UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyjątek

Chronologizacja

STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: imiesłowu biernego wyjęty, opartego na przedrostkowym czasowniku wyjąć 'wydostać, wydobyć; wydzielić część z całości', przest. 'wyłączyć, wykluczyć, zrobić wyjątek'; zob. jąć

1. ortograficzny

Definicja

to, co znacznie różni się od innych obiektów tego samego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

chlubny; jedyny wyjątek; wyjątek ortograficzny
wyjątek od reguły, od zasady
stanowić; uczynić, zrobić wyjątek

Cytaty

	Wiadomo, że wyjątki ujawniają istnienie prawidłowości, od której są jakimś odstępstwem. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia. Po co nam filozofia, 1997
	Izby, wszystkie bez wyjątku, wyglądały jak po przejściu huraganowej burzy z piorunami. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003
	Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. źródło: NKJP: Sejm RP: Kodeks Pracy
	Dziekan [...] wezwała studentów i powiedziała, że robi dla nich wyjątek i pozwala ćwiczyć na instrumentach uczelni. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006
	[...] siostra żyje w jakimś nierealnym świecie i uważa, że wszyscy ludzie są z gruntu dobrzy, trzeba im tylko dać szansę. Nie, Baranowi takiej szansy nie dawała i należy to traktować jako wyjątek od reguły. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Sprawa Niny S., 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyjątek	wyjątki
D.	wyjątku	wyjątków
C.	wyjątkowi	wyjątkom
B.	wyjątek	wyjątki
N.	wyjątkiem	wyjątkami
Ms.	wyjątku	wyjątkach
W.	wyjątku	wyjątki

Składnia

wyjątek

od CZEGO

2. z tekstu

Definicja

fragment jakiegoś tekstu lub utworu muzycznego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wyimek
	hiperonimy:	fragment

Połączenia

obszerne wyjątki
wyjątek z artykułu, z dziennika, z homilii, z kodeksu, z listu, z manifestu, z odezwy, z przemówienia, z utworu; wyjątki z prasy; z opery; z Konopnickiej, z Mickiewicza...; z "Odysei", z Potopu"...
wybór wyjątków z czegoś
drukować, odczytywać, opublikować, przytaczać, recytować wyjątki z czegoś

Cytaty

	W tym samym okresie „W drodze” drukowało wyjątki z dziennika Anny Kamieńskiej. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Podczas [...] kolacji głośnik [...] nadał taki wyjątek z dziennika wieczornego: - Jak podaje agencja AFP, samolot pasażerski Afrykańskich Linii Lotniczych został odnaleziony na Saharze, na południowy zachód od miejscowości Yat. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994
	Zdanie: „Nieudolność, drwiny, a może arogancja rządu?”, brzmi raczej jak wyjątek z manifestu programowego opozycji niż jak tytuł artykułu o polityce w kwestii reparacji. źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Don Kichot pogranicza, Polityka, 2005-05-14
	Wieczorami [...] kazał czytać sobie głośno wyjątki z różnych pism i książek, zwłaszcza z „Taipi”, a wybierał zawsze fragmenty mówiące o straszliwych skutkach „cywilizacyjnej” misji białych na cudownych wyspach Pacyfiku. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001
	Gdy w piątkową noc finaliści [...] niecierpliwie oczekiwali na werdykt jury, ich emocje sięgały zenitu. By rozładować nerwy śpiewali wspólnie co bardziej znane chóralne wyjątki z oper. źródło: NKJP: Adrianna Ginał: Wielki finał, Dziennik Polski, 2005-05-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyjątek	wyjątki
D.	wyjątku	wyjątków
C.	wyjątkowi	wyjątkom
B.	wyjątek	wyjątki
N.	wyjątkiem	wyjątkami
Ms.	wyjątku	wyjątkach
W.	wyjątku	wyjątki

Składnia

wyjątek

z CZEGO

Frazeologizmy

w drodze wyjątku

Przysłowia

Nie ma reguły bez wyjątku
Wyjątek potwierdza regułę

Data ostatniej modyfikacji: 27.11.2012