UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

roztoczyć

Chronologizacja

1532, SPXVI

Pochodzenie

psł. *orz-točiti

Zob. toczyć

1. perspektywy

Definicja

przedstawić coś komuś w sposób obrazowy i obszerny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

roztoczyć miraże kariery, obraz, perspektywę, wizję
roztoczyć przed słuchaczami, przed zebranymi

Cytaty

	Mężczyzna podający się za księdza roztoczył przede mną wizję mąk piekielnych za pomaganie Rosjanom. źródło: KWSJP: Katarzyna Kęsicka: Samarytanów portret telefoniczny, Gazeta Wyborcza, 1993-10-05
	Kleopatra wymownie roztoczyła przed mężem obraz tego, co się zawsze dzieje w podbitych miastach: domy walą się w ogniu, dymie i kurzu, napastnicy zabijają mężczyzn, wloką w pętach kobiety i dzieci w niewolę. źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008
	Na otwarcie przybyli [...] przedstawiciele prasy, radia i telewizji. Nastrój był podniosły i optymistyczny z racji perspektyw, jakie roztoczono przed nowo powołaną placówką. źródło: NKJP: Krzysztof Pleśniarowicz: Krótka historia ośrodka Cricot 2, Polityka,1980, nr 25
	Zrekonstruowana tu biografia jest kluczem do zrozumienia rozległej panoramy świata żydowskiego, jaką autor roztoczył przed czytelnikiem. źródło: NKJP: Anna Wereszczyńska: Ostatni Mohikanin drobnej szlachty i niezrównany monografista Żydów. Żywot Klemensa Junoszy-Szaniawskiego, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	roztoczę	roztoczymy
2 os.	roztoczysz	roztoczycie
3 os.	roztoczy	roztoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłem +(e)m roztoczył	roztoczyłam +(e)m roztoczyła	roztoczyłom +(e)m roztoczyło	roztoczyliśmy +(e)śmy roztoczyli	roztoczyłyśmy +(e)śmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłeś +(e)ś roztoczył	roztoczyłaś +(e)ś roztoczyła	roztoczyłoś +(e)ś roztoczyło	roztoczyliście +(e)ście roztoczyli	roztoczyłyście +(e)ście roztoczyły
3 os.	roztoczył	roztoczyła	roztoczyło	roztoczyli	roztoczyły

bezosobnik: roztoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		roztoczmy
2 os.	roztocz	roztoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłbym bym roztoczył	roztoczyłabym bym roztoczyła	roztoczyłobym bym roztoczyło	roztoczylibyśmy byśmy roztoczyli	roztoczyłybyśmy byśmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłbyś byś roztoczył	roztoczyłabyś byś roztoczyła	roztoczyłobyś byś roztoczyło	roztoczylibyście byście roztoczyli	roztoczyłybyście byście roztoczyły
3 os.	roztoczyłby by roztoczył	roztoczyłaby by roztoczyła	roztoczyłoby by roztoczyło	roztoczyliby by roztoczyli	roztoczyłyby by roztoczyły

bezosobnik: roztoczono by

bezokolicznik: roztoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: roztoczywszy

gerundium: roztoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	roztoczenie	roztoczenia
D.	roztoczenia	roztoczeń
C.	roztoczeniu	roztoczeniom
B.	roztoczenie	roztoczenia
N.	roztoczeniem	roztoczeniami
Ms.	roztoczeniu	roztoczeniach
W.	roztoczenie	roztoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: roztoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roztoczony	roztoczony	roztoczony	roztoczone	roztoczona
D.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonej
C.	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonej
B.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczony	roztoczone	roztoczoną
N.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczoną
Ms.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roztoczeni	roztoczeni	roztoczone	roztoczone
D.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych
C.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym
B.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczone
N.	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi
Ms.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych

odpowiednik aspektowy: roztaczać

Składnia

Rz_osobowy

roztoczyć

przed KIM + CO

2. opiekę

Definicja

spowodować, że ktoś lub coś staje się obiektem czynności, wyrażonej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

roztoczyć dozór, kontrolę, nadzór, opiekę, parasol ochronny, pieczę
roztoczyć nad firmą, nad organizacją, nad rządem; nad ginącymi gatunkami, nad ofiarami powodzi, nad pielgrzymami, nad uchodźcami; nad grobami, nad zabytkami

Cytaty

Roztoczono nad księciem dyskretny nadzór policyjny, kontynuując jednocześnie przygotowania do kompromitującego procesu.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1999

Trzeba było roztoczyć opiekę nad inwalidami wojny obronnej z 1939 r., a także inwalidami powracającymi z zagranicy.

