UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ścigać

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *stigati 'gonić, dosięgać, dopędzać'

W etymologicznym związku z psł. czasownikami *stigti, *stigǫ ('sięgnąć, dopędzić, dogonić' (por. ros. do-stič'), oraz (sekundarnym) *stignǫti (np. w polskich czasownikach przedrostkowych: do-ścignąć, prze-ścignąć). Por. także ścieżka.

1. ofiarę

Definicja

przemieszczając się szybko, starać się dogonić uciekającą osobę, zwierzę lub pojazd

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • policjanci; psy, wilki; radiowozy ścigają
  • ścigać zwierzynę, samochód

Cytaty

Policjanci ścigali hondę różnymi ulicami, starając się przewidzieć, jaką trasą będą uciekać przestępcy [...].

źródło: NKJP: Jan Kin: Dramatyczny nocny pościg, Express Ilustrowany, 2003-10-01

Petra i Tonia z miejsca pobiegły ścigać po parku jeże.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000

Rudzielec, gdy zjadł, miłośnie ścigał niejedną kotkę albo toczył wiele bitew, biegł do starych, dębowych drzwi.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

[...] sam się przyznałeś, że byłeś ścigany przez brytyjskie okręty!

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigam
 ścigamy
2 os. ścigasz
 ścigacie
3 os. ściga
 ścigają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałem
+(e)m ścigał
 ścigałam
+(e)m ścigała
 ścigałom
+(e)m ścigało
 ścigaliśmy
+(e)śmy ścigali
 ścigałyśmy
+(e)śmy ścigały
2 os. ścigałeś
+(e)ś ścigał
 ścigałaś
+(e)ś ścigała
 ścigałoś
+(e)ś ścigało
 ścigaliście
+(e)ście ścigali
 ścigałyście
+(e)ście ścigały
3 os. ścigał
 ścigała
 ścigało
 ścigali
 ścigały

bezosobnik: ścigano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ścigał
będę ścigać
 będę ścigała
będę ścigać
 będę ścigało
będę ścigać
 będziemy ścigali
będziemy ścigać
 będziemy ścigały
będziemy ścigać
2 os. będziesz ścigał
będziesz ścigać
 będziesz ścigała
będziesz ścigać
 będziesz ścigało
będziesz ścigać
 będziecie ścigali
będziecie ścigać
 będziecie ścigały
będziecie ścigać
3 os. będzie ścigał
będzie ścigać
 będzie ścigała
będzie ścigać
 będzie ścigało
będzie ścigać
 będą ścigali
będą ścigać
 będą ścigały
będą ścigać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigajmy
2 os. ścigaj
 ścigajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałbym
bym ścigał
 ścigałabym
bym ścigała
 ścigałobym
bym ścigało
 ścigalibyśmy
byśmy ścigali
 ścigałybyśmy
byśmy ścigały
2 os. ścigałbyś
byś ścigał
 ścigałabyś
byś ścigała
 ścigałobyś
byś ścigało
 ścigalibyście
byście ścigali
 ścigałybyście
byście ścigały
3 os. ścigałby
by ścigał
 ścigałaby
by ścigała
 ścigałoby
by ścigało
 ścigaliby
by ścigali
 ścigałyby
by ścigały

bezosobnik: ścigano by

bezokolicznik: ścigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścigając

gerundium: ściganie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścigający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścigany

Składnia

bez ograniczeń + ścigać +
KOGO/CO

2. przestępcę

Definicja

urzęd. 
poszukiwać osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa w celu jej ukarania albo wyegzekwowania jakichś praw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • policja, prokuratura ściga
  • ścigać przestępcę, terrorystę
  • ścigać listem gończym
  • ścigać za alimenty, za jakieś przestępstwa, za zbrodnie
  • ścigany przez fiskusa, przez policję, przez prokuraturę

Cytaty

Władze kazachskie ścigają go za zabójstwo kilku osób.

