy +(e)śmy olśnili	olśniłyśmy +(e)śmy olśniły
2 os.	olśniłeś +(e)ś olśnił	olśniłaś +(e)ś olśniła	olśniłoś +(e)ś olśniło	olśniliście +(e)ście olśnili	olśniłyście +(e)ście olśniły
3 os.	olśnił	olśniła	olśniło	olśnili	olśniły

bezosobnik: olśniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		olśnijmy
2 os.	olśnij	olśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	olśniłbym bym olśnił	olśniłabym bym olśniła	olśniłobym bym olśniło	olśnilibyśmy byśmy olśnili	olśniłybyśmy byśmy olśniły
2 os.	olśniłbyś byś olśnił	olśniłabyś byś olśniła	olśniłobyś byś olśniło	olśnilibyście byście olśnili	olśniłybyście byście olśniły
3 os.	olśniłby by olśnił	olśniłaby by olśniła	olśniłoby by olśniło	olśniliby by olśnili	olśniłyby by olśniły

bezosobnik: olśniono by

bezokolicznik: olśnić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: olśniwszy

gerundium: olśnienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	olśnienie	olśnienia
D.	olśnienia	olśnień
C.	olśnieniu	olśnieniom
B.	olśnienie	olśnienia
N.	olśnieniem	olśnieniami
Ms.	olśnieniu	olśnieniach
W.	olśnienie	olśnienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: olśniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	olśniony	olśniony	olśniony	olśnione	olśniona
D.	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionego	olśnionej
C.	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionemu	olśnionej
B.	olśnionego	olśnionego	olśniony	olśnione	olśnioną
N.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnioną
Ms.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	olśnieni	olśnieni	olśnione	olśnione
D.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych
C.	olśnionym	olśnionym	olśnionym	olśnionym
B.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnione
N.	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi	olśnionymi
Ms.	olśnionych	olśnionych	olśnionych	olśnionych

Składnia

Rz_abstrakcyny	+	olśnić	+	KOGO
Ø	+	olśnić	+	KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2019