źródło: NKJP: Tadeusz Gałecki: Epopeja Związku Inwalidów Wojennych, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2004-04-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	roztoczę	roztoczymy
2 os.	roztoczysz	roztoczycie
3 os.	roztoczy	roztoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłem +(e)m roztoczył	roztoczyłam +(e)m roztoczyła	roztoczyłom +(e)m roztoczyło	roztoczyliśmy +(e)śmy roztoczyli	roztoczyłyśmy +(e)śmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłeś +(e)ś roztoczył	roztoczyłaś +(e)ś roztoczyła	roztoczyłoś +(e)ś roztoczyło	roztoczyliście +(e)ście roztoczyli	roztoczyłyście +(e)ście roztoczyły
3 os.	roztoczył	roztoczyła	roztoczyło	roztoczyli	roztoczyły

bezosobnik: roztoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		roztoczmy
2 os.	roztocz	roztoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłbym bym roztoczył	roztoczyłabym bym roztoczyła	roztoczyłobym bym roztoczyło	roztoczylibyśmy byśmy roztoczyli	roztoczyłybyśmy byśmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłbyś byś roztoczył	roztoczyłabyś byś roztoczyła	roztoczyłobyś byś roztoczyło	roztoczylibyście byście roztoczyli	roztoczyłybyście byście roztoczyły
3 os.	roztoczyłby by roztoczył	roztoczyłaby by roztoczyła	roztoczyłoby by roztoczyło	roztoczyliby by roztoczyli	roztoczyłyby by roztoczyły

bezosobnik: roztoczono by

bezokolicznik: roztoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: roztoczywszy

gerundium: roztoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	roztoczenie	roztoczenia
D.	roztoczenia	roztoczeń
C.	roztoczeniu	roztoczeniom
B.	roztoczenie	roztoczenia
N.	roztoczeniem	roztoczeniami
Ms.	roztoczeniu	roztoczeniach
W.	roztoczenie	roztoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: roztoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roztoczony	roztoczony	roztoczony	roztoczone	roztoczona
D.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonej
C.	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonej
B.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczony	roztoczone	roztoczoną
N.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczoną
Ms.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roztoczeni	roztoczeni	roztoczone	roztoczone
D.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych
C.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym
B.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczone
N.	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi
Ms.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych

odpowiednik aspektowy: roztaczać

Składnia

Rz_osobowy

roztoczyć

CO + nad KIM/CZYM

3. woń

Definicja

stać się źródłem tego, na co wskazuje następujący rzeczownik i co w jakiś sposób oddziałuje na otoczenie lub udziela się innym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

roztoczyć woń, zapach; blask; czar, urok

Cytaty

Grzyb, mimo wychudłego wyglądu, okazał się [...] twardy w dotyku i co dziwniejsze - roztoczył woń czosnku.

źródło: NKJP: Czosnkowy grzyb: Dziennik Polski, 2008-08-27

Potrafiła roztoczyć czar melancholijnego walca, a ponadto stworzyć wiarygodną postać, choć brzmienie głosu może nie zawsze było najszlachetniejsze.

źródło: NKJP: Blaski i cienie lwowskiej „Cyganerii”, Dziennik Polski, 1999-07-05

Poranek tropikalny roztoczył swe uroki.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	roztoczę	roztoczymy
2 os.	roztoczysz	roztoczycie
3 os.	roztoczy	roztoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłem +(e)m roztoczył	roztoczyłam +(e)m roztoczyła	roztoczyłom +(e)m roztoczyło	roztoczyliśmy +(e)śmy roztoczyli	roztoczyłyśmy +(e)śmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłeś +(e)ś roztoczył	roztoczyłaś +(e)ś roztoczyła	roztoczyłoś +(e)ś roztoczyło	roztoczyliście +(e)ście roztoczyli	roztoczyłyście +(e)ście roztoczyły
3 os.	roztoczył	roztoczyła	roztoczyło	roztoczyli	roztoczyły