źródło: NKJP: Agnieszka Bielawska: Zostanie wydany, Gazeta Wrocławska, 2002-09-07

Na domiar złego, żona ścigała go za alimenty, zasądzone na niepełnosprawnego syna.

źródło: NKJP: Halina Stęplówna: Śmierć ławniczki, Express Ilustrowany, 2002-06-21

Nie trzeba ścigać ludzi za niesłuszne poglądy [...].

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Cztery fronty wolności, Polityka, 2006-12-11

Spośród połowy Polaków, którzy zarejestrowali odbiornik, nie płaci już 2 mln osób. To oni będą ścigani przez fiskusa.

źródło: NKJP: Beata Sypuła: Apelujemy do polityków o abolicję!, Dziennik Zachodni, 2009-03-18

Pieniądze brała, pożyczek nie spłacała, a bank ścigał za wierzytelności Bogu ducha winnych ludzi.

źródło: NKJP: Maria Oryszczak: Komornik na święta, Gazeta Brodnicka, 2011

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigam
 ścigamy
2 os. ścigasz
 ścigacie
3 os. ściga
 ścigają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałem
+(e)m ścigał
 ścigałam
+(e)m ścigała
 ścigałom
+(e)m ścigało
 ścigaliśmy
+(e)śmy ścigali
 ścigałyśmy
+(e)śmy ścigały
2 os. ścigałeś
+(e)ś ścigał
 ścigałaś
+(e)ś ścigała
 ścigałoś
+(e)ś ścigało
 ścigaliście
+(e)ście ścigali
 ścigałyście
+(e)ście ścigały
3 os. ścigał
 ścigała
 ścigało
 ścigali
 ścigały

bezosobnik: ścigano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ścigał
będę ścigać
 będę ścigała
będę ścigać
 będę ścigało
będę ścigać
 będziemy ścigali
będziemy ścigać
 będziemy ścigały
będziemy ścigać
2 os. będziesz ścigał
będziesz ścigać
 będziesz ścigała
będziesz ścigać
 będziesz ścigało
będziesz ścigać
 będziecie ścigali
będziecie ścigać
 będziecie ścigały
będziecie ścigać
3 os. będzie ścigał
będzie ścigać
 będzie ścigała
będzie ścigać
 będzie ścigało
będzie ścigać
 będą ścigali
będą ścigać
 będą ścigały
będą ścigać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigajmy
2 os. ścigaj
 ścigajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałbym
bym ścigał
 ścigałabym
bym ścigała
 ścigałobym
bym ścigało
 ścigalibyśmy
byśmy ścigali
 ścigałybyśmy
byśmy ścigały
2 os. ścigałbyś
byś ścigał
 ścigałabyś
byś ścigała
 ścigałobyś
byś ścigało
 ścigalibyście
byście ścigali
 ścigałybyście
byście ścigały
3 os. ścigałby
by ścigał
 ścigałaby
by ścigała
 ścigałoby
by ścigało
 ścigaliby
by ścigali
 ścigałyby
by ścigały

bezosobnik: ścigano by

bezokolicznik: ścigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścigając

gerundium: ściganie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścigający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścigany

Składnia

Rzosobowy + ścigać +
KOGO + (za CO)

3. przestępstwo

Definicja

urzęd. 
uznawać jakiś czyn za niezgodny z prawem wraz z tego konsekwencjami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • prokuratura ściga
  • ścigać przestępstwo
  • ścigać z urzędu, z oskarżenia prywatnego, publicznego
  • ustawa o ściganiu; organ ścigający; ścigany na mocy

Cytaty

[...] rozpalanie ogniska jest przestępstwem surowo ściganym przez prawo, biwakować wolno tylko w miejscach wyznaczonych, a jest ich bardzo niewiele.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

[...] zabieg leczniczy wykonany bez zgody pacjenta stanowi występek ścigany na wniosek pokrzywdzonego [...].

źródło: NKJP: Postanowienie z dnia 27 października 2005 r., III CK 155/05, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna, 2005-10-27

Dał się poznać już 20 lat temu jako prokurator ścigający przestępstwa korporacyjne [...].

