Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *prijati, *prijajǫ 'sprzyjać komuś, być komuś przychylnym, życzliwym, okazywać sympatię'
Z przedrostkiem s- od czasownika -przyjać.
Por. przyjaźń
1. czemuś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ciemność, czas; aura, deszcz, klimat, lato, pogoda; atmosfera, fortuna, los, nastrój, sytuacja, szczęście sprzyja; okoliczności sprzyjają
- sprzyjać człowiekowi, ludziom; Niemcom, partyzantom; działaniom, innowacjom, interesom, inwestycjom, kontaktom, okolicznościom, procesom; marzeniom, rozmyślaniom, rozmowom; podróżom, wycieczkom; kradzieżom, nadużyciom; powstawaniu, rozwojowi czegoś
- epoka sprzyjająca, czynniki, warunki sprzyjające
Cytaty
Urodzajna gleba sprzyja uprawie buraków. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Wenecja i inne szkice, 2008 |
|
[...] głębokie śniegi i silne mrozy nie sprzyjały podróżom. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
|
Na tym dzikim i nie sprzyjającym ludziom płaskowyżu trenowali przed wyprawami słynni polarnicy, m.in. Scott, Nansen, Amundsen. źródło: NKJP: Droga do bieguna, Wieści Podwarszawskie, 2004-06-20 |
|
Ostatnie deszcze sprzyjały grzybiarzom. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008 |
|
[...] chwila skupienia i oderwania od obowiązków sprzyja marzeniom. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia : po co nam filozofia, 1997 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sprzyjam |
sprzyjamy |
|||
2 os. |
sprzyjasz |
sprzyjacie |
|||
3 os. |
sprzyja |
sprzyjają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałem +(e)m sprzyjał |
sprzyjałam +(e)m sprzyjała |
sprzyjałom +(e)m sprzyjało |
sprzyjaliśmy +(e)śmy sprzyjali |
sprzyjałyśmy +(e)śmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałeś +(e)ś sprzyjał |
sprzyjałaś +(e)ś sprzyjała |
sprzyjałoś +(e)ś sprzyjało |
sprzyjaliście +(e)ście sprzyjali |
sprzyjałyście +(e)ście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjał |
sprzyjała |
sprzyjało |
sprzyjali |
sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę sprzyjał będę sprzyjać |
będę sprzyjała będę sprzyjać |
będę sprzyjało będę sprzyjać |
będziemy sprzyjali będziemy sprzyjać |
będziemy sprzyjały będziemy sprzyjać |
2 os. |
będziesz sprzyjał będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjała będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjało będziesz sprzyjać |
będziecie sprzyjali będziecie sprzyjać |
będziecie sprzyjały będziecie sprzyjać |
3 os. |
będzie sprzyjał będzie sprzyjać |
będzie sprzyjała będzie sprzyjać |
będzie sprzyjało będzie sprzyjać |
będą sprzyjali będą sprzyjać |
będą sprzyjały będą sprzyjać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sprzyjajmy |
|
2 os. |
sprzyjaj |
sprzyjajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałbym bym sprzyjał |
sprzyjałabym bym sprzyjała |
sprzyjałobym bym sprzyjało |
sprzyjalibyśmy byśmy sprzyjali |
sprzyjałybyśmy byśmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałbyś byś sprzyjał |
sprzyjałabyś byś sprzyjała |
sprzyjałobyś byś sprzyjało |
sprzyjalibyście byście sprzyjali |
sprzyjałybyście byście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjałby by sprzyjał |
sprzyjałaby by sprzyjała |
sprzyjałoby by sprzyjało |
sprzyjaliby by sprzyjali |
sprzyjałyby by sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano by
bezokolicznik: sprzyjać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
sprzyjając
gerundium: sprzyjanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sprzyjanie |
sprzyjania |
D. | sprzyjania |
sprzyjań |
C. | sprzyjaniu |
sprzyjaniom |
B. | sprzyjanie |
sprzyjania |
N. | sprzyjaniem |
sprzyjaniami |
Ms. | sprzyjaniu |
sprzyjaniach |
W. | sprzyjanie |
sprzyjania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: sprzyjający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjająca |
D. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającej |
C. | sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającej |
B. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjającą |
N. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającą |
Ms. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjające |
D. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
C. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
B. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjające |
N. | sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
Ms. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
Składnia
Rznieżywotny | + | sprzyjać | + |
KOMU/CZEMU
|
2. komuś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- sprzyjać człowiekowi, ludziom; Kościołowi; Niemcom, partyzantom
Cytaty
[...] gdyby podczas drugiej wojny światowej wojska Rommla dotarły do Kairu, przywitano by je z kwiatami. Wszyscy Egipcjanie sprzyjali Niemcom. Mieliśmy dość okupacji brytyjskiej. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
Bóg jest miłosierny, sprzyja człowiekowi, błogosławi mu, jest wierny nawet wtedy, kiedy człowiek jest niewierny. źródło: NKJP: Paweł Kosiński SJ: Obudzić serce, 2000 |
|
O świcie 21 lipca 1943 roku Niemcy otoczyli wioskę, a następnie wyprowadzili i rozstrzelali trzydzieści osób, w tym dwie kobiety, żonę i córkę sołtysa. Nie było wsypy ani donosu, była to po prostu zemsta za sprzyjanie partyzantom. źródło: NKJP: Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Moje życie nielegalne, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sprzyjam |
sprzyjamy |
|||
2 os. |
sprzyjasz |
sprzyjacie |
|||
3 os. |
sprzyja |
sprzyjają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałem +(e)m sprzyjał |
sprzyjałam +(e)m sprzyjała |
sprzyjałom +(e)m sprzyjało |
sprzyjaliśmy +(e)śmy sprzyjali |
sprzyjałyśmy +(e)śmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałeś +(e)ś sprzyjał |
sprzyjałaś +(e)ś sprzyjała |
sprzyjałoś +(e)ś sprzyjało |
sprzyjaliście +(e)ście sprzyjali |
sprzyjałyście +(e)ście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjał |
sprzyjała |
sprzyjało |
sprzyjali |
sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę sprzyjał będę sprzyjać |
będę sprzyjała będę sprzyjać |
będę sprzyjało będę sprzyjać |
będziemy sprzyjali będziemy sprzyjać |
będziemy sprzyjały będziemy sprzyjać |
2 os. |
będziesz sprzyjał będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjała będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjało będziesz sprzyjać |
będziecie sprzyjali będziecie sprzyjać |
będziecie sprzyjały będziecie sprzyjać |
3 os. |
będzie sprzyjał będzie sprzyjać |
będzie sprzyjała będzie sprzyjać |
będzie sprzyjało będzie sprzyjać |
będą sprzyjali będą sprzyjać |
będą sprzyjały będą sprzyjać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sprzyjajmy |
|
2 os. |
sprzyjaj |
sprzyjajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałbym bym sprzyjał |
sprzyjałabym bym sprzyjała |
sprzyjałobym bym sprzyjało |
sprzyjalibyśmy byśmy sprzyjali |
sprzyjałybyśmy byśmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałbyś byś sprzyjał |
sprzyjałabyś byś sprzyjała |
sprzyjałobyś byś sprzyjało |
sprzyjalibyście byście sprzyjali |
sprzyjałybyście byście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjałby by sprzyjał |
sprzyjałaby by sprzyjała |
sprzyjałoby by sprzyjało |
sprzyjaliby by sprzyjali |
sprzyjałyby by sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano by
bezokolicznik: sprzyjać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
sprzyjając
gerundium: sprzyjanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sprzyjanie |
sprzyjania |
D. | sprzyjania |
sprzyjań |
C. | sprzyjaniu |
sprzyjaniom |
B. | sprzyjanie |
sprzyjania |
N. | sprzyjaniem |
sprzyjaniami |
Ms. | sprzyjaniu |
sprzyjaniach |
W. | sprzyjanie |
sprzyjania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: sprzyjający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjająca |
D. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającej |
C. | sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającej |
B. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjającą |
N. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającą |
Ms. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjające |
D. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
C. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
B. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjające |
N. | sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
Ms. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
Składnia
Rzosobowy | + | sprzyjać | + |
KOMU
|
3. przyjmować zaloty
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Cytaty
[...] sama panna nie bardzo Pankracemu sprzyjała, bo był stary i gruby, a Bogumił był urodny i wesoły jak ptak. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960 |
|
Wiadomo, że młodzi sobie sprzyjają... źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sprzyjam |
sprzyjamy |
|||
2 os. |
sprzyjasz |
sprzyjacie |
|||
3 os. |
sprzyja |
sprzyjają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałem +(e)m sprzyjał |
sprzyjałam +(e)m sprzyjała |
sprzyjałom +(e)m sprzyjało |
sprzyjaliśmy +(e)śmy sprzyjali |
sprzyjałyśmy +(e)śmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałeś +(e)ś sprzyjał |
sprzyjałaś +(e)ś sprzyjała |
sprzyjałoś +(e)ś sprzyjało |
sprzyjaliście +(e)ście sprzyjali |
sprzyjałyście +(e)ście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjał |
sprzyjała |
sprzyjało |
sprzyjali |
sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę sprzyjał będę sprzyjać |
będę sprzyjała będę sprzyjać |
będę sprzyjało będę sprzyjać |
będziemy sprzyjali będziemy sprzyjać |
będziemy sprzyjały będziemy sprzyjać |
2 os. |
będziesz sprzyjał będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjała będziesz sprzyjać |
będziesz sprzyjało będziesz sprzyjać |
będziecie sprzyjali będziecie sprzyjać |
będziecie sprzyjały będziecie sprzyjać |
3 os. |
będzie sprzyjał będzie sprzyjać |
będzie sprzyjała będzie sprzyjać |
będzie sprzyjało będzie sprzyjać |
będą sprzyjali będą sprzyjać |
będą sprzyjały będą sprzyjać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sprzyjajmy |
|
2 os. |
sprzyjaj |
sprzyjajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprzyjałbym bym sprzyjał |
sprzyjałabym bym sprzyjała |
sprzyjałobym bym sprzyjało |
sprzyjalibyśmy byśmy sprzyjali |
sprzyjałybyśmy byśmy sprzyjały |
2 os. |
sprzyjałbyś byś sprzyjał |
sprzyjałabyś byś sprzyjała |
sprzyjałobyś byś sprzyjało |
sprzyjalibyście byście sprzyjali |
sprzyjałybyście byście sprzyjały |
3 os. |
sprzyjałby by sprzyjał |
sprzyjałaby by sprzyjała |
sprzyjałoby by sprzyjało |
sprzyjaliby by sprzyjali |
sprzyjałyby by sprzyjały |
bezosobnik: sprzyjano by
bezokolicznik: sprzyjać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
sprzyjając
gerundium: sprzyjanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sprzyjanie |
sprzyjania |
D. | sprzyjania |
sprzyjań |
C. | sprzyjaniu |
sprzyjaniom |
B. | sprzyjanie |
sprzyjania |
N. | sprzyjaniem |
sprzyjaniami |
Ms. | sprzyjaniu |
sprzyjaniach |
W. | sprzyjanie |
sprzyjania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: sprzyjający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjająca |
D. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjającej |
C. | sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającemu |
sprzyjającej |
B. | sprzyjającego |
sprzyjającego |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjającą |
N. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającą |
Ms. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sprzyjający |
sprzyjający |
sprzyjające |
sprzyjające |
D. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
C. | sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
sprzyjającym |
B. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjające |
N. | sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
sprzyjającymi |
Ms. | sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
sprzyjających |
Składnia
Rzosobowy | + | sprzyjać | + |
KOMU
|