bezosobnik: roztoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		roztoczmy
2 os.	roztocz	roztoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłbym bym roztoczył	roztoczyłabym bym roztoczyła	roztoczyłobym bym roztoczyło	roztoczylibyśmy byśmy roztoczyli	roztoczyłybyśmy byśmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłbyś byś roztoczył	roztoczyłabyś byś roztoczyła	roztoczyłobyś byś roztoczyło	roztoczylibyście byście roztoczyli	roztoczyłybyście byście roztoczyły
3 os.	roztoczyłby by roztoczył	roztoczyłaby by roztoczyła	roztoczyłoby by roztoczyło	roztoczyliby by roztoczyli	roztoczyłyby by roztoczyły

bezosobnik: roztoczono by

bezokolicznik: roztoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: roztoczywszy

gerundium: roztoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	roztoczenie	roztoczenia
D.	roztoczenia	roztoczeń
C.	roztoczeniu	roztoczeniom
B.	roztoczenie	roztoczenia
N.	roztoczeniem	roztoczeniami
Ms.	roztoczeniu	roztoczeniach
W.	roztoczenie	roztoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: roztoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roztoczony	roztoczony	roztoczony	roztoczone	roztoczona
D.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonej
C.	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonej
B.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczony	roztoczone	roztoczoną
N.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczoną
Ms.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roztoczeni	roztoczeni	roztoczone	roztoczone
D.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych
C.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym
B.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczone
N.	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi
Ms.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych

odpowiednik aspektowy: roztaczać

Składnia

roztoczyć

4. skrzydła

Definicja

książk.

rozłożyć coś tak, żeby całość była widoczna lub żeby zająć tym jak największą przestrzeń

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

roztoczyć ogon, skrzydła

Cytaty

Drugi indor ukazany jest z profilu, w lekkim przysiadzie, jakby chciał kogoś nastraszyć albo jakby się szykował do ataku. Opuścił skrzydła niczym olbrzymie, szerokie rękawy, roztoczył pióropusz ogona, nadął korale i czeka.

źródło: NKJP: Witold Turdza: Wazon, Dziennik Polski, 2008-07-01

Ptak roztoczył skrzydła, jak gdyby gotował się do lotu.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	roztoczę	roztoczymy
2 os.	roztoczysz	roztoczycie
3 os.	roztoczy	roztoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłem +(e)m roztoczył	roztoczyłam +(e)m roztoczyła	roztoczyłom +(e)m roztoczyło	roztoczyliśmy +(e)śmy roztoczyli	roztoczyłyśmy +(e)śmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłeś +(e)ś roztoczył	roztoczyłaś +(e)ś roztoczyła	roztoczyłoś +(e)ś roztoczyło	roztoczyliście +(e)ście roztoczyli	roztoczyłyście +(e)ście roztoczyły
3 os.	roztoczył	roztoczyła	roztoczyło	roztoczyli	roztoczyły

bezosobnik: roztoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		roztoczmy
2 os.	roztocz	roztoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	roztoczyłbym bym roztoczył	roztoczyłabym bym roztoczyła	roztoczyłobym bym roztoczyło	roztoczylibyśmy byśmy roztoczyli	roztoczyłybyśmy byśmy roztoczyły
2 os.	roztoczyłbyś byś roztoczył	roztoczyłabyś byś roztoczyła	roztoczyłobyś byś roztoczyło	roztoczylibyście byście roztoczyli	roztoczyłybyście byście roztoczyły
3 os.	roztoczyłby by roztoczył	roztoczyłaby by roztoczyła	roztoczyłoby by roztoczyło	roztoczyliby by roztoczyli	roztoczyłyby by roztoczyły

bezosobnik: roztoczono by

bezokolicznik: roztoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: roztoczywszy

gerundium: roztoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	roztoczenie	roztoczenia
D.	roztoczenia	roztoczeń
C.	roztoczeniu	roztoczeniom
B.	roztoczenie	roztoczenia
N.	roztoczeniem	roztoczeniami
Ms.	roztoczeniu	roztoczeniach
W.	roztoczenie	roztoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: roztoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roztoczony	roztoczony	roztoczony	roztoczone	roztoczona
D.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonego	roztoczonej
C.	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonemu	roztoczonej
B.	roztoczonego	roztoczonego	roztoczony	roztoczone	roztoczoną
N.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczoną
Ms.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roztoczeni	roztoczeni	roztoczone	roztoczone
D.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych
C.	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym	roztoczonym
B.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczone
N.	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi	roztoczonymi
Ms.	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych	roztoczonych

odpowiednik aspektowy: roztaczać

Składnia

roztoczyć

Frazeologizmy

ktoś roztoczył pawi ogon

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2018