źródło: NKJP: Adam Wolski: Bicz boży na przestępców z Wall Street, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2007-07-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigam
 ścigamy
2 os. ścigasz
 ścigacie
3 os. ściga
 ścigają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałem
+(e)m ścigał
 ścigałam
+(e)m ścigała
 ścigałom
+(e)m ścigało
 ścigaliśmy
+(e)śmy ścigali
 ścigałyśmy
+(e)śmy ścigały
2 os. ścigałeś
+(e)ś ścigał
 ścigałaś
+(e)ś ścigała
 ścigałoś
+(e)ś ścigało
 ścigaliście
+(e)ście ścigali
 ścigałyście
+(e)ście ścigały
3 os. ścigał
 ścigała
 ścigało
 ścigali
 ścigały

bezosobnik: ścigano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ścigał
będę ścigać
 będę ścigała
będę ścigać
 będę ścigało
będę ścigać
 będziemy ścigali
będziemy ścigać
 będziemy ścigały
będziemy ścigać
2 os. będziesz ścigał
będziesz ścigać
 będziesz ścigała
będziesz ścigać
 będziesz ścigało
będziesz ścigać
 będziecie ścigali
będziecie ścigać
 będziecie ścigały
będziecie ścigać
3 os. będzie ścigał
będzie ścigać
 będzie ścigała
będzie ścigać
 będzie ścigało
będzie ścigać
 będą ścigali
będą ścigać
 będą ścigały
będą ścigać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigajmy
2 os. ścigaj
 ścigajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałbym
bym ścigał
 ścigałabym
bym ścigała
 ścigałobym
bym ścigało
 ścigalibyśmy
byśmy ścigali
 ścigałybyśmy
byśmy ścigały
2 os. ścigałbyś
byś ścigał
 ścigałabyś
byś ścigała
 ścigałobyś
byś ścigało
 ścigalibyście
byście ścigali
 ścigałybyście
byście ścigały
3 os. ścigałby
by ścigał
 ścigałaby
by ścigała
 ścigałoby
by ścigało
 ścigaliby
by ścigali
 ścigałyby
by ścigały

bezosobnik: ścigano by

bezokolicznik: ścigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścigając

gerundium: ściganie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścigający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścigany

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + ścigać +
CO

4. wzrokiem

Definicja

kierować coś lub być kierowanym w kierunku oddalającej się osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

  • śmiech, wzrok ściga
  • ścigać oczami, spojrzeniem, wzrokiem; okrzykami

Cytaty

Wyzwiska ścigały go jeszcze dobrych kilkadziesiąt metrów.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Mknął tak szybko, że czuli zawrót głowy, ścigając go oczami.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

[...] zwiewali, każdy w swoją stronę, ścigani niemieckim jazgotem Denglerowej.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigam
 ścigamy
2 os. ścigasz
 ścigacie
3 os. ściga
 ścigają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałem
+(e)m ścigał
 ścigałam
+(e)m ścigała
 ścigałom
+(e)m ścigało
 ścigaliśmy
+(e)śmy ścigali
 ścigałyśmy
+(e)śmy ścigały
2 os. ścigałeś
+(e)ś ścigał
 ścigałaś
+(e)ś ścigała
 ścigałoś
+(e)ś ścigało
 ścigaliście
+(e)ście ścigali
 ścigałyście
+(e)ście ścigały
3 os. ścigał
 ścigała
 ścigało
 ścigali
 ścigały

bezosobnik: ścigano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ścigał
będę ścigać
 będę ścigała
będę ścigać
 będę ścigało
będę ścigać
 będziemy ścigali
będziemy ścigać
 będziemy ścigały
będziemy ścigać
2 os. będziesz ścigał
będziesz ścigać
 będziesz ścigała
będziesz ścigać
 będziesz ścigało
będziesz ścigać
 będziecie ścigali
będziecie ścigać
 będziecie ścigały
będziecie ścigać
3 os. będzie ścigał
będzie ścigać
 będzie ścigała
będzie ścigać
 będzie ścigało
będzie ścigać
 będą ścigali
będą ścigać
 będą ścigały
będą ścigać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigajmy
2 os. ścigaj
 ścigajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałbym
bym ścigał
 ścigałabym
bym ścigała
 ścigałobym
bym ścigało
 ścigalibyśmy
byśmy ścigali
 ścigałybyśmy
byśmy ścigały
2 os. ścigałbyś
byś ścigał
 ścigałabyś
byś ścigała
 ścigałobyś
byś ścigało
 ścigalibyście
byście ścigali
 ścigałybyście
byście ścigały
3 os. ścigałby
by ścigał
 ścigałaby
by ścigała
 ścigałoby
by ścigało
 ścigaliby
by ścigali
 ścigałyby
by ścigały

bezosobnik: ścigano by

bezokolicznik: ścigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścigając

gerundium: ściganie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścigający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścigany

Składnia

Rzosobowy + ścigać +
KOGO + CZYM
Rznieżywotny + ścigać +
KOGO

5. o kłopotach

Definicja

o negatywnych sytuacjach: prześladować kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Wyglądasz, jakby ścigały cię kłopoty.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Pracuje z dziką namiętnością pomimo nieustającej, ścigającej go nędzy.

źródło: NKJP: Czapski Józef: Patrząc, 1996

Dzięki temu Wiesław W. [...] nie znajdzie się w opałkach, przestanie ścigać go pech.

źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Pod patronatem, Polityka, 2000-10-21

Powieść ta jest rodzajem olbrzymiej spowiedzi, opowiadającej przygody dwóch ludzi biednych, ściganych przez niepowodzenia, z trudem przebijających się przez życie [...].

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigam
 ścigamy
2 os. ścigasz
 ścigacie
3 os. ściga
 ścigają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałem
+(e)m ścigał
 ścigałam
+(e)m ścigała
 ścigałom
+(e)m ścigało
 ścigaliśmy
+(e)śmy ścigali
 ścigałyśmy
+(e)śmy ścigały
2 os. ścigałeś
+(e)ś ścigał
 ścigałaś
+(e)ś ścigała
 ścigałoś
+(e)ś ścigało
 ścigaliście
+(e)ście ścigali
 ścigałyście
+(e)ście ścigały
3 os. ścigał
 ścigała
 ścigało
 ścigali
 ścigały

bezosobnik: ścigano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ścigał
będę ścigać
 będę ścigała
będę ścigać
 będę ścigało
będę ścigać
 będziemy ścigali
będziemy ścigać
 będziemy ścigały
będziemy ścigać
2 os. będziesz ścigał
będziesz ścigać
 będziesz ścigała
będziesz ścigać
 będziesz ścigało
będziesz ścigać
 będziecie ścigali
będziecie ścigać
 będziecie ścigały
będziecie ścigać
3 os. będzie ścigał
będzie ścigać
 będzie ścigała
będzie ścigać
 będzie ścigało
będzie ścigać
 będą ścigali
będą ścigać
 będą ścigały
będą ścigać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ścigajmy
2 os. ścigaj
 ścigajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ścigałbym
bym ścigał
 ścigałabym
bym ścigała
 ścigałobym
bym ścigało
 ścigalibyśmy
byśmy ścigali
 ścigałybyśmy
byśmy ścigały
2 os. ścigałbyś
byś ścigał
 ścigałabyś
byś ścigała
 ścigałobyś
byś ścigało
 ścigalibyście
byście ścigali
 ścigałybyście
byście ścigały
3 os. ścigałby
by ścigał
 ścigałaby
by ścigała
 ścigałoby
by ścigało
 ścigaliby
by ścigali
 ścigałyby
by ścigały

bezosobnik: ścigano by

bezokolicznik: ścigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścigając

gerundium: ściganie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścigający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścigany

Składnia

Rznieżywotny + ścigać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN